هنراز دیدگاه رهبر معظم انقلاب اسلامی[1]
فضل الله نیک آئین ، دفتر نشر فرهنگ اسلامی ، تهران ، 1367، قطع رقعی ، 120 صفحه ، 400 ریال .
برگزیده هائی است از مجموعه آنچه درباره ابعاد مختلف هنر در سخنرانیها و مصاحبه های ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران آمده است . متفکر گرانقدر حضرت سیدعلی خامنه ای ،از معدود متفکران مذهبی روحانی است که از هنر وابعاد آن آگاهیهای شایسته ای دارد.از صاحبنظرانی است که با توجه به آشنائی عمیق ازاسلام و رسالت آن از یکسوی ، و درک واقع بینانه ضرورتهای تبلیغی و پیام رسانی و شیوه های نوین آن از سوی دیگر، در هنگامه ظهور و بروز[ هنراسلامی] و جلوه های زیبای[ هنر انقلابی] باید به رهنمودها و پیشنهادهای وی به جد نگریست
دراین مجموعه ، که اولین شماره از مجموعه هائی است که در موضوعات مختلف اسلامی نشر خواهد یافت ، دیدگاههای آقای خامنه ای درباره هنر، اهمیت آن ، محتوی و قالب آن ، هنر در گذشته و چشم اندازه های آینده آن ، موسیقی ، شعر، سینم، تئاتر، قصه نمایشنامه و ... آمده است . مجموعه مطالب این کتاب ، برای دست اندکاران ابعاد مختلف هنر نیز کسانی که در پی یافتن اظهارنظرهای یک متفکر مذهبی متخصص هستند، خواندنی و سودمند است .
رهبر انقلاب:هنر موهبتی الهی است[2]
حضرت آیت اللّه خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار با اصحاب فرهنگ و هنر اندیشه در رشته های سینما، تئاتر، نویسندگی، موسیقی، نقاشی، شعر، خوشنویسی، ترجمه و دیگر رشته های هنری و فرهنگی، حقیقت هنر را گوهری بسیار گرانبها و موهبتی الهی خواندند و تصریح کردند: در مواجهه با هنر و هنرمند و قضاوت در این عرصه ها، باید ظرافتهای فراوان و مرزهای بسیار حساس و دقیقی را رعایت کرد.
مقام معظم رهبری هنر را مجموعه ای از احساس و ادراک زیبایی ها و حقایق و تبیین آنها برشمردند و خاطرنشان کردند: هنر حقیقتی بسیار فاخر و عطیه ای از جانب پروردگار است که مانند هر موهبت دیگر الهی، مسؤولیتها و تکالیفی را برای صاحب آن به همراه می آورد.
ایشان در تبیین تعبیر «هنر متعهد» به مسؤولیتهای انسانی هر فرد اشاره کردند و افزودند: هنرمند علاوه بر تکالیف ذاتی انسانی، به علت ویژگیهای بسیار ممتاز هنر، باید در خصوص قالب و مضمون آثار خود نیز احساس تعهد کند. هنرمندان باید علاوه بر مسؤولیت پذیری در خلاقیت، نوآوری و پیشرفت در قالب، همواره در قبال مضمون و محتوای آثار خود نیز احساس مسؤولیت کنند و از این طریق به مخاطبان خود احترام بگذارند.
رهبر انقلاب، هنر و اخلاق را ممزوج یکدیگر خواندند و افزودند: هر قدر یک هنرمند به مرحله بالاتری از فکر و اندیشه و درک عقلانی برسد، جوهره کارهای هنری او کیفیت و ارتقای بیشتری خواهد یافت و درک هنری او از پشتوانه بیشتری برخوردار خواهد شد.
ایشان با تفکیک کامل هنر دینی از هنر ریاکارانه متحجر و قشری گرا تأکید کردند: هنر دینی، آن است که معارفی را که ادیان الهی و کامل تر از همه دین مبین اسلام با هدف سعادت حقیقی بشر، به دنبال ترویج آن بوده اند، در جوامع انسانی منتشر کند و در افکار بشر، ماندگار و جاودانه سازد.
حضرت آیت اللّه خامنه ای در ادامه تصریح کردند: در هنر دینی، الزامی به استفاده از واژگان یا نمادهای مذهبی نیست، بلکه ترویج هنرمندانه مقولاتی نظیر «عدالت حقوق انسانی و مسایل اخلاقی» و پرهیز از «ابتذال و استحاله هویت انسان و جامعه» می تواند نمونه های خوبی از هنر دینی باشد.
هنر و هنرمند:[3] مقام معظم رهبری هنر را مجموعه ای از احساس و ادراک زیبایی ها و حقایق و تبیین آنها برشمردند و فرمودند: «هنر حقیقتی است بسیار فاخر و عطیه ای از جانب پروردگار است که مانند هر موهبت دیگری مسؤولیت ها و تکالیفی را برای صاحب آن به همراه می آورد.»
تکلیف هنرمند چیست: «هنرمند علاوه بر تکالیف ذاتی انسانی به علت ویژگی های بسیار ممتاز هنر، باید در خصوص قالب و مضمون آثار خود نیز احساس تعهد کند.»
«هر قدر یک هنرمند به مرحله بالاتری از فکر و اندیشه و درک عقلانی برسد، جوهره کارهای هنری او کیفیت و ارتقاء بیشتری خواهد یافت و درک هنری او از پشتوانه بیشتری برخوردار خواهد بود.»
«نمی توان در وادی هنر با انگیزه های سطحی و یا ناسالم حرکت کرد و سرافراز و موفق بود.»
هنر دینی: «هنر دینی آن است که معارفی را که ادیان الهی و کامل تر از همه، دین مبین اسلام با هدف سعادت حقیقی بشر به دنبال ترویج آن بوده اند در جوامع انسانی منتشر کنند و در افکار بشر ماندگار و جاودانه سازد.»
............................
«در هنر دینی، الزامی به استفاده از واژگان یا نهادهای مذهبی نیست، بلکه ترویج هنرمندانه مقولاتی نظیر عدالت، حقوق انسانی و مسایل اخلاقی و پرهیز از ابتذال و استحاله هویت انسان و جامعه می تواند نمونه های خوبی از هنر دینی باشد.»
.............................
حضرت آیة الله خامنه ای: می توان با کارهای هنری لطیف و عمیق، اهل بیت عصمت و طهارت را به عنوان الگوهای عملی به ملت های تشنه معرفی کرد.
...................................
«هر ایده، اندیشه و انقلابی که در قالب هنر نگنجد، ماندنی نخواهد بود (12/3/1363)» یا «دشمنی با هنر همانند دشمنی با خورشید است (22/8/1368)» .[4]
……………………….
[1].پایگاه حوزه مجله حوزه شماره 29، کتابخانه حوزه.
[2].پایگاه حوزه مجله پیام زن شماره 115، خبر،
[3].پایگاه حوزه مجله دیدار آشنا شماره 15، حرف ما.
[4].پایگاه حوزه مجله مبلغان شماره 8، هنر در قالب های تبلیغی.