درخت آن به فارسی «باهشتان»گفته می شود،در کتب طب سنتی به نامهای «درخت غار»،«برگ بو»،«مازریون»،«دفنه»و «شجرة الرند» نام برده شده است. به فرانسویLaurier sauceوLaurier و به انگلیسیLaurel , true laue laurel گفته می شود. گیاهی است تیره Lauraceae نام علمیLaurus nobilis L. آن است میوه درخت «باهشتان»را «دهشمت» یا «حب الغار» میگویند و به هندی نیز حبالغار می شود.
مشخصات
برگ بو گیاهی است به صورت درخت و درختچه همیشه سبز و ناخزان(د رمناطق با زمستانهای خیلی سرد باید حفاظت شود)، در شرایط مساعد ارتفاع آن 20-15 متر هم می رسد ولی معمولا 8-7 متر می باشد. گیاهی است پلی گام و در عین حال ممکن است گلهای نر و ماده وهمچنین گلهای هر مافرودیت (نر و ماده در یک گل) روی یک درخت دیده شود.برگها متناوب،سبز تیره ،بیضی شکل ،نوک تیز و معطر و زیبا هستند گلهای آن کوچک به رنگ زرد با خاکستری روشن و میوه آن کوچک به رنگ ارغوانی تیره و به اندازه دانه انگور می باشد.درختچه ای است زیبا ،فرانسوی ها آن را لوریه شاعران هم می گویند.
تکثیر آن با قلمه و قلمه های ریشه دار و یا با پاچوش انجام می شود و پس از 8-7 ماده ریشه های آن به قدر کافی توسعه یافته و مستقر می شود.این درخت در خاکهای غنی و قابل نفوذ رشد خوبی دارد. چیدن بر گهای معطر آن برای اینکه سبزی کامل نشود معمولا باید صبح زود انجام شود وبرای خشک کردن روی هم انباشته نشود و در لایه های نازک و در سایه پهن و خشک شود.خشک کردن در آفتاب موجب می شود که رنگ سبز زیبای آن قهوه ای شود و مقدار زیادی روغن معطر و اسانس آن از بین برود.
ترکیبات شیمیایی
میوه این درخت دارای اسانس روغنی فراری است که دارای مقدار زیادی اسید یوریک است. اسید لوریک از اسیدهای چرب است که به شکل متبلور سفید در می آید.در برگهای خشک برگ بو نیز از 3-1 درصد اسانس روغنی فرار بسیار معطر وجود دارد که از طریق تقطیر می توان استخراج نمود.در برگهای گیاه نیز اسانس روغنی فرار وجود دارد.
خواص و کاربرد
از نظر حکمای مغرب زمین تا اواخر قرن هیجدهم که گیاه درمانی ،رونق وسیعی در اروپا داشت ،دانشمند و حکمای اروپا معتقد بودند که میوه درخت برگ بو به عنوان محرک در تسریع وتشدید قاعده زنان موثر است و به همیک دلیل در مواردی به عنوان دارو و برای سقط جنین به کار می رفته است .در کتاب گیاه درمانی به نام گرت هربال که در سال 1526 میلادی دانشمند معروف [پیتر تروریس]آن را تهیه کرده و در انگلستان چاپ شده ،در مورد کاربرد میوه و برگ درخت غار چنین آمده است:
«خمیری که از گرد حاصل از کوبیدن میوه های این درخت به دست آمده مخلوط با عسل برای معالجه رنگها و لکه های غیر طبیعی پوست صورت و همچنین برای از بین رفتن دانه ها و لکه های قرمز رنگی که در پوست صورت جوانان می زند تجویز می شده است.»
دانشمند دیگری به نام [کول پپر] در کتابش به نام کمپلیت هربال که در اواسط قرن هفدهم نوشته است در مورد میوه درخت برگ بو می نویسد:
«روغنی که از میوه ی درخت برگ بو به دست می آید برای انواع ناراحتی ها ی مفاصل ،اعصاب ،معده ،شکم ورحم انواعی از قلوه ها و تشنجها ی عضلانی گرفتگی عضلات یا سیخ شدن عضلات ،انواع درد ها ،بی حسی در هر نقطه از بدن ودرد های رحمی وزاهدان مفید است ،به این ترتیب که محل ناراحت را روغن مالی می کنند . برای رفع درد های گوش هم چند قطره از این روغن استفاده می شده است ویا بخور حاصل از جوشانده میوه ها و برگهای آن به وسیله ای مثل قیف یا بادگیر داخل گوش می کرده اند»
برای از بین بردن لکه های کبود خونمردگی در پوست و گوشت بدن از مالش روغن آن در محل آسیب دیده استفاده می شده است که خونمردگی خیلی سریع جذب می شده است. ضمنا مالش روغن آن برای رفع خارش و عوارض جرب در پوست و عوارض ورم و آثار ضربه هایی مانند شلاق روی پوست بسیار موثر است. غار طبق نظر حکمای طب سنتی شرق گرم و خشک است ، مغز میوه ان گرمتر از پوست و برگ آن گرمتر از برگ پوست آن و پوست آن و روغن آن گرمتر از سایر اجزا و حتی از روغن گردو نیز گرمتر است. خواص آن مفرح و مقوی و مدر و ضدسم است خصوصا میوه آن ،اگر میوه آن با سرکه خیلی رقیق خورده شود برای سردردهای بلغمی ،گازها،نفخها،صرع،وسواس،تقویت ذهن و فهم بسیار نافع است. مالیدن روغن آن برای درد اعصاب و رفع حواس پرتی و افزایش حافظه خوب است. اگر ساییده میوه آن با روغن گل سرخ و سرکه مخلوط شود ،قطره آن برای رفع درد های سر و گوش و رفع صداو طنین در گوش و ثقل سامعه مفید است و موجب تقویت گوش می شود و همچنین اگر قطره روغن آن مصرف شود نیز همین نتایج را برای گوش خواهد داشت . مضمضه دم کرده برگ آن برای تسکین درد دندان مفید است. اگر با میوه و برگ کوبیده آن مخلوط با عسل انگشت پیچ درست شود خوردن آن برای امراض سرد و اگر با سکنجبین انگشت پیچ درست شود خوردن آن برای امراض گرم و زخمها و جراحات ریه و سرفه کهنه و تنگی نفس مفید است. خوردن میوه آن برای تحلیل باد و گازهای غلیظ و دل پیچه و امراض کبد و طحال و با عسل برای طخم روده ها وخوردن روغن آن با سرکه انگور برای درد کبد مفید است.اگر 10 میلی گرم میوه آن را ساییده و بخورند دل پیچه را فورا تسکین می دهد.روغن آن ایجاد آشفتگی و دل به هم خوردن می کند و قی آور است و ترشح ادرا را زیاد می کند و ترشح حیض را افزایش می دهد.اگر در دم کرده آنبنشینند برای امراض کلیه و مثانه و رحم مفید است.خوردن میوه آن برای خرد کردن سنگ مثانه نیز مفید است و پیاف تیه شده از میوه آن موجب سقط جنین می شود.خوردن و یا مالیدن روغن آن در مواضع درد برای رفع دردهای مفاصل و درد کمر مفید است ،مالیدن روغن آن با سرکه روی پوست برای رفع لکه های جلدی موثر است.
این گیاه دارای ضررهایی نیز هست .میوه و روغن آن معده را سست کرده و قی آور است و مضر سینه می باشد و اصلاح آن با خوردن کتیرا میسر است.مقدار خوراک از میوهع و برگ ان10-2 گرم است. مقدار 10 گرم آن مسهل است.
در اصطلاح طب سنتی میوه درخت غار را «حبالغار»می گویند،به خجم گیلاس ، خیلی معطر و سیاه رنگ و دارای روغنی سبز رنگ و نیم جامد است. تهیه روغن حب الغار به ترتیب زیر است:
روش اول: حب الغار خشک را نیم کوب کرده و در روی الک بریزند و روی بخار آب جوش گذارند تا نرم شود سپس آن را در کیسه محکمی ریخته و آن کیسه را در میان 2 قطعه آهن سوراخ دار که با آب جوش گرم شده باشند گذارده و فشار می دهند.
روغنی که از آن خارج میشود با کاغذ صاف کنند. سابقا در بازار ایران برگ بو را به نام «سازج هندی»عرضه می کردند.
روش دوم:دانه گیاه یا حب الغار را گرفته در آب بپزند و بگذارند سرد شود قشری که روی آب می گیردبردارند. روش دیگر این است که میوه و برگ آن را بپزند و پس از آن عصاره آنها را با فشار گرفته با دو برابر وزن آن روغن زیتون مخلوط ،روی آتش ملایم بگذارند آنقدر که آب آن تبخیر شود و روغن بماند و دقت شود که نسوزد وآن روغن را به کار برند. در هندوستان از میوه گیاه به عنوان قاعده آور و بند آور دن اسهال و قطع ترشحات مهبل و استسقا مصرف می شود. تذکر ای نکته ضروری است که باید دقت شود که اولا برگها و میوه درخت غار را با برگهای درخت دیگری به نام یا غار گیلاسی که در شرایط خاصی سمی است اشتباه نشود ثالثا با درخت دیگری به نام خرزهره نباید اشتباه شود البته مشخصات در خواص سایر ها که با برگ بو به کلی متفاوت هستند .
منبع:www.taamasrar.com/س
