دکتر سید ضیاءالدین مظهری؛ متخصص تغذیه و رژیم درمانی
بیماریهای مزمن غیرواگیردار خوشخیم و بدخیم در بزرگسالی و سالمندی در دوران کودکی و نوجوانی پایهگذاری میشوند، لذا پرداختن به این مشکل رو به گسترش در جوامع شهری و روستایی و چارهجویی و رایزنیهای به موقع و ضروری را اجتنابناپذیر نموده است.
این واقعیت باید در نظر گرفته شود که هر چه سن بروز چاقی پایینتر، عوارض ایجاد شده در بزرگسالی افزونتر میشود.
البته باید گفت که درمان چاقی و کنترل وزن کودکان علم است و هنر چرا که کودکان از یک سو در حال رشد بوده و نمیباید با به کارگیری روشهای شتابزده و نامتعادل آنها را به گرسنگیهای پنهان یعنی عدم دسترسی به مواد مغذی لازم و کافی میلیاردها سلول در حال رشد دچار نمود و یا با کاهش مقدار زیاد از غذای روزمره از جمله کربوهیدراتها، پروتئینها و... موجبات کند شدن رشد جسمی و فکری آنان را فراهم نمود.
توصیههای مفید و اثرگذار در کاهش چاقی کودکان
1- پاسخگویی به عملکرد فعالیتهای زیستی بدن، با ساعت بیولوژیکی صورت میپذیرد که با طلوع و غروب آفتاب فرمان فعالیت هورمونهای رشد، بازسازی و ترمیم یا فعالیتهایی جهت استحکام بخشیدن به بافتهای ساخته شده و ترمیم یافته صادر میشود.
با توجه به رخدادهای شگفتانگیز در طول خواب شبانه؛ قبل از ساعت 9 شب کودکان باید برنامه خواب خود را تنظیم و به آن عادت نمایند.
باور فرمایید به هنگام خواب شب است که چربیها سوخته و عضلات ساخته میشود و رشد قدی کودکان در حال رشد صورت میپذیرد.
2- با مصرف لبنیات کم چرب، تخممرغ، سینه مرغ و بوقلمون بدون پوست (اگر با افزودن آبلیموی تازه میل گردند)، نه تنها به تولید بیشتر هورمون رشد کمک خواهید نمود، بلکه با کاهش میزان انباشتگی چربیها، حجم عضلات نیز افزایش مییابد و روند رشد قوی نوجوانان و جوانان سرعت بیشتری مییابد.
3- با استفاده از سبزیجات و میوهجات مناسب هر فصل، به هوس و میل به خوردن مواد شیرین کودکان پاسخگو باشید و با عدم تحریک ترشح سریع انسولین از طریق مصرف قندهای ساده و جایگزین نمودن آنها با مواد حاوی قندهای مرکب دارای اندکس یا ضریب گلیسمیک پایینتر، از افت قندخون و پیامد آن که کاهش فشارخون و احساس ضعف و بیحالی میباشد، جلوگیری نمایید (با میل کردن هویج پخته و خام، بلال، نخودچی، نان و پنیر و گردو و آجیلهای شور و شیرین در حد اعتدال از ادامه افت فشارخون و بروز ولع خوردن غیرقابل کنترل و مقاومت جلوگیری میشود).
4- جهت خواب عمیق و تولید ملاتونین بیشتر و افزونتر، اتاق خنکتر بهتر است.
5- حداقل سه بار در هفته و هر بارحداقل 30 دقیقه ورزش را در برنامه کودکان قرار دهید.
6- با مصرف سبزیجات و میوهجات حاوی ویتامین C از تهی شدن و تخلیه بدن از ویتامین C جلوگیری و سیستم ایمنی کودکان را تقویت نمایید.
7- جهت جلوگیری از به وجود آمدن شکم برآمده و باسن و رانهای حجیم در کودکان، از مصرف اسیدهای چرب اشباع از قبیل چربیهای حیوانی، گوشتهای قرمز چرب و پوست مرغ و ماکیان، کالباس، سوسیس، پنیر، خامه، کره، ماستهای چکیده و خامهای مخصوصا با چیپس، شیرینیهای خشک و تر، مغز و زبان، کله و بناگوش خودداری نمایید و آن را مختص مراسم خاص نمایید.
باور بفرمایید چربیهای اشباع با ذخیره شدن سریع در سلولهای چربی و انباشتهتر نمودن بافتهای چربی در اندامهای مختلف بدن، موجبات خستگی کودک را فراهم نموده و با چسبیدن اسیدهای چرب اشباع به دیواره رگها و ایجاد پلاکهای متعدد مسیر عبور خون را به ارگانهای حساس بدن تنگ و در پارهای از مواقع بسیار محدود و مسدود میسازند و در نتیجه ابتدا اختلالات سبکی را در گردش خون ایجاد میکنند و با پیشرفت تدریجی، به عملکرد کلیهها، قلب و مغز صدمه میرسانند و نهایتا موجبات از کار افتادن کامل آنها را فراهم میآورند.
در نظر داشته باشید که لذتهای آنی و زودگذر هستند که همه ما را به حسرت دایمی سوق داده و میدهند و آه و حسرت و ندامت ابدی را برایمان پدیدار میسازند.