فناوری اطلاعات ؛ نگاهی به فعالیت های سایت های تحقیقاتی و پژوهشی

اشاره

فن آوری اطلاعات و به طبع آن اینترنت، سرعت پیشرفت و حوزه ی عملکرد تمامی علوم را تحت الشعاع جدی قرار داده است، به حدی که امروزه توجه و اهمیت دادن به آن به عنوان یکی از متغیرهای پیشرفت در نظر گرفته می شود. گستره ی فعالیت فن آوری اینترنت به حدی است که رسانه هایی چون تلویزیون، رادیو، روزنامه و ماهواره نیز تلاش گسترده ای را برای ایفای نفش فعال، در این عرصه، شروع کرده اند. اینترنت، در مراکز آموزشی و پژوهشی نیز نقش عمده و مهمی ایفا می کند. آموزش، جستجو، تحقیق و پژوهش از جمله اموری هستند که هزینه های مالی و زمانی زیادی را به دنبال دارند. در این مجال قصد داریم نگاهی به فعالیت سایت های پژوهشی پرداخته و با هم تأثیر اینترنت را، روی بخش های مختلف آنها، بررسی کنیم.

تأثیر اینترنت بر فعالیت های سایت های پژوهشی

آموزش، جستجو و جمع آوری اطلاعات، تحقیق، پژوهش و همچنین ارائه ی محصولات پژوهشی و علمی از جمله امور مهم مراکز آموزشی و پژوهشی به حساب می آیند. با نگاهی دقیق تر به این فعالیت ها، می توان هزینه های سنگین آن را تخمین زد.

برای روشن شدن مطلب اجازه دهید مثال هایی را با هم بررسی کنیم؛ در سیستم های آموزشی، برای امر آموزش، باید امکاناتی مانند سیستم اداری، مکان آموزش، کتاب، استاد و بسیاری از امکانات دیگر فراهم گردند، در حالی که با استفاده از آموزش (ELECTRONIC LEARNING) E- LEARNINGبسیاری از هزینه ها کاهش یافته و می توان دانشجویان بسیاری را تحت پوشش قرار داد.

در امر جمع آوری اطلاعات نیز به همین صورت است؛ فرض نمایید بخواهید اطلاعاتی را در موضوع ویژه ای، جمع آوری کنید. به این منظور باید به مراکز آموزشی و کتابخانه ها سری بزنید یا از امکانات نرم افزاری مانند لوح های فشرده استفاده کنید، در حالی که این امر با استفاده از سایت های پژوهشی با هزینه ی بسیار پایین تر فراهم می گردد.

مثال های بیان شده را به سادگی می توان به ارائه ی محصولات علمی تولید شده ی هر مرکز پژوهشی نیز تعلیم داد.

ساختار سایت پژوهشی و تحقیقاتی

چرخه ی تجزیه و تحلیل اطلاعات و تولید محصولات پژوهشی را، در مراکز پژوهشی، می توان به کارخانه های تولیدی تشبیه کرد؛ اطلاعات در ابتدا همانند مواد خام به کارخانه وارد می گردند و پس از تجزیه، تحلیل و بررسی، محصولات تولیدی، در قالب سخنرانی، مقاله، نشریه یا کتاب استخراج می گردند. هر سایت پژوهشی باید به گونه ای عمل کند که بتواند این چرخه را، از ابتدا تا انتها، دنبال نماید و نیز بتواند محصولات تولیدی را به سرعت و سهولت به دست مصرف کننده برساند.

همان طور که بیان شد جمع آوری اطلاعات، تحقیق، پژوهش، آموزش و ارائه ی محصولات علمی مهم ترین رسالت مراکز پژوهشی و آموزشی هستند. سایت چنین مرکزی باید بتواند این رسالت را به نحو شایسته ای، در گستره ی وسیع تری چون اینترنت، به انجام رساند. فلوچارت زیر اقدامات مهم سایت های پژوهشی را نمایش می دهد.

از فلوچارت بالا این طور مشخص می گردد که سایت پژوهشی، به طور مستقیم یا غیر مستقیم، با بخش های مختلف مرکز پژوهشی مربوط در ارتباط است. لازمه ی وجود چنین ارتباطی فقط زمانی محقق می گردد که سایت، از نظر ساختار سازمانی مرکز پژوهشی، در جایگاه بالایی قرار داشته باشد تا بتواند وظیفه ی مهم خود را به درستی به انجام رساند. در غیر این صورت، ادامه ی فعالیت سایت و ارتقای سطح کمی و کیفی آن همواره دچار نقص و کمبود خواهد شد.

چه اطلاعاتی در سایت درج کنیم؟

مستند بودن اطلاعات از خود اطلاعات مهم تر است. به همان اندازه که اطلاعات صحیح باعث پیشبرد موضوع می گردند، اطلاعات نادرست و ناقص می توانند موجب کند شدن سرعت پیشرفت یا نابود شدن شالوده ی آن شوند.

پس وسایل و ابزار به دست آوردن اطلاعات نیز به اندازه ی خود اطلاعات،مهم وکلیدی هستند. با توجه به مطالب عنوان شده، لازم است مشخص کنیم چه اطلاعاتی باید در سایت درج گردند. در پیاده سازی مطالب در سایت، باید به مسایلی مانند امنیت اطلاعات، سندیت آن و طبقه بندی مطالب دقت نمود. به همین دلیل، برای نظارت صحیح بر اطلاعات سایت، هیأتی بر این امر نظارت می کند. به این ترتیب مسایل فنی از محتوای سایت، به صورت جداگانه، مدیریت می گردند.

متغیرهای کارآمدی سایت های پژوهشی

1. ارائه ی آخرین اطلاعات و اخبار به روز، از فعالیت های صورت گرفته؛

2. ارائه ی مداوم محصولات تحقیقاتی مانند نشریات، مقالات،کتب و...؛

3. ارتقای سطح فنی، محتوایی و خدماتی سایت؛

4. تبلیغات و اطلاع رسانی؛

5. معرفی کردن در سایت های پر بیننده ی موازی؛

6. معرفی کردن سایت به سرویس های جستجوی اینترنتی (موتورهای جستجو)؛

7. استفاده از رسانه های تبلیغاتی مانند تلویزیون، رادیو و روزنامه؛

8. تعامل مستمر و به روز با مخاطبان سایت و پاسخ گویی به تقاضای بازدیدکنندگان؛

9. تجزیه و تحلیل آمار بازدید کنندگان سایت برای یافتن نوع علاقه مندی مخاطبان از محتوای سایت.

اطلاع رسانی اخبار پژوهشی

ارائه ی اخبار و گزارش های کاری، درباره ی فعالیت های صورت گرفته، می تواند نقش عمده ای در ارتقای سطح کیفی و کمی کار داشته باشد، زیرا این اخبار و گزارش ها توسط منتقدان و کارشناسان مورد بررسی قرار می گیرند و در نتیجه باعث پویایی و پر بار شدن فعالیت های آینده می گردند. از سویی دیگر، با اطلاع رسانی به موقع، در مورد فعالیت های گذشته، حال و آینده، عیوب و کاستی های نمایان می گردند و بهتر می توان نسبت به ارتقای کیفی تحقیقات اقدام کرد.

اخبار مهم درباره مرکز پژوهشی

1. اطلاع رسانی در مورد جلسات و نشست ها، بازدیدها و سخنرانی های آینده؛

2. گزارش روز آمد جلسات و نشست های مورد اشاره؛

3. ارائه ی برنامه های تحقیقاتی و پژوهشی در محورهای مورد بحث؛

4. اطلاع رسانی درباره ی محصولات تولیدی اعم از نشریات، سخنرانی ها، کتب، مقالات و...؛

5. ارائه ی بروشورهای تبلیغاتی برای تعامل با سایت های موازی؛

در پیاده سازی اخبار باید به نکات مهمی توجه کرد. این نکات، به خاطر تفاوت ماهیت خبر، با سایر انواع اطلاعات فرق دارند. خبر همواره به عنوان مهم ترین نوع اطلاعات، دارای مشخصات ویژه ی زیر می باشد:

1. در بیش تر مواقع خبر سریع به وجود می آید. در نتیجه باید به سرعت در سیستم دریافت گردد؛

2. تاریخ مصرف و طول عمر خبر معمولاً کوتاه است و در بهترین حالت به یک ماه نمی رسد.

3. سرعت عمل در ارائه ی خبر اهمیت فوق العاده ای دارد و در صورت دیر رسیدن، بازدهی و اهمیت خود را از دست می دهد.

روند پیاده سازی مقالات، نشریات و کتب

برای پیاده سازی هر مطلب علمی اعم از مقاله، نشریه یا کتاب در قالب اینترنتی، به طور معمول مراحل زیر دنبال می گردد:

1. اولین مرحله، تبدیل مطالب به قالب قابل ارائه در سایت می باشد. مطالب ممکن است در محیط زرنگار، Word یا هر برنامه ی دیگری تایپ شده باشند. در اولین قدم، باید این مطالب توسط مبدل مربوط به فایل html تبدیل گردند تا قابل پیاده سازی در سایت باشند؛

2. در مرحله ی بعد مطالب تبدیل شده باید با قالب css صفحه بندی و فرمت زنی شوند. این مرحله مشابه برنامه ی wordاست که از شیوه ها(styles)، برای قالب بندی مطالب، استفاده می کند، با این تفاوت که فرمت زنی در اینترنت با استفاده از یک فایل کمکی با پسوند css در برنامه های طراحی صفحات wed مثل frontpage انجام می گیرد؛

3. پس از این برنامه، باید جداول، تصاویر و سایر موضوعات به سند ایجاد شده الحاق گردند. نکته ی مهم، در این جا، بهینه سازی حجم و اندازه ی تصاویر می باشد تا بتوان تصاویر را، با سرعت خوب، در اینترنت عرض کرد.

4. در این مرحله باید مطالب طبق سر فصل نشریه یا سرفصل پیشنهادی فایل ها تفکیک شده و با نام مستقلی درکنار یکدیگر قرار بگیرند؛

5. حال باید صفحه ی اصلی طراحی گردد. این صفحه پیوندهای لازم را به صفحات دیگر فراهم می کند و کاربران می توانند از طریق این صفحه به مطالعه ی مطالب بپردازند؛

6. پس از پایان کار، باید تا حد امکان حجم و دستورات استفاده شده را، در صفحات نشریه، کاهش داد. این امر سرعت بارگذاری و فراخوانی (download) سایت را افزایش می دهد. این بخش شامل دو مرحله ی بهینه سازی محتوای فایل ها و بهینه سازی بخش برنامه نویسی سایت می گردد؛

7. در مرحله ی آخر باید صفحات تولید شده، در قالب پوشه ای مستقل، به سایت ارسال گردند(upload)؛

8. پس از ارسال نشریه به سایت، باید پیوند لازم بین سایت و مطالب ایجاد گردد تا بازدید کنندگان بتوانند نشریه را، در مرورگر خود، بارگذاری کنند؛

9. آخرین مرحله، بازبینی و کنترل اجرای صحیح نشریه به صورت آن لاین است. این مرحله بسیار حایز اهمیت می باشد، زیرا وجود عیب در هر یک از هشت مرحله ی پیشین به خوبی در این مرحله نمود پیدا می کند، در حالی که به عیوب هر مرحله به تنهایی ممکن است نمایان نگردند.

استفاده از سیستم های بانک اطلاعاتی ×ML،Access و SQL برای محتوای علمی

سیستم استفاده شده در مرحله ی بالا، برای ارسال مطالب، سیستم ابتدایی در کار می باشد. این سیستم چند عیب کلی و اساسی دارد:

اول: امنیت این نوع فایل ها زیاد نیستند و به آسانی توسط نفوذگران اینترنتی دچار آسیب می گردند؛ دوم: قابلیت جستجو، گزارش گیری، تجزیه و تحلیل اطلاعات در آن به سادگی امکان پذیر نمی باشد؛ سوم: نمی توان عملیات ارسال مطالب و نمایش آن را به صورت مکانیزه انجام داد. با استفاده از بانک های اطلاعات ×ML، Accessو SQL و برنامه نویسیNET. ASP و VB.Net، قابلیت امنیتی، تجزیه و تحلیل مطالب، گزارش گیری و دریافت نتایج به سهولت و با کارآیی بالا امکان پذیر می گردد.