قران و ادب فارسی:تجلی قرآن در کلام اقبال

در شماره ۴۱ نشریه قسمت اول این نوشتار را تقدیم خوانندگان کردیم و اینک قسمت پایانی آنرا با هم به مطالعه می نشینیم:

اشاره:

در شماره 41 نشریه قسمت اول این نوشتار را تقدیم خوانندگان کردیم و اینک قسمت پایانی آنرا با هم به مطالعه می نشینیم:

28. جنتی جستند در بئس القرار تا احقوا قومهم دارالبوار

اشاره است به آیه ی:« الم ترالی الذین بدّلوا نعمة اللّه کفراً واحلّوا قومهم دارالبوار؛

آیا نگریستی به کسانی که (سپاس) نعمت خدا را به کفران و ناسپاسی بدل کردند و قوم خود را به سرای هلاکت در آوردند».(سوره ی ابراهیم، آیه ی28)

29. از اجل این قوم بی پرواستی استـوار از نـحن نـزلنـاستی

اشاره است به آیه ی:« انّا نحن نزّلنا الذّکر وانّا له لحافظون؛

همانا ما این ذکر(قرآن) را فرو فرستادیم و هر آینه ما نگاهدار آنیم».(سوره ی حجر، آیه ی9)

30.امت مسلم ز آیات خداست اصلش از هنگامه قالوا بلی است

اشاره است به آیه ی:« واشهدهم علی انفسهم الست بربّکم قالوا بلی». (سوره ی اعراف،آیه ی172)

31. تا خدا ن یطفؤ ا فرموده است از فسردن این چراغ آسوده است

اشاره است به آیه ی:«یریدون ان یطفؤا نوراللّه بافواههم ویأبی اللّه الّا ان یتمّ نوره ولو کره الکافرون ؛

می خواهند نور دین ومحبت خدا را با دهانشان خاموش کنند و خدا جز این نمی خواهد که روشنایی خود را تمام وآشکار سازد، اگر چه کافران خوش ندارند ».(سوره ی توبه، آیه ی32)

32. حرف او را ریب نی تبدیل نی آیه اش شرمنده ی تأویل نی

اشاره است به آیه ی: «ذلک الکتاب لاریب فیه هدی للمتقین؛

این کتاب هیچ شکی در آن نیست، راهنمای پرهیزگاران است».(سوره ی بقره، آیه ی1)

و همچنین اشاره است به آیه:« لا تبدیل لکلمات اللّه ذلک هوالفوز العظیم؛سخنان خدای را دگرگونی نیست،این است رستگاری و بزرگ».(سوره ی یونس، آیه ی64)

33. نوع انسـان را پیـام آفریـن

حبل او را رحمة للعالمین

اشاره است به آیه ی:« وما ارسلناک الّا رحمة للعالمین؛

وما تو را نفرستادیم،مگر رحمتی برای جهانیان».(سوره ی انبیا، آیه ی107)

34. آنکه دوش کوه بارش برنتافت سطوت او زهره ی گردون شکافت

اشاره است به آیه ی:«انّاعرضنا الامانة علی السّموات والارض والجبال فأبین ان یحملنها؛

همانا امانت را بر آسمانها وزمین و کوهها عرضه کردیم؛ ولی از برداشتن (پذیرفتن) سرباز زدند و از آن ترسیدند و آدمی آن را برداشت».(سوره ی احزاب، آیه ی72)

35. قطع کردی امرخود را در وبر جـاده پیـمایی ای شـئ ونـکر

اشاره است به آیه ی:« فتقطعوا امرهم بینهم زبرا؛

ولی کار (دین) خویش میان خود پاره پاره کردند هر گروهی به آنچه نزدشان است، دل خوشند».(سوره ی مؤمنون، آیه ی53)

و همچنین اشاره است به آیه ی:«فتولَّ عنهم یوم یدع الدّاع الی شئ نکر؛

پس از آنان روی بگردان و روزی را که آن خواننده به چیزی سخت ناخوش (دوزخ) فرا می خواند».(سوره ی قمر، آیه ی6)

36. آنکه مهتاب از سر انگشتش دونیم رحـمت اوعـام و اخلاقـش عظیم

اشاره است به آیه ی :« وانّک لعلی خلق عظیم».(سوره ی قلم،آیه ی4)

و آیه :«و ما ارسلناک الّا رحمة للعالمین».(سوره ی انبیاء، آیه ی107)

37. راز دار راز مـا بـیت الــحرام سـوز ما هم سـاز مـا بیـت الحرام

اشاره است به آیه ی:«جعل اللّه الکعبة البیت الحرام قیاماً للنّاس؛

خداوند کعبه را وسیله ی برپایی مردم قرار داد».(سوره ی مائده، آیه ی97)

38. دعوی او را دلیل استیم م از براهین خلیل استیم م

اشاره است به آیه ی:«واذ بوأ نا لابراهیم مکان البیت ان لا تشرک بی شیئًا؛ و(یاد کن) آنگاه که جای آن خانه را برای ابراهیم جایگاه ( عبادت) ساختیم و ( گفتیم) که هیچ چیز را با من انباز مگیر…».(سوره ی حج، آیه ی26)

39. نکته سنجان را صلای عام ده از عـلــوم امــتّی پیــغــام ده

اشاره است به آیه ی:«الّذین یتبعون الرّسول النبی الامّی الّذ ی یجدونه مکتوباً عندهم فی التّورایة والانجیل؛

آنانکه پیروی کنند از رسول و پیغمبر امّی که در تورات وانجیل که در دست آنهاست نام ونشان واوصاف رانگاشته».(سوره ی اعراف، آیه ی157)

40. ازقبای لاله های این چمن پاک شست آلودگی های کهن

اشاره است به آیه ی:«ولکن یرید لیطهرکم ولیتمّ نعمته علیکم؛

بلکه می خواهد شما را پاکیزه سازد و نعمت خویش را بر شما تمام کند».(سوره ی مائده، آیه ی6)

41. جلوه در تاریکی ایام کن آنچه برتو کامل آمد عام کن

اشاره است به آیه ی«الیوم اکملت لکم دینکم و اتممت علیکم نعمتی ورضیت لکم الاسلام دیناً؛

42. بر سر این باطل حق پیرهن تیـغ لاموجـود الّا هـو بـزن

اشاره است به آیه ی:«فان للّه مافی السّموات والارض؛

ای مردم! این پیامبر از جانب پروردگارتان براستی و درستی سوی شما آمده پس ایمان بیاورید که برای شما بهتراست واگر کافر شوید پس بدانید که آنچه که در آسمان ها وزمین است از آن خداست». (سوره ی نساء، آیه ی 170)

43. جستجو رامحکم از تدبیر کن انفـس وآفـاق راتسـخیـر کـن

اشاره است به آیه ی:«سنریهم آیاتنا فی الافاق و فی انفسهم؛

به زودی نشانه های خود را در افقها[ی گوناگون] و در دلهایشان بدیشان خواهیم نمود».(سوره ی فصلت، آیه ی53)

44. صورت هستی زمعنی ساده نیست این کهن ساز از نوا افتاده نیست

اشاره است به آیه ی:«افحسبتم انّما خلقنا کم عبثاً وانّکم الینا لاترجعون؛

آیا پنداشته اید که شما رابیهوده آفریدیم و شما به سوی ماباز گردانده نمی شوید».(سوره ی مؤمنون، آیه ی115)

45. توکه مقصود خطاب انظری پس چرا این راه چون کوران بری

اشاره است به آیه ی:«فَانْظُر الی آثار رحمة اللّه؛

پس به نشانه های رحمت خدا بنگر که چگونه زمین را پس از مردگی اش زنده می کند، هر آینه آن(خدای) زنده کننده ی مردگان است و او برهر چیزی تواناست».(سوره ی روم، آیه ی50)

46. علّم اسماء اعتبار آدم است حکمت اشیاء حصار آدم است

اشاره است به آیه ی:«وعلّم آدم الاسماء کلّها ؛

وهمه نامها را به آدم آموخت،سپس آن چیزها را بر فرشتگان عرضه کرد».(سوره ی بقره، آیه ی31)

47.پوشش عریان مردان زن است حسن دلجو عشق را پیراهن است

اشاره است به آیه ی:«هنّ لباس لکم وانتم لباس لهنّ؛

آنان پوشش شمایند وشما پوشش آنان».(سوره ی بقره، آیه ی187)

48. حافــظ رمــز اخـوت مـادران قـوت قـرآن ومـلّـــت مــادران

مریم از یک نسبت عیسی عزیز از سه نسبت حضرت زهرا عزیز

نــور چشـم رحمـة للـعـالمین آن امـــام اوّلـیــن وآخــریـــن

بانــوی آن تاجــدار هــل اَتـی مرتضـی،مشگل گشا،شیرخـد

اشاره است به آیه ی:«وما ارسلناک الّا رحمة للعالمین؛

وما تورا نفرستادیم مگر رحمتی برای جهانیان ».(سوره ی انبیا، آیه ی103)