چگونه با انحصار طلبی کودکان کنار بیاییم؟
حتماً برایتان جالب خواهد بود اگر تصادفاً بشنوید که فرزندتان به دوستش می گوید: «مطمئن باش هر وقت خواستی می توانی با ماشین من بازی کنی.» بچه های 4-3 ساله به شدت به متعلقات خود علاقه مند هستند. پیش دبستانی ها، بیشتر روی نیازها و خواسته هایشان تأکید دارند. با وجودی که کودکان در این سن، معمولاً تمایلی به مشارکت ندارند، اما وقتی بزرگترها آنها را تشویق کنند و نمونه ی خوبی به آنها ارائه دهند، کودکان نیز می توانند بسیار دست و دلباز باشند.
مادری چنین می گوید روزی پسر چهار ساله ام به پدر بزرگش گفت؛ من می توانم در داروهای شما سهیم باشم، اما شما می توانید چند تا از سیبهای مرا بردارید.»
- پیش دبستانی های انحصار طلب
بطور کلی کودکان فکر می کنند همه چیز مال آنهاست، ولی بچه های 4-3 ساله بطور اخص چنین برداشت می کنند که فقط چیزهای خاصی به آنها تعلق دارد. به تدریج که استقلال آنها زیاد می شود، حس«خود» بودن هم در آنها تقویت می شود . به چیزهای مورد علاقه شان بیشتر گرایش می یابند. در نتیجه، طبیعتاً از دارایی هایشان حفاظت بیشتری می کنند. در ابتدا کودکان به خاطر گفته های والدین، مربیان و معلمانشان، از خود مشارکت نشان می دهند. برای اینکه کودک بطور داوطلبانه از خود مشارکت نشان دهد، لازم است که قادر به درک مسائل باشد، که مثلاً هم بازی اش به اندازه ی او در آرزوی چیز خاصی است. اما این مهارت شناختی و عاطفی، فقط در کودکان سن خاصی توسعه می یابد. با گذشت زمان، کودک شما دست و دلباز خواهد شد، چون بعدها با دیدن خوشحالی دیگر کودکان، احساس خوبی در او بوجود می آید.
- در رابطه با این مسأله به چند نکته اشاره می کنیم:
1- کودکتان را تشویق کنید تا با شما مشارکت کند: کار ساده ای خواهد بود، چون او می داند که شما اسباب بازی اش را نمی قاپید و گریه و زاری هم نمی کنید. اغلب یکی از اسباب بازی های مورد علاقه اش را از او بخواهید و بگذارید برای پس گرفتن آن اسباب بازی، خودش از شما تقاضا کند.
2- به زمین بازی بروید: بهترین مکان برای آموزش رعایت نوبت به کودکان، زمین های بازی است. چون وسایل بازی در این محوطه ها به شخص خاصی تعلق ندارد و کودک شما می بیند که همه برای سوار شدن سرسره و بازی در محوطه ی شنی باید نوبت را رعایت کنند.
3- کودکتان را مجبور نکنید که در همه چیز با دیگران شریک شود: قبل از اینکه دوستش بیاید، بگذارید خودش تصمیم بگیرد با کدام یک از اسباب بازی هایش می خواهد بازی کند.
4- مطمئن شوید که آنها با چند اسباب بازی مشابه بازی می کنند: با استفاده از این روش، احتمال اینکه بچه ها چیزی را که کودک دیگری با آن در حال بازی است بخواهند، کم می شود. همچنین به آنها کمک می کند که با هم بازی کنند. مثلاً با یک قطار و چند ماشین اسباب بازی به خوبی می توان بازی کرد، وقتی که اتومبیل ها می خواهند از تقاطع بگذرند یا لوکوموتیوران، قطار را نگه می دارد. اگر انتظار دارید کودکان نوبت را رعایت کنند، به آنها هشدار دهید و به آن پایبند باشید، چون پیش دبستانی ها، واقعاً به عدالت علاقه مندند. بهتر این است که چون کودکان در این سن درک مبهمی از زمان دارند، برایشان یک دستگاه تعیین کننده ی زمان قرار بدهید. (مثلاً یک ساعت شنی) وقتی کودک منتظر نوبت است تا با اسباب بازی ها بازی کند، کمکش کنید تا سرگرم کننده ای بیابد. می توانید کمکش کنید تا با عروسک ها بازی کند یا یک کتاب با عکسهای رنگی به او بدهید یا از او بخواهید غذای ماهی ها را در آکواریوم بریزد.
5- اساس مذاکره را به او یاد بدهید: وقتی که کشمکشی پیش می آید، هر دو کودک را بنشانید و درباره ی اینکه چه کار کنند، صحبت کنید.
6- راهکارهای مشارکت: به دنبال لحظاتی برای آموزش باشید. مثلاً قبل از اینکه دوست کودکتان برای بازی بیاید، به او یادآوری کنید که لازم است اسباب بازی هایش را با او بطور اشتراکی استفاده کنند.
7- بگذارید خواهر و برادرها با هم معامله کنند: باید یک قانون مبادله ی اسباب بازی داشته باشیم. مثلاً اگر پسر سه ساله تان می خواهد با اسباب بازی که دختر یک ساله ی شما با آن بازی می کند، سرگرم شود، باید اسباب بازی را از او درخواست کند و چیز دیگری آماده داشته باشد تا در عوض به او بدهد. به این روش او احساس می کند که پسر بزرگی شده است و ب خواهر کوچکترش یاد می دهد که چطور عادلانه بازی کند.
8- از او قدر دانی کنید: مثلاً به فرزندتان بگویید: «متوجه این موضوع بودم که تمام بعد از ظهر اجازه دای پسر عمویت با وسایلت بازی کند. تو چقدر خوب هستی.»
منبع: 7روز زندگی شماره -82 