برنامه‌ریزی برای غذای کمکی کودکان

از پایان 6 ماهگی فرزندتان شروع کنید
تغذیه کمکی در پایان 6 ماهگی (180 روزگی) شروع می‌شود، هم‌زمان با شروع غذای کمکی تغذیه با شیر مادر باید همچنان مکرر و بر حسب میل و تقاضای شیرخوار ادامه داشته و حتی دفعات تغذیه با شیر مادر افزایش ‌یابد. همچنین در این زمان باید بر اساس نیاز کودک به او آب جوشیده سرد شده داد.
7 ماه
هفته اول : شروع غذای کمکی با فرنی آرد برنج است که روز اول از یک قاشق مرباخوری یک‌بار در روز (مثلا ظهر) شروع شده و کم‌کم به مقدار و دفعات آن متناسب با اشتهای کودک اضافه می‌شود تا در نهایت در پایان یک هفته مقدار آن به حدود 12 قاشق مرباخوری برسد. به یاد داشته باشید همچنان شیر مادر غذای اصلی شیرخوار شما است.
هفته دوم : در این هفته می‌توان حریره بادام را به رژیم غذایی کودک اضافه کرد. شروع آن نیز مانند فرنی از یک قاشق مرباخوری یک‌بار در روز است تا روز ششم و هفتم به 12 قاشق مرباخوری در روز برسد. فراموش نشود که در این هفته به تدریج که مقدار و دفعات تغذیه با حریره بادام افزایش می‌یابد مقدار و دفعات تغذیه با فرنی کم می‌شود بنابراین در هر وعده و یا در تمام دفعات می‌توان حریره بادام را جایگزین فرنی کرد یا یک وعده فرنی و وعده بعد حریره بادام به شیرخوار داد.
دو هفته پایانی: ضمن ادامه تغذیه با شیر مادر در این دو هفته شیرخوار با غذای جدیدی آشنا شده و سوپ به رژیم غذایی او اضافه می‌شود. به این صورت که روز اول، صبح و عصر و شب از فرنی یا حریره بادام استفاده می‌کند و ظهر علاوه بر فرنی یا حریره بادام، یک قاشق مرباخوری سوپ هم می‌خورد. به این ترتیب، هر روز بر مقدار سوپ افزوده شده و از مقدار حریره بادام یا فرنی کم می‌شود تا بر حسب اشتهای کودک مقدار سوپ به 3 تا 6 قاشق مرباخوری در هر وعده برسد.

چند نکته مهم در تهیه سوپ برای کودک
 

1- در ابتدای شروع سوپ برای کودک آن را از گوشت بدون چربی (گوشت گوسفند، مرغ یا گوساله) به اندازه یک تکه خورشی، برنج و هویج تهیه کنید.
2- هر سه روز یک‌بار یک نوع سبزی به سوپ اضافه کنید مانند جعفری، گشنیز، لوبیا سبز، کدو سبز، کرفس، گوجه فرنگی، کدو حلوایی.
3- به سوپ کودک نباید نمک، شکر یا چاشنی اضافه کرد.
4- بهتر است کدو، کرفس، لوبیا سبز را اول پخته و بعد به سوپ کودک اضافه کرد.
5- سبزی‌ها باید در آخــــرین لحظات پخت سوپ اضافه شود. در ظرف نیز باید بسته باشد تا ویتامین‌های آن از بین نرود.
6- استفاده از اسفناج تا پایان یک‌سالگی مجاز نبوده و نباید به سوپ شیرخوار اضافه شود.
8 ماه
دو هفه اول : در این دو هفته ضمن دادن سوپ، فرنی یا حریره بادام، زرده تخم‌مرغ هم به رژیم غذایی شیرخوار اضافه می‌شود. بنابراین در این سن باید به کودک 5 وعده غذا داده شود. به این شکل که صبح زرده تخم‌مرغ، ساعت 10 صبح (بین صبحانه و ناهار) فرنی یا حریره بادام، ظهر سوپ، عصر مجددا فرنی یا حریره بادام و در شب دوباره سوپ به کودک داده می‌شود. در این زمان می‌توانید کم‌کم از سبزی‌های نشاسته‌ای مثل سیب‌زمینی، کدو حلوایی و نخودفرنگی (نخود سبز) به فاصله هر 3 روز به سوپ اضافه کنید. در ضمن غلظت سوپ باید مانند حلیم باشد.برای اضافه کردن سیب‌زمینی به سوپ ابتدا آن را بشویید و با پوست بپزید. سپس پوست آن را جدا کرده و سیب‌زمینی پخته شده را به سوپ کودک اضافه کنید دقت کنید اگر بعد از پوست کندن سیب‌زمینی، بخشی از آن سبز رنگ بود باید آن را جدا کرده و دور بریزید.
در این زمان همراه با سوپ می‌توانید به کودک ماست بدهید. بهتر است ماست با سوپ مخلوط نشود تا کودک با طعم ماست آشنا شود. ولی اگر کودک مخلوط ماست با سوپ را دوست دارد این کار بلامانع است
دو هفته پایانی : برای تنوع بخشیدن به غذای کودک باید هر چند روز یک‌بار مواد تشکیل دهنده سوپ را تغییر داد. هر سه روز یک‌بار می‌توان جو، بلغور، گندم، رشته فرنگی را که در گذشته پخته و نرم شده است به اندازه یک قاشق مرباخوری به سوپ اضافه کرد. بعد از اضافه کردن جو، گندم و بهتر است به اندازه یک قاشق مرباخوری کره یا روغن مایع به سوپ اضافه کرد. افزودن کره یا روغن مایع به غذای شیرخوار به ویژه شیرخوارانی که رشد کافی ندارند به رشد آنان کمک می‌کند.
9 ماه
دو هفته اول : از 9 ماهگی می‌توان حبوبات را نیز به سوپ کودک اضافه کرد. به طور معمول از عدس و ماش که هضم آسان‌تری دارند شروع کنید. در صورت امکان می‌توان از جوانه عدس یا ماش در تهیه سوپ استفاده کرد. در مورد سایر حبوبات مثل لوبیا چیتی، لوبیا قرمز و... بهتر است قبلا آنها را خیس کرده و پوستشان را جدا کرده و بعد از پختن به سوپ کودک اضافه کرد. اگر از آرد حبوبات استفاده می‌شود یک قاشق مرباخوری سر صاف کافی است.
دو هفته پایانی: در این سن با استفاده از میوه‌های فصل آب میوه تازه تهیه کنید و به کودک بدهید. ابتدا از یک قاشق مرباخوری در روز همراه با یک قاشق مرباخوری آب جوشیده سرد شده شروع کنید تا کم‌کم به شش قاشق مرباخوری آب میوه خالص برسد. آب میوه را می‌توان بعد از فرنی یا حریره ساعت 10 صبح داد.
10 ماه
دو هفته اول : از ماه دهم می‌توان به جای آب‌میوه، خود میوه را به کودک داد. برای این کار باید از یک قاشق مرباخوری میوه‌های فصل (هلو، سیب، موز، گلابی، ........) شروع کرد و مقدار آن را به سه قاشق مرباخوری رساند.
میوه مورد نظر باید کاملا رسیده و شسته شده باشد و بعد از جدا کردن پوست و هسته آن، میوه را با پشت قاشق کاملا نرم کرده و سپس به کودک بدهید. مقدار میوه را به تدریج زیاد کرده و به پنج تا شش قاشق مرباخوری در روز برسانید.در این زمان کم‌کم بر حسب اشتهای کودک بر مقدار سوپ او به میزان حــداکثر 6 تا 10 قاشق مرباخوری در ظهر و شب بیفزایید. همچنین کودک را با غذاهایی که خود می‌تواند به دهان ببرد مانند نان، بیسکوئیت ساده، ماکارونی پخته، تکه‌های سیب‌زمینی پخته، کوفته قلقلی و... آشنا کنید.
به یاد داشته باشید نیاز کودک به میوه در این سن کم است اگرچه دادن میوه و آب‌میوه لازم است ولی بیش از حد دادن آن سبب پرشدن معده کودک می‌شود در نتیجه وعده‌های اصلی غذایی را که برای رشد وی لازم است نمی‌خورد و این سبب کندی رشد کودک می‌شود.
دو هفته پایانی: در این زمان علاوه بر تنوع بخشیدن در سوپ کودک می‌توان از کته نرم که در آب گوشت یا آب مرغ پخته می‌شود همراه با خود گوشت استفاده کرد. همچنین از گوشت ماهی که تیغ‌های آن کاملا گرفته شده باشد و همراه با کته نرم و سبزی پخته شده باشد می‌توان به کودک داد.
11 و 12 ماه
تنوع غذای کودک را رعایت کنید با توجه به اشتهای کودک بر مقدار غذای هر وعده او اضافه نمایید. همچنان برای کودک غذای جداگانه تهیه کنید و از دادن غذای سفره خانواده به کودک به دلیل داشتن نمک و چاشنی اجتناب کنید.

یک نکته مهم در تغذیه کودک کمتر از 1 سالگی
 

از پایان 6 ماهگی و هم‌زمان با شروع غذای کمکی تا پایان 12 ماهگی غذای اصلی شیرخوار هنوز شیرمادر است بنابراین به تغذیه با شیر مادر به طور مکرر و بر حسب تقاضا و تمایل شیرخوار در تمام مدت شب و روز باید توجه شود. معده کوچک کودک را با غذاها پر نکنید. چرا که این امر سبب می‌شود که کودک برای مـــدت طولانی‌تر سیر بماند و در نتیجه کمتر پستان مادر را بمکد. در نتیجه هم شیر کمتر به او می‌رسد و هم حجم کلی شیری که مادر تولید می‌کند کاهش خواهد یافت.
منبع:www.salamat.com
/ع