این امر کاملا واضح است که کسب‌وکارها برای پیشرفت نیاز به سرمایه‌گذاری دارند. اما از کجا متوجه شویم که کدام سرمایه‌گذاری‌ها ارزشمند هستند؟ راه‌هایی وجود دارند که نرخ بازگشت سرمایه (ROI) را محاسبه می‌کنند (مثلا ارزش کنونی خالص، نرخ داخلی بازگشت سرمایه و سربه‌سر شدن) ولی ساده‌ترین راه، دوره بازگشت سرمایه است.
در ادامه‌ی این مقاله مصاحبه‌ی جو نایت (Joe Knight)، نویسنده‌ی بخش ابزارهای HBR و مؤسس و مالک وبسایت business-literacy.com، را مطالعه می‌کنید. در این مصاحبه او به ما یاد خواهد داد که چطور این روش خاص ROI را درک کنیم و از آن بهره ببریم.
دوره بازگشت سرمایه چیست؟
یکی از معمول‌ترین روش‌های ROI، بازگشت سرمایه است. از این روش برای مشخص کردن بازگشتی که از یک سرمایه‌گذاری به‌دست می‌آوریم استفاده می‌شود. احتمالا قبلا شنیده‌اید که مردم می‌پرسند «چقدر طول می‌کشه که پول‌مون رو پس بگیریم؟» این روش دقیقا همین مسئله را روشن می‌کند: «زمانی که طول می‌کشد تا پول نقدی که وارد پروژه شده است به‌اندازه‌ی سرمایه‌گذاری اولیه برسد.»
دوره بازگشت سرمایه هر چقدر کمتر باشد، بهتر است. البته این زمان باید کوتاه‌تر از زمان اجرای پروژه باشد در غیر این صورت دلیلی برای سرمایه‌گذاری وجود ندارد. اگر زمان بازگشت سرمایه‌گذاری طولانی باشد، سرمایه‌گذاری شما احتمالا خیلی ارزشمند نخواهد بود.
از مزایای این روش فهم آسان‌تر به علت محاسبه‌ی نسبتا ساده‌ی آن است.
چطور این زمان را محاسبه کنیم؟
روش کار این است: مقدار اولیه‌ی سرمایه‌گذاری را تقسیم بر مقدار احتمالی سود سالیانه‌ی سرمایه‌گذاری کنید.
با یک مثال توضیح خواهیم داد. فرض کنید که شرکت شما می‌خواهد یک کامپیوتر سه هزار دلاری بخرد. این کامپیوتر به یکی از کارکنان شما کمک می‌کند خدماتی را در زمان کوتاه‌تر به مشتریان ارائه بدهد. انتظار می‌رود این کامپیوتر سه سال دوام داشته باشد. در پایان هرکدام از این سه سال، پول به‌دست آمده از این دستگاه تقریبا 1300 دلار است. به این ترتیب شرکت مقدار پول اضافه‌ای را به‌دست می‌آورد چون که می‌تواند این خدمات را به مشتریان بیشتری ارائه بدهد.
برای محاسبه‌ی زمان بازگشت سرمایه، باید 3000 دلار سرمایه‌ی اولیه را تقسیم بر پول به‌دست آمده در هر سال کنیم:
3000 دلار ÷ 1300 دلار در هر سال = 2٫31 سال
از آنجایی که کامپیوتر سه سال دوام می‌آورد، در این صورت دوره‌ی بازگشت سرمایه کوتاه‌تر از زمان اجرای پروژه است. ولی نمی‌دانید بازگشت کلی سرمایه در آن سه سال چقدر می‌شود.
این یکی از محدودیت‌های اصلی روش بازگشت سرمایه است. همان‌طور که نایت می‌گوید: «این روش اطلاعات خیلی زیادی نمی‌دهد. ولی احتمالا فقط نمی‌خواهید با سرمایه‌ی خود سربه‌سر شوید. باید پول هم به‌دست آورید.» این کار باعث اشتباه در محاسبات خواهد شد. مثلا فرض کنید درآمد پروژه در سال اول 3000 دلار و در سال‌های بعد تقریبا هیچ بود. طبق محاسبات بازگشت سرمایه، زمان بازگشت سرمایه‌ی شما یک سال است. این عالی به‌نظر می‌رسد: در یک سال همه‌ی پول خود را برمی‌گردانید. ولی بدون درآمد در سال‌های آینده، در واقع هیچ درآمدی از سرمایه‌گذاری خود به‌دست نیاورده‌اید.
شرکت‌ها چطور از روش بازگشت سرمایه استفاده می‌کنند؟
این روش معمولا قبل از رفتن به سراغ سایر محاسبات ROI به عنوان «بررسی واقعیت» استفاده می‌شود. نایت می‌گوید: «به نظر من بهترین استفاده برای روش بازگشت سرمایه این است که قبل از اینکه تصمیم بگیریم بیشتر در مورد سرمایه‌گذاری تحقیق کنیم و سریعا تعدادی از آنها را بررسی کنیم.»
بازگشت سرمایه معمولا برای پروژه‌های دولتی یا پروژه‌هایی با ریسک بالا که نیازمند سرمایه‌ی زیادی هستند مورد استفاده قرار می‌گیرد. نایت می‌گوید: «معمولا شرکت‌های صنعتی و تولیدی این روش را دوست دارند.» همچنین شرکت‌هایی که از نظر مالی در مضیقه هستند و سرمایه‌ی زیادی ندارند ممکن است روی دوره بازگشت سرمایه تمرکز کنند چون که در زمان کوتاهی به پول خود نیاز دارند.
مردم معمولا موقع استفاده از روش بازگشت سرمایه چه اشتباهاتی می‌کنند؟
یکی از کاستی‌های اساسی این روش این است که ارزش پول در زمان را در نظر نمی‌گیرد و درآمد آینده را با ارزش پول الان می‌سنجد. نایت می‌گوید: «این یعنی مقایسه طالبی با کلم، چون که پول امروز کاملا با پول فردا متفاوت است.» هر چقدر پروژه بیشتر طول بکشد، احتمال اینکه این محاسبات دقیق باشند، کمتر است.
بازگشت سرمایه به شما می‌گوید چه زمان سرمایه‌ی اولیه‌ی خود را به‌دست می‌آورید، ولی این مسئله را در نظر نمی‌گیرد که در تمام این مدت، شما پول خود را در دسترس نخواهید داشت. به‌همین دلیل معمولا روش ارزش خالص کنونی، بهتر است.
یکی دیگر از مشکلات بازگشت سرمایه این است که در مورد نرخ سود اطلاعی به شما نمی‌دهد، این مسئله وقتی مشکل‌ساز می‌شود که شرکت می‌خواهد به میزان دلخواهی از سود در آینده برسد.
نایت به این نکته اشاره می‌کند که برخی افراد از «بازگشت سرمایه‌ی تنزیل شده» استفاده می‌کنند. این روشی اصلاح شده است که میزان تنزیل را در نظر می‌گیرد. این محاسبه کمی پیچیده‌تر است (اگرچه ابزارهای آنلاینی وجود دارند که محاسبات را برای شما انجام بدهند). ولی نایت می‌گوید: «این روش خیلی بهتر است، مخصوصا اگر می‌خواهید فقط از روش بازگشت سرمایه استفاده کنید.» اما او هشدار می‌دهد که «این فقط یک محاسبه‌ی تقریبی است، نه تحلیل دقیق مالی.» بعد از اینکه این محاسبات را انجام دادید و به‌نظر رسید این سرمایه‌گذاری موفق خواهد بود، بهتر است تحلیل‌های دقیق‌تری را با یکی دیگر از روش‌های ROI انجام بدهید، مثلا سربه‌سر، نرخ بازگشت داخلی یا ارزش کنونی خالص.
برگرفته از: hbr.org
