در هر شماره از فصلنامه ی صحیفه ی مبین مشخصات و چکیده ی شماری از پایان نامه های قرآنی دانشگاه ها می آید . ارسال این اطلاعات به این فصلنامه مایه ی امتنان است .
جایگاه امام علی بن ابی طالب علیه السلام در تفسیر قرآن
فاضلی، مهسا . کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث . دانشگاه تربیت مدرس . استاد راهنما: مهدوی راد، محمدعلی . 1375 .
در این پایان نامه آراء و نظریات تفسیری امام علی بن ابی طالب علیه السلام در آثار روائی و تفسیری شیعه و اهل سنت بررسی و تجزیه و تحلیل شده اند و شامل پنج فصل است: فصل اول، نگاهی به دانش امام علی علیه السلام در زمینه ی تفسیر و دانش های قرآن . فصل دوم، جایگاه آن حضرت در تفسیر قرآن و روش تفسیری و مصادر تفسیری ایشان ومصاحبت آن حضرت با رسول خدا صلی الله علیه و آله و تاثیر این امر بر دانش قرآنی امام علیه السلام . فصل سوم، جایگاه امام علیه السلام در علوم قرآنی . فصل چهارم، اوصاف قرآن در کلام آن حضرت علیه السلام . فصل پنجم، روایات تفسیری آن بزرگوار از سوره ی حمد تا پایان سوره ی آل عمران .
رساله ای در علوم قرآنی از حضرت علی علیه السلام به روایت نعمانی
داودی، حسن . کارشناسی ارشد علوم قرآنی و حدیث . دانشگاه آزاد اسلامی کرج . استاد راهنما: نصیریان، یدالله . 1372 .
این پایان نامه در ترجمه و تحقیق و تنقیح و شرح روایتی مفصل درباره ی علوم قرآن است که امام صادق علیه السلام از امیرمومنان علی علیه السلام نقل فرموده است . این روایت با تفاوتهایی در چند اثر آمده که از آن جمله تفسیر نعمانی است . این تفسیر در جلد 90 بحارالانوار آمده است . مواردی که نویسنده ی پایان نامه بر روی این تفسیر معمول کرده، بدین قراراند: ترجمه، شرح برخی از مطالب، بررسی اسناد آن و مقابله آن با نسخه های خطی .
سیمای علی بن ابیطالب علیه السلام در قرآن از دیدگاه اهل سنت
کسائی فر، بهجت السادات . کارشناسی ارشد الهیات و معارف اسلامی، گرایش علوم قرآن و حدیث . دانشگاه تهران . استاد راهنما: حجتی، سیدمحمدباقر . 1371 .
در این پایان نامه سیمای امام علی علیه السلام در آیات قرآنی با استفاده از تفاسیر و کتب بزرگان و مفسران اهل سنت بررسی شده است . در این تحقیق ابتدا تفسیر هر آیه با استناد به تفاسیر علمای عامه و خاصه بیان شده است، و به دنبال آن، شان نزول و مصادیق آیه بیان و دیدگاه های مختلف نقد و بررسی شده است . در پایان با استناد به کتب روایی و تفسیری اهل سنت ثابت شده که علی علیه السلام مصداق تام و برتر آیه مبارکه است .
سیمای علی علیه السلام در قرآن
خسروی، حبیب الله . کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث . دانشگاه آزاد اسلامی کرج . استاد راهنما: امامی، ابوالقاسم . 1375 .
در این پایان نامه، آیاتی که برابر روایات در شان حضرت علی علیه السلام نازل شده یا آیاتی که آن حضرت در روایات مصداق بارز آنها معرفی شده، بررسی و ارائه شده اند . نویسنده در این زمینه از سه تفسیر از اهل سنت به نام های الدر المنثور سیوطی، تفسیر فخررازی و تفسیر زمخشری و سه تفسیر از شیعه به اسامی برهان بحرانی، تفسیر لاهیجی و تفسیر فرات کوفی بهره برده است . محتوای پایان نامه در دو فصل با عناوین علی علیه السلام در آیات مکی و علی علیه السلام در آیات مدنی تنظیم شده است .
شخصیت علی علیه السلام در آیینه ی کتاب و سنت
سروی، فاطمه . کارشناسی ارشد الهیات و معارف اسلامی، گرایش علوم قرآن و حدیث . دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران، شمال . استاد راهنما: حجتی، سیدمحمدباقر . 1375 .
عناوین مباحث این پایان نامه عبارتند از: راه علی صراط مستقیم، علی صدیق امت، علی سابق امت، علی مصداق کلمات، علی نفس رسول خدا صلی الله علیه و آله، علی منزه از رجس، علی مصداق آل یاسین، محبت علی پاداش رسالت، علی من عنده علم الکتاب، علی اذن واعیه، علی ایثارگر لوجه الله، علی تفسیر آیه ی نجوا، علی قسیم جنت و نار، علی مصداق اولوالامر، علی وصی رسول خدا صلی الله علیه و آله، ابلاغ امامت، اساس رسالت نبی صلی الله علیه و آله، ولایت علی مکمل دین و متمم نعمت الهی .
النور المبین فی تفسیر امیرالمومنین علیه السلام
فضلی، نادر . دکتری علوم قرآن و حدیث . دانشگاه تهران . استاد راهنما: حجتی، سیدمحمدباقر . 1374 .
این رساله به زبان عربی نوشته شده، و در آن به تقریب تمام روایات تفسیری امام علی علیه السلام از کتاب های حدیث و تفسیر عامه و خاصه، از ابتدای قرآن تا پایان سوره ی نسا همراه با معنای کلمات دشوار ذکر شده اند . مآخذ شیعی آن البرهان فی تفسیر القرآن و تفسیر نورالثقلین و منابع اهل سنت آن جلد دوم کنزل العمال و الدر المنثور است .
بررسی شخصیت امیرالمومنین علیه السلام در آیینه ی وحی
سلیمان فام، رسول . کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث . دانشگاه آزاد اسلامی اراک . استاد راهنما: دهقانی، علی محمد . 1374 .
در این پایان نامه آیاتی که در شان علی علیه السلام نازل شده است، معرفی و بررسی شده اند; نظیر آیه ی انذار، آیه ی شرح صدر، آیه ی خیر البریه، آیه ی مباهله، آیه ی تطهیر و آیه ی مودت .
امم و فرق در قرآن و نهج البلاغه
عشقی، علی . کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث . دانشگاه آزاد اسلامی فسا . استاد راهنما: بهشتی، احمد . 1376 .
در این پایان نامه نخست معنای لغوی و اصطلاحی امم و فرق بیان شده، سپس با توجه به نصوص قرآن و نهج البلاغه، این موضوعات بررسی شده اند: علل پیدایش فرقه ها از قبیل حسادت و خودخواهی، اصطکاک منافع، آراء و عقاید فرقه های باطل دوره ی جاهلیت .
تجلی قرآن در نهج البلاغه
مقدسی، روح الله . کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی . دانشگاه شیراز . استاد راهنما: جعفری، سید محمدمهدی . 1371 .
در این پایان نامه مطالب مربوط به قرآن در نهج البلاغه بررسی و در پنج بخش با این عناوین تدوین شده است: نام های قرآن در نهج البلاغه، توصیف قرآن و تشویق مردم بدان، تفسیر قرآن، استشهاد به آیات قرآن، اقتباس از مضامین قرآن که از نتایج این پژوهش آن است در نهج البلاغه نوزده آیه تفسیر شده و بیست و چهار آیه مورد استشهاد قرار گرفته و از مضمون 298 آیه اقتباس به عمل آمده است .
تحریض و تحذیر در قرآن و نهج البلاغه
بهاری، فردوس . کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث . دانشگاه آزاد اسلامی فسا . استاد راهنما: محمدبیگی، شاهرخ . 1376 .
در این پایان نامه، نخست معنای لغوی تحریض و تحذیر بیان شده، سپس نصوص قرآن و حدیث در زمینه ی موضوعات زیر گردآوری و بررسی شده اند; تحریض به جهاد، پرستش، نماز، زکات، قناعت، و تحذیر از عقوبت آخرت، گناه، ربا و . . . .
تحقیق پیرامون دعا درقرآن و نهج البلاغه
قهرمان ایزدی، شهین . کارشناسی ارشد الهیات و معارف اسلامی، گرایش علوم قرآن و حدیث . دانشگاه تهران . استاد راهنما: آیت الله زاده شیرازی، سید مرتضی . 1372 .
در مقدمه پایان نامه بین دعاهای اسلام بالاخص دعاهای شیعه با ادعیه ی دیگر ادیان مقایسه شده و در بخشهای مختلف آن مطالب در زیر آمده است:
1) آیات قرآنی برحسب معانی دعا; 2) انواع نیایشگران و اقسام دعا; 3) محتوای دعاهای قرآن; 4) آداب و شرایط استجابت و فواید دعا; 5) نظریات دانشمندان غیرایرانی در زمینه دعا; 6) دعاهای نهج البلاغه .
تحلیلی بر معانی و مصادیق فتنه در قرآن و نهج البلاغه
حیدری، حاجیه . کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث . دانشکده ی اصول دین قم . استاد راهنما: محمدی اصفهانی، عبدالله . 1377 .
پژوهش حاضر در پنج بخش تدوین شده است . در بخش اول واژه ی فتنه و در بخش دوم چگونگی پیدایش فتنه در جامعه و آثار آن بررسی شده است . در این بخش ابزار، آثار و قربانیان فتنه معرفی گردیده است . بخش سوم به بررسی مصادیق فتنه از دیدگاه قرآن و بخش چهارم به معرفی مصادیق فتنه از منظر نهج البلاغه اختصاص دارد . بخش پنجم درباره ی راه های پیش گیری از وقوع فتنه و مقابله با آن است .
جلوه های عرفانی نماز در نهج البلاغه و قرآن کریم و ادب فارسی
معزی، احمد . کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی . دانشگاه آزاد اسلامی تهران، مرکزی . استاد راهنما: تجلیل، جلیل . 1373 .
دراین پایان نامه، خطبه هایی از نهج البلاغه که حضرت علی علیه السلام در آنها به تصریح یا تعریض به نماز پرداخته، بررسی شده اند; سپس آیاتی از قرآن کریم و مطالبی منظوم یا منثور از متون ادب فارسی که در آنها به نماز اشاره شده نقل و شرح شده اند .
ستایش و نکوهش انسان از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه
میرجلیلی، عباسعلی . کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث . دانشگاه آزاد اسلامی فسا . استاد راهنما: محمدبیگی، شاهرخ . 1376 .
انسان در نصوص دینی هم مورد ستایش واقع شده و برای او اوصاف برجسته ای یاد شده و هم مورد نکوهش قرار گرفته و اوصافی نکوهیده برای او ذکر گردیده است .
نویسنده با عنایت به این موضوع در این پایان نامه با معرفی سرمشق های ایمان و کفر درصدد تبیین ابعاد مثبت و منفی انسان برآمده است .
سیمای حضرت مهدی (عج) در قرآن و نهج البلاغه
زارعیان جهرمی، عبدالرحیم . کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث . دانشگاه آزاد اسلامی فسا . استاد راهنما: جعفری، سیدمحمد مهدی . 1376 .
موضوعاتی که در این پایان نامه مورد تحقیق قرار گرفته، عبارتند از:
شخصیت و زندگینامه ی حضرت مهدی (عج)، غیبت صغرا و نحوه ی ارتباط آن حضرت با مردم در این دوره، غیبت کبرا و فلسفه ی آن و مسؤولیت شیعیان در این دوره، علائم ظهور مهدی (عج) و انتظار فرج آن بزرگوار، حضرت مهدی پس از ظهور و چگونگی حکومت و برنامه ی او، سیمای حضرت مهدی در نهج البلاغه، و سرانجام سیمای آن امام از نظر اهل تسنن .
سیمای قرآن در نهج البلاغه
شجاعپوریان، ولی . کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عرب . دانشگاه تهران . استاد راهنما: جعفری، محمدمهدی . 1370 .
این پایان نامه در دوازده فصل با این عناوین تنظیم گردیده است: خصوصیات قرآن از دیدگاه نهج البلاغه، ترغیبات نهج البلاغه پیرامون قرآن، توصیه های امیرالمؤمنین جهت استفاده از قرآن و شیوه ی استفاده از آن، مفسران حقیقی قرآن از دیدگاه نهج البلاغه، تفسیر به رای و مهجور بودن قرآن از دیدگاه نهج البلاغه، آیات قرآنی در خطبه های نهج البلاغه، آیات قرآنی در نامه های نهج البلاغه، آیات قرآنی در کلمات قصار نهج البلاغه، آیاتی که مستقیما تفسیر شده اند، برخی از آیات که امیرالمؤمنین به طور ضمنی تفسیر کرده اند، آیاتی که امیرالمؤمنین از مفاد آنها در سخنان خود استفاده کرده اند، و آیات مکرر و تغییر یافته در نهج البلاغه .
سیمای قرآن در نهج البلاغه
مقیم خان، الهه . کارشناسی ارشد الهیات و معارف اسلامی، گرایش علوم قرآن و حدیث . دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی . استاد راهنما: حجتی، سیدمحمدباقر . 1373 .
این پایان نامه به بررسی سیمای قرآن در نهج البلاغه می پردازد و این مباحث در آن مطرح شده است: آشنایی با نهج البلاغه، قرآن از دیدگاه نهج البلاغه، آیات قرآن در نهج البلاغه، پاره ای از علوم قرآنی در نهج البلاغه، بلاغت در نهج البلاغه، علوم موجود در نهج البلاغه، و فرهنگ قرآنی در نهج البلاغه .
نگرش تفسیری بر آیات قرآن در نهج البلاغه
افتخاری، ناصر . کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث . دانشگاه آزاد اسلامی کرج . استاد راهنما: امامی، ابوالقاسم . 1375 .
در این پایان نامه آیاتی که در نهج البلاغه مورد استشهاد واقع شده، بررسی گردیده اند . مباحث این پژوهش در سه بخش تدوین شده است:
بخش اول در خصوص اصول عقاید و مشتمل بر موضوعات توحید، نبوت، امامت و معاد است .
بخش دوم درباره ی خلقت و شامل مباحث آفرینش عالم، آفرینش ملائکه، خلقت شیطان و آفرینش آدم است .
بخش سوم تحت عنوان قرآن و احکام آن حاوی دو مبحث فضیلت قرآن و احکام قرآن است .
پژوهش در تفسیر آیات ولایت در قرآن و حدیث
حمزه پور معتوقی، ناصر . کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث . دانشگاه تربیت مدرس . استاد راهنما: لسانی فشارکی، محمدعلی . 1376 .
این پایان نامه درباره ی آیات 3، 55 و 67 سوره ی مائده است، و در آن چنین نتیجه گیری شده است که برابر روایات متواتر فریقین آیات مذکور درباره ی حضرت علی علیه السلام نازل شده است . تنها اختلاف اساسی شیعه و اهل سنت در این باره این است که شیعه این آیات را دال بر ولایت علی علیه السلام و جانشینی او پس از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می داند; اما اهل سنت، آنها را دال بر فضیلت آن حضرت می شمارند . در این تحقیق با دلایل مختلف صحت نظر شیعه ثابت شده است .
پژوهشی پیرامون آیه ی شریفه ی ولایت در کتاب و سنت
احمد، محمد . کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث . دانشگاه آزاد اسلامی تهران، مرکزی . استاد راهنما: حجتی، سیدمحمدباقر . 1375 .
موضوع این پایان نامه آیه ی کریمه ی «انما ولیکم . . .» است و مباحث ذیل را دربردارد:
مطالبی درباره ی معنای ولی، اعم بودن ولایت از نبوت، انواع ولایت و لزوم تمسک به صاحبان اصلی ولایت، روایات مربوط به شان نزول آیه ی ولایت، تصویر زیبای آیه ی ولایت در اشعار شعرای بزرگ صدر اسلام، دلالت آیه و معنای ولی و مولی و این که ولی در آیه ی مورد بحث به معنای اولی به انفس است، نه محبت، هشت شبهه ی مخالفان بر آیه ی ولایت و پاسخ آنها، رد این معنا که آیه ی ولایت در شان عبادة بن صامت و ابوبکر نازل شده است .
تجلی امامت در آیه ی ولایت
علاءالمحدثین، فرهاد . کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث . دانشگاه آزاد اسلامی تهران، مرکزی . استاد راهنما: حجتی، سیدمحمدباقر . 1374 .
این پایان نامه درصدد اثبات این است که معنای ولایت در آیه ی شریفه ی «انما ولیکم الله و رسوله و الذین آمنوا الذین یقیمون الصلاة و یؤتون الزکوة و هم راکعون » (مائده 55) اولی به تصرف است . مباحث مطرح شده عبارتند از: شان نزول آیه ی شریفه، مباحث لغوی آیه، مطالبی در زمینه ی حصر و انواع آن و حصر در آیه، مصداق آیه بودن ائمه علیهم السلام و شرح معانی مستفاد از آیه .
بررسی انتقادی نظرات فخر رازی در مساله ی ولایت
محمدی، قاسمعلی . کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث . دانشگاه آزاداسلامی اراک . استاد راهنما: گرجیان، محمد مهدی . 1374 .
فخر رازی نویسنده ی تفسیر مفاتیح الغیب معروف به تفسیر کبیر درباره ی امامت قائل به انتخابی بودن آن است . در این پایان نامه نخست امامت از دیدگاه فریقین بررسی شده، سپس دیدگاه اهل سنت به ویژه فخررازی مورد نقد قرار گرفته و شبهات قائلان به انتخابی بودن امامت پاسخ گفته شده است .
اخلاص و ریا در قران و نهج البلاغه
رضایی، علی میرزا . کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث . دانشگاه آزاد اسلامی فسا . استاد راهنما: نیری، محمدیوسف .
در این پایان نامه موضوع اخلاص و ریادر چهار فصل بررسی و نوشته شده است: فصل اول، بررسی لغوی و اصطلاحی و جایگاه اخلاص و ریا در فرهنگ اسلامی; فصل دوم، مظاهر اخلاص: توحید نمود بارز خلوص، عبادت بستر اخلاص، رابطه ی اخلاص و عمل، گوهر اخلاص در معرض ابتلا و امتحان; فصل سوم، عوامل و آثار اخلاص: عوامل ظهور اخلاص مانند تفکر و خودشناسی، آثار اخلاص مثل شرک زدایی و شکوفایی فطرت، جلوه های خلوص در فرایندهای سیاسی اجتماعی مانند ادای امانت الهی و پذیرش مسئولیت بر سبیل پیمان با خدا; فصل چهارم، ریا و ریشه ها و آثار آن در قرآن و نهج البلاغه .
جهاد اصغر و آزادی بشر از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه
عابدی نژاد، غلامعلی . کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث . دانشگاه آزاد اسلامی اراک . استاد راهنما: دادخواه، عباسعلی .
موضوع این تحقیق جهاد ابتدایی است و مطالب اصلی آن در دو فصل آمده است: در فصل اول از این موضوعات بحث شده است: معنای جهاد، جهاد از نظر اصطلاح شرع، مقصود از جهاد اصغر، اهمیت جهاد از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه، معنی جهاد ابتدایی، آیاتی از قرآن در تایید جهاد ابتدایی، جهاد ابتدایی از نظر روایات خاصه و عامه . در فصل دوم این موضوعات بررسی شده است: ارزش و اهمیت جهاد اصغر، اقسام جهاد اصغر، جهاد برای نابودی شرک و بت پرستی، جهاد دفاعی، آزادی چیست، تعریف جامع درباره ی آزادی، آزادی در اسلام، اقسام آزادی، آزادی فردی، آزادی فکری و عقیدتی، آزادی سیاسی، بعضی از نتایج و لوازم آزادی، محدودیت آزادی .
حیات طیبه در قرآن و نهج البلاغه
ابراهیمی، اسماعیل . کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث . دانشگاه آزاد اسلامی فسا . استاد راهنما: جعفری، سید محمد مهدی . 1378 .
در این پایان نامه حیات طیبه یا زندگی مقرون به سعادت در آیات قرآن کریم و روایات به ویژه نهج البلاغه بررسی شده و مطالب آن در هفت فصل به این شرح آمده است: فصل اول، معانی لغوی الحیاة و الطیبه در فرهنگ های عربی; فصل دوم، وجوه مختلف حیات در قرآن و تفاسیر; فصل سوم، حیات طیبه در تفاسیر مختلف، مانند: تفسیر التبیان فی تفسیر القرآن، اطیب البیان، تفسیر انوار درخشان; فصل چهارم، حیات طیبه در روایات; فصل پنجم، حیات طیبه در نهج البلاغه; فصل ششم، شرایط رستگاری: مسیرهای مطلوب در کسب حیات طیبه، اصول لازم برای رسیدن به حیات طیبه، حیات طیبه و آثار آن، نشانه های حیات طیبه; فصل هفتم، تحلیل نظرات مختلف پیرامون حیات طیبه: نقد اقوال مختلف پیرامون حیات طیبه، تاثیر حیات طیبه در اجتماع، حیات طیبه فردی .
سیمای مؤمنین و متقین در قرآن و نهج البلاغه
جولایی، زهرا . کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث . دانشگاه آزاد اسلامی فسا . استاد راهنما: جعفری، سید محمد مهدی .
تحقیق حاضر دارای سه فصل به این شرح است: فصل اول، مؤمنین در قرآن و نهج البلاغه: ایمان (معنای ایمان، تعریف ایمان از دیدگاه نهج البلاغه، ایمان مذهبی، آثار و فواید ایمان مذهبی، درجات ایمان، رابطه ی اسلام و ایمان، عقیده ی معتزله درباره ی ایمان، عقیده ی مرجئه درباره ی ایمان)، مؤمنین (تعریف مؤمن، کسانی که خطاب شده ایمان آورند، کسانی که ایمان آوردند، وظایف اهل ایمان (یاد خدا، عمل به سخن خود، پرهیز از غیبت و بدگویی و گمان بد و) . . . ، اوصاف مؤمنین در قران کریم، اوصاف مؤمنین در نهج البلاغه، وعده های خداوند به مؤمنین (وعده ی بهشت، مژده ی رحمت الهی، وعده ی رزق و روزی خوب و آمرزش، یاری و دفاع)، ارزش و مقام والای مؤمن، احوال مؤمنین در ادوار مختلف، تفاوت زن و مرد در ایمان; فصل دوم، متقین در قرآن و نهج البلاغه: تقوی (معنای تقوی، توصیف تقوی، مبانی تقوی، مراتب تقوی، آثار تقوی، تقوی از دیدگاه عارفان، ارزش تقوی)، اوصاف متقین در قرآن کریم، اوصاف متقین در نهج البلاغه، وعده های خداوند به اهل تقوی، ویژگی جایگاه متقین در آخرت; در فصل سوم، از مباحث پایان نامه نتیجه گیری شده است .
صدق و صادقین در قرآن کریم و نهج البلاغه
سروی، زهرا . کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث . دانشگاه آزاد اسلامی فسا . استاد راهنما: جعفری، سید محمد مهدی . 1378 .
این پایان نامه در شش فصل با این مباحث نگارش شده است: فصل اول، صدق: معنی و تعریف صدق، حقیقت صدق، برخی از کلماتی که به صدق اضافه شده اند و مفهوم آنها نظیر قدم صدق، مبؤا صدق، اقسام صدق، صدق یکی از اوصاف حمیده ی انسانی است، صدق یکی از شعبه های جهاد و جهاد یکی از ستون های ایمان است، اثرات صدق، صدق یکی از ویژگی های پیامبران و رهبران است، امتحان یکی از سنت های الهی برای تشخیص صدق در افراد است; فصل دوم، صادقین: معنی و تعریف صادق، ظهور صدق صادقین و پاداش آن، انواع صادقین; فصل سوم: سیمای صادقین در قرآن کریم: خداوند، قرآن کریم، پیامبران (در این بخش چهارده تن از پیامبران که در قرآن به صدق متصف شده اند، یاد شده و آیات مربوط بررسی گردیده است)، صداقت و تصدیق حضرت مریم علیها السلام، صداقت فرشتگان، صداقت حضرت علی علیه السلام و ائمه ی معصومین علیهم السلام; فصل چهارم، سیمای صادقین در نهج البلاغه: خداوند، صداقت و تصدیق قرآن کریم، صداقت پیامبران علیهم السلام، صداقت و تصدیق حضرت محمد صلی الله علیه و آله، صداقت اهل بیت علیهم السلام، صداقت و تصدیق حضرت علی علیه السلام، صداقت فرشتگانی که مامور انسان هستند; فصل پنجم، صدقه: تعریف صدقه و اقسام آن، چگونگی صدقه دادن و شروط قبولی و بطلان صدقه، آثار صدقه، موارد مصرف صدقات، متصدقین و پاداش آنها; فصل ششم، صدقه: مفهوم صدقه و وجه تسمیه ی آن . در ضمیمه، موارد استعمال مشتقات صدق در قرآن کریم یاد شده است .
عدل و قسط در قرآن و نهج البلاغه
زارع، محمدحسن . کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث . دانشگاه آزاد اسلامی فسا . استاد راهنما: محمدبیگی، شاهرخ . 1378 .
این تحقیق در یک مقدمه و شش فصل نوشته شده است: مقدمه، ارزش عدالت در فرهنگ اسلامی; فصل اول، معنای لغوی و اصطلاحی عدل و پیشینه ی کلامی بحث عدل; فصل دوم، عدالت در قرآن; فصل سوم، عدل و قسط در نهج البلاغه: عدالت اجتماعی در نهج البلاغه، عدالت در حکومت از دیدگاه امام علی علیه السلام; فصل چهارم، نظریات فرق اسلامی در باب عدل و قسط: حسن و قبح، جبر و اختیار، محاسن و معایب خلقت; فصل پنجم، دلایل منکران عدل و پاسخ به آنها: دلایل منکران اصل عدالت و پاسخ به آنها، پاسخ به دلایل منکران اصل عدالت، حوادث ناگوار و پاسخ به آنها، مفهوم قضا و قدر; فصل ششم، عدل از اصول دین: چرا عدل را از اصول دین می نامیم؟ موقعیت خیر و شر در جهان هستی، فلسفه ی تفاوتها در جهان هستی .
معناشناسی واژه ی عدل و مترادف ها و متضادهای آن در قرآن و نهج البلاغه
صادقی، فرزانه . کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث . دانشگاه قم . استاد راهنما: مؤدب، سیدرضا . 1378 .
مباحث این پایان نامه در هفت فصل آمده است: در فصل اول کلیاتی از موضوع نظیر جایگاه عدل در کلام، بحث الفاظ و ترادف در زبان عربی ذکر شده است; در فصل دوم معنای عدل در فرهنگ های لغت و در فصل سوم معنای آن در آیات قرآن کریم بررسی شده است; فصل چهارم به مترادف های عدل در قرآن کریم مانند قسط، حق، قصد، سواء و . . . اختصاص دارد و فصل پنجم درباره ی متضادهای عدل در قرآن کریم نظیر ظلم، عدوان، بغی، طغیان، جور و . . . است; فصل ششم معنا و وجوه عدل را در نهج البلاغه بررسی کرده و فصل هفتم از مترادف ها و متضادهای آن در آن اثر گران سنگ بحث کرده است .
نفاق و منافق از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه
ویس مزارعی، علی . کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث . دانشگاه آزاد اسلامی فسا . استاد راهنما: بهشتی، احمد . 1378 .
پایان نامه ی حاضر دارای نه فصل به این شرح است: فصل اول، معنای لغوی و اصطلاحی نفاق و منافق و اهمیت آن در قرآن; فصل دوم، کلیات: ضرورت شناخت منافقان، دشواری شناخت منافقان، خطر منافقان، مهمترین ابزار کار منافقان، شکننده بودن منافقان، منافقان از اعراب بادیه و منافقان از اهل مدینه، منافقان از اهل کتاب، فرمان منع سازش با کافران و منافقان، آزمایش های مکرر منافقان، شرط پذیرش توبه از منافقان; فصل سوم، تشبیهات و تمثیلات قرآن درباره منافقان: تشبیه منافقان به کسی که در بیابان آتش افروزد و . . . ; فصل چهارم، منافقان و جهاد: در این فصل موضع منافقان در جهاد بررسی شده است: نظیر دروغ شمردن وعده ی خدا و رسول، عذرتراشی برای فرار از جهاد و جهاد به طمع غنیمت; فصل پنجم، کارشکنی ها و دسیسه های منافقان: دلسرد کردن مسلمانان از انفاق در راه خدا، ممانعت از انفاق در حق مؤمنان، همسویی منافقان و یهود در مخالفت امر پیامبراسلام صلی الله علیه و آله، اذیت کردن و بی احترامی به رسول خدا صلی الله علیه و آله، انتشار داستان افک، توطئه ی قتل پیامبر در عقبه، ساختن مسجد ضرار برای هدفهای شیطانی، داستان سقایت و فتنه ی منافقان; فصل ششم، تهدیدها و مذمت های قرآن نسبت به منافقان; فصل هفتم، صفات و نشانه های منافقان در قرآن: صفات منافقان در قرآن، نشانه های منافقان در قرآن; فصل هشتم، نفاق و منافق از دیدگاه نهج البلاغه: منافقان بزرگترین خطر برای امت اسلام، به خاک مالیدن بینی منافق با نهی از منکر، جعل حدیث به وسیله ی منافقان، لزوم پرهیز از منافقان; فصل نهم، علل و انگیزه های نفاق .
