فریبرز لرستانی در گفتگو با خبرنگار مهر، به مناسبت روز ادبیات کودک و نوجوان و در پاسخ به اینکه وضعیت کنونی کتاب ها و آثار تولیدی در حوزه کودک و نوجوان چگونه است؟ و آیا متناسب با نیازهای کودکان و نوجوانان هستند؟ گفت: ادبیات امروز با توجه به همهه هایی که در دنیای مجازی به وجود آمده و این موضوع و ادبیات کودک را نیز تحت الشعاع قرار داده است.
وی افزود: البته بازی های کامپیوتری نیز ذهن بچه ها را درگیر کرده است، اما علی رغم موارد ذکر شده خود ادبیات کودک پیشرفت قابل توجه و خوبی به لحاظ کیفی و کمی کرده است.
نویسندگان کودک و نوجوان با افق جدیدی از روانشناسی و شناخت دنیای کودکان می‌نویسند
این نویسنده کرمانشاهی کتاب کودک و نوجوان تصریح کرد: هم اکنون شعرا و نویسندگان با افق کاملا جدیدی به لحاظ روانشناسی رشد و شناخت دنیای کودکان می نویسند و شعر می‌گویند.
وی ادامه داد: البته امکانات دست افرادی که صلاحیت دارند برای کودکان برمبنای روانشناسی رشد و مبنای صحیح ادبیات کودکان فعالند و بنویسند، نیست بلکه متاسفانه امکانات دولتی دست کسانی است که جنجال به پا می‌کنند و دنبال هیاهو هستند
لرستانی تصریح کرد: در نقطه مقابل کسانی هستند که به طور کاملا حرفه‌ای هم در مورد ادبیات کودک و هم شناخت کودک کار می‌کنند.
ادبیات کلاسیک کودکان و نوجوانان به فکر تربیت بود اما ادبیات جدید دنیای کودک را به رسمیت می شناسد
وی در پاسخ به اینکه چه تفاوتی بین آثار تولیدی در حوزه ادبیات کودک در روزگار کنونی با سالهای پیش از این وجود دارد؟ گفت: در سالهای دور بیشتر نگاه ادبیات کودک یک نگاه تربیتی بود و بیشتر به فکر این بودند که کودک را تربیت کنند اما اکنون ادبیات کودک، ادبیاتی است که بیشتر به کودک احترام می‌گذارد و دنیای آن را به رسمیت می‌شناسد.
این نویسنده کرمانشاهی ادبیات کودک و نوجوان افزود: در ادبیات کنونی کودک و نوجوان، کودک در شعر و داستان خود واقعی‌اش را پیدا می‌کند و زیاد به پند و اندرز- که در ادبیات لاسیک مرسوم بود- نمی‌پردازد.
ادبیات کودک و نوجوان رشد خاص خود را کرده اما در مواردی ابتذال و سطحی گری وجود دارد
وی تاکید کرد: اگر چه ادبیات کودک و نوجوان به نوعی هم دارد به ابتذال و سطحی گرایی و به بیان دیگر ادبیات بازاری کشیده می‌شود، اما به عقیده من رشد خاص خودش را نیز کرده است.
لرستانی تصریح کرد: در موارد سطحی گرایی، بعضا ناشرها کتابهای سطحی با عناوینی چون این کتاب کودکان را باهوش می کند» را تولید می‌کنند که این احترام به هوش کودکان باعث جذب خانواده‌ها و خریداری اینگونه کتابها برای فرزندانشان می شود و آن محتوایی را که باید ندارند و تنها یک کتاب بازاری می تواند باشد.
وی تاکید کرد: همانگونه که در تمام عرصه‌ها هم کارهای خوب و هم کارهای بد می‌تواند وجود داشته باشد، ادبیات کودک و نوجوان نیز از این مورد مستثنی نیست.
لزوم نظارت و دادن شناخت و قدرت تحلیل قوی به خانواده ها در انتخاب کتاب مناسب برای کودکان و نوجوانان
به گفته این نویسنده کرمانشاهی ادبیات کودک و نوجوان، برای انتخاب یک کتاب خوب، مراکزی وجود داشته باشند که هم بر این موضوع نظارت کرده و هم به خانواده ها مشاوره درست، شناخت و قدرت تحلیل برای انتخاب کتاب خوب دهند.
وی افزود: همین که برای مثال روی کتابی نوشته شده باشد، این کتاب به هوش کودک کمک می کند ممکن است باعث اغفال خانواده ها شود.
ادبیات کودک با عواطف وروحیات کودک سر و کار دارد
لرستانی تاکید کرد: ما در حوزه ادبیات کودک، صرفا با هوش او سرکار نداریم بلکه عواطف کودک نیز در این میان بسیار مهم است و باید کودک با این کتاب ها عواطف و روحیات خود را بشناسد و کتابهای نظیر موارد ذکر شده تنها جنبه بازاری و فروش دارند.
وی افزود: به عقیده من شناخت خانواده‌ها در مورد ادبیات کودک و کتابهای مناسب کودکان بسیار بسیار کم است.
صدا و سیما و آموزش و پرورش حرکت شاخصی در حوزه ادبیات کودک نکرده اند
این نویسنده کرمانشاهی ادبیات کودک و نوجوان در پاسخ به اینکه، چه کسانی باید برای غنی‌تر کردن ادبیات کودکان و ارتقا کمی و کیفی این بخش از ادبیات وارد عرصه شوند و بیشترین سهم را داشته باشند؟ گفت: مهمترین بخش های موثر در این زمینه یکی صدا و سیما به عنوان یک رسانه جمعی گسترده است، چرا که اغلب خانواده‌ها با آن در ارتباط هستند و متاسفانه ما انجام حرکت خیلی شاخصی از آنها نمی بینیم.
وی افزود: نهاد یا بخش دیگر آموزش و پرورش است، که تنها حرکت شاخصی در این جهت انجام نداده بلکه مانع هم هست و آموزش و پرورش بیشتر آموزش را به عهده دارد تا پرورش و ما پرورش چندانی در آموزش و پرورش نمی‌بینیم.
نتیجه بی توجهی به ادبیات کودک در سنین پایین تحصیلکرده های بی سواد کنونی است
لرستانی تصریح کرد: نمونه این فعالیت آموزش و پرورش جوانان تحصیلکرده ای است که فقط مدرک دارند و سواد ندارند. و ما در جامعه با افرادی سر و کار داریم که پر از مدرک و فاقد سواد و آگاهی لازم و کافی در مورد آن تحصیلشان هستند.
به گفته این نویسنده کرمانشاهی ادبیات کودک و نوجوان، متاسفانه حتی برخی از معلمان آشنایی کافی را با کتبی که ارائه می شود ندارد.
وی تاکید کرد: در مجموع ما در حوزه ادبیات کودک و نوجوان افراد متخصص خوبی داریم اما قدرت اجرایی نداریم. ما نویسنده و شاعر توانا داریم اما نیاز است که قدرت دست این اراد وجود داشته باشد.
پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی با سوق دادن کودکان به سمت کتاب در سنین پایین
لرستانی در پاسخ به اینکه چه سنینی بهترین سنین برای دوستی کودک با کتاب و کتابخوانی و کشیده شدن آنها به این سمت مناسب است، و برای ترویج ادبیات کودک و نوجوان ر بین خانواده ها مسئولین، خانواده ها و جامعه چه کاری باید انجام دهند؟ گفت: مسئولین که متاسفانه کار خاصی در این زمینه انجام نداده اند و اگر واقعا این کار را انجام داده بودند، الان شاهد این همه آسیب‌های اجتماعی چون اعتیاد، طلاق و... نبودیم.
وی تاکید کرد: باجهت دادن کودکان به این سمت می شد مانع از اتفاقات فوق شده و پیشگیری کرد، را که اگر کودک از کودکی با کتاب مانوس شود و ارزش‌ها را بیاموزد دیگر به سمت رفتارهای ضد ارزشی چون اعتیاد نمی رود و پدر و مادرها باید از سنین کودکی که خود به خود به داستان و شعر گرایش دارند، آنها را با کتاب خوانی مانوس کرده و برای آنها کتاب و شعر بخوانند و آن را در برنامه روزانه اشان قرار دهند.
متاسفم که سرانه مطالعه در کشور و شهر ما بسیار پایین است
این نویسنده کرمانشاهی ادبیات کودک و نوجوان گفت: با توجه به اینکه کتاب خوانی در سرنوشت یک ملت بسیار اثرگذار است، افسوس می خورم که آنقدر سرانه مطالعه در کشور و شهر من پایین است و عواقب آن نیز همین جوانانی است که احساس بیهودگی می کنند و اگر با کتاب مانوس باشند شخصیت قوی تری خواهند داشت.
وی تاکید کرد: نمی‌گویم کتاب تمام مشکلات را حل می کند، بلکه احساس قوی بودن دارد و با مشکلات به خوبی برخورد خواهد کرد.
لرستانی(متخلص به آشنا) در پایان از در دست چاپ بودن چندین اثر خود در حوزه ادبیات کودک و نوجوان خبر داد و گفت: چاپ و نشر «ماه تاب غرب» سفارش 6 مجموعه را برای امسال در این حوزه به من داده است.
گفتگو از: طیبه قدمی
