در کنفرانس ضد نژادپرستی دوربان، جدایی و تضاد میان بینش و خواست مردمی و حق گرایانه ملتها، از تفکر سیاسی دولتی برخاسته از سیاستهای منفعت طلبانه زورمداران بین المللی آشکار گردید . و این، نقطه عطفی در عرصه مسائل جهانی است .
کنفرانس ضد نژادپرستی دوربان (1) که در نوع خود سومین کنفرانس به شمار می رفت، با عنوان «کنفرانس جهانی بر ضد نژادپرستی، تبعیض نژادی، بیگانه ستیزی و عدم بردباری های مربوط » ، جلسات خود را به مدت یک هفته در شهریورماه گذشته برگزار کرد و به علت عدم توافق بعضی از کشورها بر سر قطعنامه نهائی، با یک روز تاخیر از وقت مقرر، به مذاکرات خود پایان داد .
این کنفرانس به ابتکار مجمع عمومی سازمان ملل متحد، در سال 1997 و با حمایت رهبران 75 کشور جهان (از جمله ایالات متحده آمریکا و رژیم صهیونیستی) طرح ریزی شده بود و پس از چهار سال کارهای مقدماتی، سرانجام در آفریقای جنوبی برگزار گردید .
تحلیل گران سیاسی، هرکدام از منظری خاص به نتایج این نشست نگریسته، برخی بر موقعیت های نسبی آن تکیه می کنند و برخی دیگر ناکامیهای آن را مورد توجه قرار می دهند .
گرچه کمیته تدارکاتی نشست مزبور، در پیش نویس خود، پنج موضوع را محورهای مورد بحث نشست مطرح کرده بود، اما در اثر اوج انتفاضه فلسطین و جنایات وحشیانه و نژادپرستانه اسرائیلیها و کشتارهای اخیر فلسطینیها توسط صهیونیست های نژادپرست و غاصب فلسطین، عملا بحث صهیونیسم و مساوی بودن آن با نژادپرستی، بقیه بحث ها را تحت الشعاع قرار داد و مظلومیت فلسطینیها و جنایات صهیونیستها در این سرزمین، در کانون توجه نشست قرار گرفت .
از طرف دیگر در روزهای برگزاری نشستها، تظاهرات وسیع و دامنه داری توسط مردم آفریقای جنوبی بر ضد صهیونیسم صورت گرفت و در فضای نشست، تاثیر بسیار گذاشت و موجبات نگرانی آمریکا و رژیم صهیونیستی را فراهم ساخت .
سرانجام پیش از صدور قطعنامه نشست سازمان ملل، بیش از سه هزار سازمان غیر دولتی (مردمی) که در کنار نشست سازمان ملل، در دوربان حضور داشتند، صهیونیسم را محکوم کردند و در بیانیه نهائی خود خواستار توقف فوری جنایات نژادپرستانه و پی درپی اسرائیل، از جمله جنایات جنگی، نسل کشی، و پاکسازی قومی و تروریسم دولتی علیه ملت فلسطین شدند و اسرائیل را رژیمی نژادپرست و آپارتاید خواندند .
در پیش نویس بیانیه نهائی نشست رسمی ضد نژادپرستی، با تلاش کشورهای اسلامی و عربی و تعدادی از کشورهای دیگر، محکومیت صهیونیسم و مساوی بودن آن با نژادپرستی و همچنین حمایت از فلسطین در برابر جنایات صهیونیستها گنجانده شده و نیز پرداخت غرامت از طرف دولت های استعمارگر به قربانیان برده داری در آفریقا پیش بینی شده بود . هیات نمایندگی آمریکا و رژیم صهیونیستی تهدید کردند که اگر این ماده تصویب شود، نشست را ترک خواهند کرد، و چون تهدیدشان مؤثر واقع نشد، از کنفرانس خارج شدند (2) .
اما کشورهای عضو اتحادیه اروپا با همان موضع گیری آمریکا و اسرائیل، در کنفرانس ماندند و با فشارهای فوق العاده بر اعضای دیگر نشست، باعث شدند ماده یادشده از بیانیه نهائی، حذف، و به صورت تعدیل شده فقط از تشکیل کشور مستقل فلسطین حمایت شود . در مورد پرداخت غرامت به کشورهای آفریقائی نیز هیچ تعهدی پیش بینی نشده و تنها به اظهار تاسف از موضوع برده داری اکتفا شد .
و همین اختلاف نظرها و کشمکش فشرده و پادرمیانی دولت میزبان جهت حضول توافق نسبی، باعث تاخیر یک روزه در صدور بیانیه شد .
باری اصرار و فشار برخی از دولت های متنفذ اروپایی جهت حذف صهیونیسم از بیانیه، برای چندمین بار نشان داد که شعارهای غربی ها در مورد دموکراسی تا چه حد فریبکارانه و گزینشی و به صورت ابزاری است و در دوربان برای همه روشن گردید که چگونه «فشار» و «قدرت » جای «رای مساوی » را گرفت و بیانیه سه هزار سازمان غیر مردمی، با خواست و نظر چند دولت غربی چقدر فاصله داشت؟! تا جایی که دبیر کل سازمان ملل، از این که در کنفرانس دوربان خواست اکثریت نادیده گرفته شد، اظهار تاسف کرد! . در هر حال در مجموع، انتفاضه فلسطین در دوربان، توجه همه جهانیان را به خود جلب کرد و اگر آمریکا و رژیم صهیونیستی می دانستند نشست دوربان سر از این جاها در می آورد، چهار سال پیش از طرح آن کناره گیری می کردند؟!
پی نوشت:
1) یکی از شهرهای کشور آفریقای جنوبی .
2) تصمیم آمریکا به ترک کنفرانس ضدنژادپرستی سازمان ملل تازگی ندارد . و در واقع این سومین باری است که این کشور به دلیلی مشابه یعنی انتخاب واژه های ضد صهیونیستی از سوی شرکت کنندگان در یک کنفرانس، نشست را ترک می کند . واشنگتن پیش از این نیز در سال های 1978 و 1983 دو کنفرانس سازمان ملل علیه نژادپرستی را نیمه کاره رها کرد و این، نشان می دهد که صهیونیسم در آمریکا چه قدر نفوذ دارد! .