1. آن چه بر تو فرو فرستادیم
آری، نیست معبودی جز او که دستورم داده و اعلام کرده که:«اگر در ابلاغ آن چه اینک بر تو فرو فرستاده ام کوتاهی کنی، در حقیقت، به هیچ یک از وظایف رسالت و ابلاغ من عمل نکرده ای.» و هم او تبارک و تعالی حفظ و نگهداری مرا در برابر مخالفان تعهد و تضمین کرده و او مرا کفایت کننده ای بزرگوار است. و اینک این است آن پیام که بر من نازل فرموده:
2. ابلاغ رسالت
بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیم، یا أیُّها الرَّسولُ بَلِّغ ما أنزلَ إلَیکَ مِن ربکّ )فی عَلیٍ( و إِن لَم تَفعَل فَما بَلَّغتَ رِسالَتَه وَاللّهُ یَعصِمُکَ مِنَ النّاسِ، مائده/67. ای مردم من در ابلاغ آن چه که حق بر من فرو فرستاده است، کوتاهی نکرده ام و هم اکنون سبب نزول آن آیه را برایتان باز خواهم گفت: فرشته وحی خدا جبرائیل علیه السلام سه بار بر من فرود آمده و از سوی حق تعالی، پروردگارم، فرمان داد تا در این مکان به پا خیزم و سپید و سیاه مردم را رسماً آگاهی دهم، که علی بن ابی طالب، برادر و وصی و جانشین من و امام پس از من است که نسبتش به من، همان نسبت است که هارون به موسی داشت، با این تفاوت که رسالت به من، خاتمه یافته است و بعد از خداوند و رسولش، علی، ولیّ و صاحب اختیار شماست.
3. همان کسی که
علی بن ابی طالب، همان کسی است که نماز به پای داشت و در حال رکوع، به نیازمند، صدقه داده است و او در هر حالی رضای خدا را می جوید.
4. از جبرائیل علیه السلام خواستم
از جبرائیل علیه السلام خواستم که از خداوند متعال معافیّت مرا از تبلیغ این مأموریت تقاضا کند؛ ای مردم چون می دانستم که در میان مردم پرهیزگاران، اندک و منافقان، بسیارند و از مفسده جویی گنه آلودگان و نیرنگ بازی آنان که دین اسلام را به تمسخر و استهزاء گرفته اند، آگاهی داشتم؛ همان ها که خداوند، در قرآن کریم، وصفشان کرده است: تَقُولُونَ بِأفواهکم ما لَیسَ لَکُم بِه علِم وَ تَحسَبُونَهُ هَیِّناً وَ هُوَ عِندَاللّهِ عَظیمً، نور/15؛ هنوز آن آزارها که این گرو ه، بارها بر من روا داشتند، از خاطر نبرده ام، تا آنجا که به دلیل ملازمت و مصاحبت فراوان علی (علیه السلام) با من و توجهی که به او داشتم، به عیب جویی من برخاستند و مرا مردی زودباور که هر چه می شنود، بی اندیشه می پذیرد، خواندند تا آن که خداوند عزّوجلّ، این آیه را نازل فرمود: وَ مِنهُم الَّذینَ یُؤذُونَ النَّبِیَّ وَ یَقُولُونَ هُوَ أذُنٌ قُل أذُنُ خَیرٍ لَکُم یُؤمِنُ بِاللّهِ وَ یُؤمِنُ لِلمُؤمِنینَ ،توبه/61.
5. ولی و صاحب اختیار
ای مردم بدانید که خداوند، علی بن ابی طالب را ولیّ و صاحب اختیار شما معیّن فرموده و او را امام و پیشوای واجب الاطاعه قرار داده است و فرمانش را بر همه مهاجران و انصار و پیروان ایمانی ایشان و بر هر بیابانی و شهری و بر هر عجم و عربی و هر بنده و آزاده ای و بر هر صغیر و کبیری و بر هر سیاه و سپیدی و بر هر خداشناس موّحدی، فرض و واجب فرموده و اوامر او را مطاع و بر همه کس نافذ و لازم الاجرا مقرر فرموده است. هر کس با علی (علیه السلام) به مخالفت برخیزد، ملعون است و هر کس که از او پیروی نماید، مشمول عنایت و رحمت حق خواهد بود.
6. مؤمن کیست؟
مؤمن کسی است که به علی (علیه السلام) ایمان آورد و او را تصدیق کند. مغفرت و رحمت خداوند شامل او و کسانی است که سخن او را بشنوند و نسبت به فرمان او مطیع و تسلیم باشند.
7. بعد از من
خداوند عزّوجلّ، پروردگار و ولیّ و صاحب اختیار و خداوندگار شماست و گذشته از او و پیامبرش محمّد )صلی اللّه علیه وآله( همین من که اکنون به پا خاسته و با شما سخن می گویم سپس بعد از من علی (علیه السلام) به امر خدا بر شما سمت ولایت و صاحب اختیاری دارد و پس از او امامت و پیشوایی تا روز واپسین و تا آن هنگام که خدا و پیامبرش را دیدار خواهید کرد، در ذرّیه و نسل من که از پشت علی (علیه السلام) هستند، قرار خواهد داشت.
8. امام و راهنمای آشکار
ای مردم دانشی نیست که خداوند به من تعلیم نکرده باشد، و من نیز هر چه که تعلیم گرفته ام به علی (علیه السلام)، این امام پرهیزکاران و پارسایان آموخته ام و دیگر دانشی نیست مگر آن که به علی (علیه السلام) تعلیم کرده ام و اوست امام و راهنمای آشکار.
9. مباد که
ای مردم مباد که نسبت به او راه ضلالت و گمراهی سپرید و مباد که از او روی برتابید و مباد که از ولایت و سرپرستی او و از اوامر و فرمان هایش به تکبّر، سر باز زنید. اوست که هادی به حق و عامل به حق و نابودکننده باطل است و از ناپسندها بازتان می دارد.
10. از سرزنش پروا ندارد
اوست که در راه خدا از سرزنش هیچ کس، پروا نمی کند و اوست نخستین کسی که به خدا و پیامبرش ایمان آورد و جان خویش را فدای رسول اللّه )صلی اللّه علیه وآله( کرد، در آن هنگامه ها که هیچ کس در کنار پیامبر باقی نماند، هم چنان از او حمایت کرده و تنها رها ننمود و هم او بود که در آن روزگار که کسی را اندیشه عبادت و پرستش خدا نبود، در کنار پیامبر، پروردگار خود را پرستش و عبادت می کرد.
11. برتر و والاتر
ای مردم علی را برتر و والاتر از هر کس بدانید که خدایش از همه، والاتر و برتر دانسته است و به ولایت او تمکین کنید که خدایش به ولایت بر شما منصوب فرموده است.
12. از جانب حق تعالی است
ای مردم علی (علیه السلام)، امام و پیشوا از جانب حق تعالی است و خداوند توبه منکران ولایت او را هرگز نخواهد پذیرفت و هرگز آنان را مشمول عنایت و مغفرت خویش، قرار نخواهد داد و خداوند، بر خود حتم و لازم فرموده که با آن کسانی که از فرمان علی (علیه السلام) سر بپیچند، چنین رفتار کند و پیوسته تا جهان، باقی و روزگار، در کار است، ایشان را در شکنجه و عذابی سخت و توان فرسا معذّب دارد.
13. پیامبران پیشین و رسولان نخستین
ای مردم همه پیامبران پیشین و رسولان نخستین، مردم را به آمدن من بشارت داده اند. من، خاتم پیامبران و رسولان خدایم و بر همه خلق آسمان ها و زمین ها حجّت و برهانم، هر کس در این امر، تردید کند، هم چون کفّار جاهلیّت نخستین است و هر کس در سخنی از سخنان من شک نماید، در حقیقت، به تمام سخنان من شک کرده است و چنین کسی، مستحق بلا و مستوجب آتش خواهد بود.
14. هرکس سخن مرا انکار کند
ای مردم علی (علیه السلام) را برتر از همه بدانید که گذشته از من، از هر مرد و زنی، برتر و والاتر است. )بدانید( که خداوند، به خاطر ماست که به جهانیان، روزی می دهد و آفرینش بر پای و برقرار است؛ هر آن کس که این سخن مرا انکار کند، ملعون و ملعون و مغضوب و مغضوب درگاه حق است.
15. آگاه باشید
هان. آگاه باشید که این سخنان را، به یقین، جبرائیل علیه السلام از سوی حق تعالی به من خبر داده و گفته است که: «هر کس با علی (علیه السلام) به عداوت و دشمنی بر خیزد و ولایت و محبت او را در دل نگیرد، لعنت و خشم مرا نسبت به خود، فراهم کرده است»؛ پس هر کس باید که در کار خود بنگرد که برای فردای خود، چه آماده نموده است؛ پس باید که از مخالفت با علی (علیه السلام) سخت برحذر باشید و مبادا که پس از ثابت قدمی، پایتان بلغزد که خداوند به هر چه کنید، آگاه است.
16. خدا در کتاب مجید خود
ای مردم علی (علیه السلام) همان کس است که خدا در کتاب مجید خود، به عنوان «جنب اللّه» از او یاد کرده و از زبان مبتلایان به دوزخ، فرموده است: «یا حَسرَتی عَلی ما فرَّطتُ فی جَنبِ اللّه»، زمر/56.
17. تدبر و تفکر در قرآن
ای مردم در قرآن به تدبر و تفکر، نظر کنید و در درک و فهم آیات آن بکوشید، و به محکمات آن توجه کنید و از متشابهاتش، پیروی منمایید. و به خدا سوگند، غیر از این مرد که هم اکنون دست او را گرفته و او را بر کشیده ام هرگز دیگری نیست که بتواند دستورات قرآن را برای شما روشن کند و تفسیر آیات آن را بیان نماید، همین مردی که اکنون بازوی او را گرفته ام و به شما اعلام می کنم که:هر کس را من مولا و سرپرست و صاحب اختیارم، علی (علیه السلام) مولا و سرپرست و صاحب اختیار اوست؛ این مرد، علی بن ابی طالب، برادر و وصی من است، که فرمان دوستی و ولایت او از جانب حق متعال بر من نازل گردیده است.
18. من مولای اویم
ای مردم علی (علیه السلام) و آن پاکان از فرزندانم، ثقل اصغرند و قرآن، ثقل اکبر است، که هر یک، از دیگری خبر می دهد و هر کدام، دیگری را تأیید و تصدیق می کند؛ میان این دو ثقل و این دو امر گرانقدر، جدایی نخواهند بود تا آن که، قیامت در کنار حوض، به من برسند. ایشان امنای حق در میان خلق و فرمانروایان او بر روی زمین اند.
19. ثقل اصغر واکبر اویم
به هوش باشید که من، آن چه لازم بود، گفتم. به هوش باشید که مطلب و مقصود را ابلاغ کردم و به گوش شما رساندم. توضیح دادم که این امر، به دستور خداوند بود و من نیز از سوی او عزّوجلّ به شما ابلاغ نمودم. به هوش باشید که عنوان «امیرالمؤمنین» بر کسی جز برادر من روا نیست و این سمت و مقام و فرمانروایی بر مسلمانان، پس از من، برای هیچ کس جز وی مجاز و حلال نیست.
20. ای مردم این علی (علیه السلام)
ای مردم این علی (علیه السلام)، برادر و وصی من و مخزن علم و خلیفه و جانشین من است بر امّت. علی (علیه السلام) مفسّر قرآن، کتاب خداست. اوست که مردم را به حق دعوت می کند و اوست که به هرچه موجب رضا و خوشنودی خداست، عمل کننده است.
21. بازدارنده مردمان از معاصی
اوست که دشمنان حق، در پیکار و ستیز و به فرمانبرداری و اطاعت از خدا، سخت کوش و بازدارنده مردمان از معاصی و نا فرمانی هاست. اوست خلیفه و جانشین رسول خدا، اوست امیر مؤمنان و پیشوا و هادی خلق خدا. اوست که به امر خدا قاتل «ناکثین» و «قاسطین» و «مارقین» است.
22. دستور حق
)ای مردم( آن چه می گویم به فرمان پروردگارم می گویم و این خواست و دستور حق است که هیچ سخنی از او، به دست من تغییر و تبدیل نپذیرد؛ حال می گویم: خداوند هر آن کس که علی (علیه السلام) دوست می دارد، دوست بدار و هر کس که با وی دشمن است، دشمن دار. خداوند هر کس که علی (علیه السلام) را ا نکار کند، لعنت کن و آن کس که پذیرای حق او نباشد، به خشم و غضب خود، گرفتار ساز.
23. اگر اکنون علی (علیه السلام)
خداوند اگر اکنون، علی (علیه السلام)، ولیّ تو را به خلافت و جانشینی خود معیّن کردم و امری که موجب اکمال دین و اتمام نعمت تو بر این مردم است، بیان کردم، همه و همه به فرمان تو بود اینک تو پسندیدی برای ایشان دین اسلام را و فرمودی: «وَ مَن یَبتَغِ غَیرَ الا؛سلامِ دیناً فَلَن یُقبَلَ مِنهُ وَ هُوَ فی الآخِرةِ مِنَ الخاسِرینَ»، آل عمران/85.
24. کمال دین شما
ای مردم خداوند عزّوجلّ، کمال دین شما را در امامت و پیشوایی علی (علیه السلام) قرار داده است؛ پس هر کس که از او و جانشینان او از فرزندان من که از صلب اویند تا واپسین روز جهان پیروی و اطاعت نکند، به حبط و نابودی اعمال گرفتار گردیده و در آتش دوزخ، جاودانه، معذّب خواهد بود، نه دیگر عذابش تخفیف یابد و نه مهلت و فرصت نجاتی به او داده شود.
25. از همه به من سزاوارتر است
ای مردم این علی (علیه السلام) است که مرا بیش از هر کس یاری کرده و از همه بر من سزاوارتر است. از تمام مردم به من نزدیک تر و از همه کس، نزد من محبوب تر و گرامی تر است. خداوند عزّوجلّ و من از او راضی و خوشنودیم.
26. شأن علی (علیه السلام) در قرآن
آیه ای در قرآن مُشعِر به رضایت حق از بندگان، نازل نشده مگر آن که در شأن علی (علیه السلام) است و هر جا که خداوند مؤمنین را مخاطب قرار داده، در درجه نخست، نظر به او داشته است. آیه مدحی نیست مگر آن که در مورد اوست و بهشتی که در سوره «هَل أتی علی الانسان» یاد شده، برای اوست، و در نزول آن دیگری جز او منظور نشده و دیگری جز او مدح و ستایش نشده است.
27. ناصر دین خدا
ای مردم علی (علیه السلام)، ناصر دین خدا و حامی پیامبر خداست، اوست پارسای پرهیزگار و طیّب و طاهر و رهنما و ره یافته. پیامبرتان، بهترین پیامبر و وصیّ او بهترین وصیّ و پسرانش بهترین اوصیاءاند. ای مردم ذریّه و نسل هر پیامبری از صلب خود اویند امّا ذریّه و نسل من از صلب علی (علیه السلام) هستند.
28. مبادا نسبت به علی حسادت ورزید
ای مردم شیطان به حسادت، آدم را از بهشت بیرون کرد، پس مبادا که نسبت به علی (علیه السلام) حسد ورزید که اعمالتان یکسره باطل شود و به لغزش و انحراف درافتید؛ که آدم صفت اللّه تنها به سبب یک معصیت، به زمین فرو افتاد؛ پس بر شماست که مراقب احوال خویشتن باشید. شما که در میانتان، دشمن خدا نیز هست.
29. چه کسی با علی کینه می ورزد
ای مردم جز شقیِ واژگون بخت کسی با علی (علیه السلام) کینه نمی ورزد و جز پارسای پرهیزگار، مِهر علی (علیه السلام) در دل نمی گیرد و جز اهل ایمان و مخلصان بی ریا به علی (علیه السلام) ایمان نخواهند آورد و به خدا سوگند سوره «وَالعَصر إِنَّ الا؛ِنسانَ لَفی خُسرٍ ...» در شأن علی (علیه السلام) نازل شده است.
30. ای مردم پرهیزکار باشید
ای مردم خدا را گواه می گیرم که در انجام وظایف رسالت فروگذار نکردم و بر پیامبر، جز ابلاغ فرمان حق، وظیفه ای دیگر نیست. ای مردم نسبت به خداوند آن چنان که شایسته است پرهیزکار باشید، مباد که جز به مسلمانی دیده از جهان فرو بندید.
31. نور خدا در طینت علی
ای مردم این نور از جانب حق تعالی در من سرشته شده و بعد از آن در طینت علی (علیه السلام) و سپس در نسل او قرار داده شده تا آن گاه که نوبت به امام قائم، مهدی )عجل اللّه تعالی فرجه الشریف( رسد و اوست که سرانجام، حق خدا و حقوق ما را باز خواهد ستاند؛ که خداوند عزّوجلّ ما را بر تمام مقصران و دشمنان و مخالفان و خائنان و معصیت کاران و ستمگران حجت قرار داده است.
32. اعلام خطر می کنم
ای مردم به شما اعلام خطر می کنم، به هوش باشید که من فرستاده خدا به سوی شمایم و پیش از من رسولانی آمده و رفته اند، آیا اگر من نیز از جهان بروم و یا کشته شوم، به راه پیشینیان خود، باز می گردید؟ ولی هر آن کس که به عقب باز گردد و به جاهلیت اسلاف خود روی کند، زیانی به خداوند نخواهد رساند، امّا پروردگار، سپاسگزاران را پاداش نیکو مرحمت خواهد کرد ای مردم بدانید که علی (علیه السلام) همان کسی است که متّصف و موصوف به سپاسگزاری و شکیبایی است و پس از او فرزندان من که از صلب اویند، به این صفات مزیّن و ممتازند.
33. برخدا منت منهید
ای مردم مسلمانیِ خود را بر خداوند منّت منهید، که موجب خشم و غضب پروردگار بر شما گردد و عذابی از سوی او به شما رسد، زیرا که حق در کمین است.
34. ای مردم چیزی نمی گذرد
ای مردم چیزی نمی گذرد که پس از من امامان و سردمدارانی پدید آیند که خلق را به آتش و دوزخ فرا خوانند اما این گروه را در روز قیامت یار و مددکاری نخواهد بود. ای مردم خدا و پیامبرش از این کسان، متنفّر و بیزارند. ای مردم اینان و پیروان و یارانشان، جملگی، در پست ترین دوزخ گرفتار خواهند شد، و چه بد جایگاهی است دوزخ، برای این گروه که به تکبر گراییده اند. هوشیار باشید که اینان همان «یاران سقیفه اند» )اما هر یک از شما باید که در نامه اعمال خود بنگرد گرچه مردم جز تنی چند، نامه عمل خود را از یاد برده اند.( ای مردم من این ولایت را به عنوان امامت و ارث تا روز قیامت، در ذریه و نسل خود قرار دادم و با این کار وظیفه ای را که به آن مأمور بودم، به پایان بردم تا بر هر حاضر و غایب و بر هر کس که شاید در این انجمن بوده و یا در این اجتماع حضور نداشته است و حتی بر آنان که هنوز از مادر متولد نشده اند، حجّت تمام باشد.
35. حاضران به غایبان گزارش کنند
باید که ماجرای امروز را حاضران به غائبان گزارش کنند و پدران به فرزندان تا واپسین روز خبر دهند. گر چه مدتی نخواهد گذشت که )عده ای( این امر را با غصب و ستم، از آن خود قرار خواهند داد و خدا آن غاصبان را لعنت کند و از رحمت خود، دور و مهجورشان سازد و در چنین حال، سزاوار این عذاب گردند که فرمود: «سَنُفرِغُ لَکُم أیُّهَا الثَّقَلانَ»، الرحمن/31؛ «یُرسَلُ عَلَیکُما شُواظٌ مِن نارٍ وَ نُحاسٌ فَلا تَنتَصِران»، الرحمن/35.
36. شما را به حال خود رها نخواهد کرد
ای مردم خداوند شما را به حال خود رها نخواهد کرد تا آن که پاک و پلید از یکدیگر ممتاز گردند و خدا شما را بر اسرار پنهان، آگاهی نداده و نخواهد داد. ای مردم سرزمینی نیست مگر آن که خداوند، مردم آن را در اثر تکذیب حق، هلاک کرده و چنآن که خود به این معنی اشاره فرموده است: «وَ کَذلِکَ اخذ ربّک اذا اخذ القُری وَ هِیَ ظالِمَةٌ»، هود/102.
37. علی امام و پیشوای شما
و این علی (علیه السلام) امام و پیشوای شما و ولیّ و صاحب اختیار شماست. که خداوند، در مورد او تهدیدها و وعده ها کرده و خدا وعده های خود را انجام خواهد داد. ای مردم پیش از شما، اکثر مردم نخستین به گمراهی رفتند و خداوند ایشان را هلاک نمود و هم اوست هلاک کننده گروه هایی که از این پس می آیند، هم چنآن که فرمود: «ألَم نُهلِکِ الاCوَّلینَ، ثُمَّ نُتبِعُهُمُ الاخِرینَ، کَذلِکَ نَفعَلُ بِالمُجرِمینَ، وَیلٌ یَومئذٍ لِلمُکَذِّبینَ»، مرسلات/19.
38. صراط مستقیم
ای مردم صراط مستقیم خداوند منم و شما به رعایت آن مأمور شده اید و پس از من، علی (علیه السلام) و سپس فرزندانم که از صلب اویند، امامان و پیشوایان شمایند که خلق را به راه راست هدایت می کنند و پیوسته روی به سوی حق دارند.
39. سوره حمد در شأن من و علی
ای مردم این سوره )حمد( در شأن من و علی (علیه السلام) و فرزندانش فرود آمد و شامل ایشان می گردد هم چنین مخصوص آن هاست، ایشان، اولیای خدایند که نه خوفی در دل دارند و نه اندوهی آزارشان دهد، بدانید که حزب اللّه پیروز است و در برابر، دشمنان علی، گروهی اهل شقاق و نفاق و کینه ورزانی متجاوز و برادران اهریمنند که به منظور فریب و نیرنگ، سخنان بی مغز و آمیخته به رنگ و ریا با یکدیگر نجوا می کنند.
40. دوستداران علی و فرزندانش
ای مردم دوستداران علی (علیه السلام) و فرزندانش، مردمی اهل ایمانند که خداوند در کتاب خود از آنان بدین گونه یاد کرده است: «لا تَجِدُ قَوماً یُؤمِنونَ بِاللّهِ وَالیَومِ الاخِرِ یُوادُّونَ مَن حادَّاللّهَ وَ رَسُولَهُ ...»، مجادله/22، دوستداران علی و فرزندانش کسانی هستند که نوشته شده در دل هایشان ایمان، و مدد نموده خداوند ایشان را بوسیله فرشته ای از سوی خودش و او وارد فرماید ایشان را در باغ هایی که جاریست از زیر آنها نهرهایی برای همیشه در آنجا می مانند. خداوند از ایشان راضی و ایشان از خداوند خوشنودند.
41. من و علی (علیه السلام)
ای مردم من، منذر و ترساننده ام و علی (علیه السلام) هادی و رهنماست. ای مردم من، پیامبرم و علی، وصی من است.
42. آخرین امام زمان «مهدی»
آگاه باشید البتّه آخرین امام زمان قائمِ «مهدی» است. آگاه باشید او یاری کننده دین خداست. آگاه باشید او انتقام گیرنده از ستمکاران است. آگاه باشید او گشاینده دژهای استوار و ویرانگر قلعه های مستحکم است. آگاه باشید او نابودکننده طوایف مشرک است. آگاه باشید او منتقم خون های به ناحق ریخته اولیای خداست. آگاه باشید او حامی دین خداست. آگاه باشید او جرعه نوش دریای ژرف حقایق و معانی است. آگاه باشید او معرِّف هر صاحب فضیلتی است به برتریش و هر نادان بی فضیلتی است به نادانیش. آگاه باشید او برگزیده خدا و منتخب پروردگار عالم است.
43. علی تعلیم و تفهیم شما را به عهده خواهد گرفت
ای مردم آن چه لازم بود به شما فهماندم و برایتان توضیح دادم و این علی (علیه السلام) است که پس از من، تعلیم و تفهیم شما را به عهده خواهد گرفت. آگاه باشید از شما می خواهم که پس از پایان خطابه )به نشان قبول و تمکین( نخست با من و سپس با علی علیه السلام، دست بیعت دهید و میثاق خود را استوار کنید. بدانید که من به خداوند تعهّد سپرده ام و علی (علیه السلام) در برابر من تعهّد و بیعت نموده است و من، اکنون، از سوی حق تعالی از شما می خواهم که با علی (علیه السلام) بیعت کنید و بدانید که هر کس بیعت خود را بشکند، به زیان خویش اقدام کرده است.
44. حج خانه خدا کنید
ای مردم حج و صفا و مروه از شعائر الهی است «فَمَن حَجَّ البیت أوِ اعتَمَرَ فَلا جُناحَ عَلَیهِ أن یَطَّوَّفَ بِهِم»، بقره/158. ای مردم حج خانه خدا کنید که هیچ خاندانی نیست که به آن خانه وارد شود مگر آن که بی نیاز گردد و هیچ خانواده ای از این خانه، رخ نتابیده، مگر آن که به فقر و تهیدستی گرفتار آمده است. ای مردم مؤمنی نیست که در آن موقف کریم بایستد مگر آن که خداوند از معاصی گذشته او چشم پوشی می کند. پس آن گاه که حجَّش تمام شد زندگی و اعمال را از نو آغاز می کند.
45. خانه خدا را با اعتقاد زیارت کنید
ای مردم خانه خدا را با اعتقاد کامل و با دقت و فهم درست زیارت کنید و مباد که بدون توبه و ترک گناهان گذشته خود، از آن مواقف شریف باز گردید.
46. اقامه نماز و پرداخت زکات
ای مردم اقامه نماز و پرداخت زکات، باید بر طبق دستور پروردگار و به همان روش که او فرمان داده است، به عمل آید و چنان چه با گذشت زمان، کوتاهی کنید یا مسایل و معارف دین را فراموش نمائید، این علی (علیه السلام) ولیّ و سرپرست شما، مبیّن آن معارف و احکام برای شماست. همو که خداوند عزّوجلّ، او را پس از من برای شما منصوب کرده و هم امامانی که به جانشینی من و او از سوی حق تعالی تعیین گردیده اند، پاسخ گوی مسایل و مشکلات شما خواهند بود و بر آن چه نمی دانید آگاهتان خواهد کرد.
47. حلال و حرام خدا
آگاه باشید حلال و حرام خدا، بیش از آن است که بتوانم یک به یک برشمارم و معرفی نمایم؛ چون چنین است، در یک کلام می گویم که به حلال ها امر می کنم و از حرام ها نهی می نمایم و به منظور توضیح و تبیین آنها، مأمور شده ام که از شما بیعت گیرم و دست تعهد و پیمان بفشارم که آن چه از سوی حق تعالی درباره امیرالمؤمنین، علی (علیه السلام) و امامانی که از نسل من و علی (علیه السلام) به جهان خواهند آمد، پذیرفته باشید. و مهدی )عجل اللّه تعالی فرجه الشریف(، قائم امامان و قاضی به حق تا روز واپسین خواهد بود.
48. امر به معروف و نهی از منکر
آگاه باشید من سخن خود را مجدداً تأکید می کنم که: نماز را به پای دارید و زکات بدهید، امر به معروف و نهی از منکر کنید اما بدانید که سرآغاز هر امر به معروف و نهی از منکری این است که فرامین مرا بپذیرید و حاضران، آن را به غایبان، اطلاع دهید و به اطاعت از اوامر من وادارشان کنید. و از مخالفت با آنها بر حذرشان سازید؛ زیرا که این ها دستور خداوند عزّوجلّ و فرمان من است، و بدانید که بدون امام معصوم )و بی معرفت او( امر به معروف و نهی از منکر امکان پذیر نیست.
49. کتاب خدا و عترت من
ای مردم این قرآن است که امامان پس از علی (علیه السلام) را از فرزندان و از نسل او معرفی کرده و من نیز به شما توضیح دادم که علی از من و من از اویم. خداوند در کتاب خود فرموده است: «وَ جَعَلَها کَلِمَةً باقِیَةً فی عَقِبِهِ». و من نیز گفتم: «تا آن زمان که دست تمسک به دامن این دو امر گرانسنگ )یعنی کتاب خدا و عترت و خاندان من( زده اید، هرگز به گمراهی و ضلالت دچار نخواهید شد».
50. ای مردم به مرگ بیندیشید
ای مردم به مرگ بیندیشید و از حساب و میزان و محاکمه در پیشگاه پروردگار جهانیان غافل مباشید و ثواب و عقاب و پاداش و کیفر رستاخیز را از خاطر مبرید، که هر کس نیکی کند، پاداش یابد و هر کس دامن به بدی آلوده سازد، بهره ای از بهشت نخواهد داشت.
51. مأمورم که؟
ای مردم شما را شماره از آن حد فزون تر است که بتوانید یک یک، با من دست بیعت دهید در حالی که به فرمان خدا، مأمورم که از زبان هر یک از شما اعتراف گیرم که منصب فرمانروایی و امارت بر مؤمنان را که برای علی (علیه السلام) قرار داده ام پذیرفته اید و نیز )مأمورم که( در مورد قبول امامت و ولایت امامانی که از نسل من و صلب علی (علیه السلام) می باشند، اقرار و بیعت گیرم. حال که چنین است، همگان یک صدا و به زبان، بگویید: )ای رسول خدا( آن چه که در ولایت و رهبری مطلق علی (علیه السلام) و امامان پس از وی که از صلب اویند از جانب حق تعالی به ما ابلاغ کردی، شنیدیم و در برابر آن مطیع و تسلیمیم و به آن امر راضی و خوشنودیم اینک ما به دل و جان و به زبان و دستمان، نسبت به قبول ولایت با تو بیعت می کنیم و پیمان می بندیم که با این اعتقاد، زندگی کنیم و با آن بمیریم و تا آن زمان که سر از خاک برداریم.
52. مقام حسن و حسین (علیهما السلام)
ای مردم مقام و منزلتی که حسن و حسین (علیهم السلام) نزد خدا و رسول او دارند، گوشزدتان کرده و ابلاغ نموده و متوجهتان ساختم که این دو تن سرور جوانان بهشتند و پس از من که جدّ ایشانم و بعد از علی علیه السلام، منصب امامت خواهند داشت. و )ای مردم( بگویید: «در این امر، مطیع خدا و پیامبرش و علی علیه السلام، و حسنین و امامان پس از ایشانیم. تو )ای پیامبر( در مورد ولایت امیرالمؤمنین از دل و جان با ما عهد و میثاق بستی؛ از کسانی که توفیق مصافحه یافتند به دست، و از آنها که امکان این کار نیافتند، از زبانشان بیعت گرفتی. پیمان نمودیم که دیگری را به جای این امر نگیریم و دل و جانمان به جانب دیگر روی ننماید. خدا را در این کار شاهد گرفتیم او به شهادت، کافی است و تو نیز )ای پیامبر( و هم چنین همه مطیعان فرمان حق از حاضر و غایب و فرشتگان و جنود خدا و همه بندگان او را همگی را گواه و شاهد این امر کردیم و خدا از هر شاهدی بزرگ تر است.»
53. فضایل و امتیازات علی (علیه السلام)
ای مردم فضایل و امتیازات علی بن ابیطالب و قدر و منزلتش نزد خداوند، که در کتاب خدا نازل شده، بیشتر از آن است که بتوانم در یک جلسه برایتان برشمرم؛ پس هر کس که از مناقب و فضایل او نزد شما مطلبی گوید، از او بپذیرید.
54. رستگاران چه کسانی هستند
ای مردم هر کس از خدا و پیامبر او و از علی (علیه السلام) و امامان و پیشوایانی که معرفی کردم، فرمان بَرَد، به رستگاری بزرگی نایل آمده است. ای مردم رستگاران، کسانی هستند که در بیعت با علی (علیه السلام) و پذیرش ولایت او و در ادای سلام بر وی به عنوان امیرالمؤمنین، مبادرت و سبقت جویند، اینان در بهشتِ نعمت ها متنعّم خواهند بود.
55. نخستین کسی که بیعت کرد
فرمان خدا و پیامبر خدا را شنیدیم و با دل و زبان و دست مطیع و فرمان برداریم. چون سخنان پیامبر، تمام شد، مردم بر گرد آن حضرت و امیرالمؤمنین (علیه السلام) سخت ازدحام کردند و هرکس می خواست با ایشان، مصافحه و بیعت کند. گویند نخستین کسی که موفق به مصافحه و بیعت شد، ابوبکر بود و پس از وی عمر و سپس عثمان بیعت کردند و به دنبال ایشان باقی مهاجران و انصار و دیگر مردمان، اقدام به بیعت کردند تا آن گاه که وقت نماز مغرب رسید. پیامبر در آن شب، نماز مغرب و عشا را پیوسته و در یک زمان به جای آورد.
56. در این روز جبرائیل علیه السلام
در این روز جبرائیل علیه السلام و بقیه ملائک به امر خدای متعال جشن می گیرند و بر پیامبر اکرم صلی اللّه علیه وآله درود می فرستند و برای پیروان امیرالمؤمنین و ائمه علیهم السلام استغفار می کنند.
57. توبه حضرت آدم
در چنین روزی توبه حضرت آدم (علیه السلام) پذیرفته شده و «شیث» وصی او گردیده است و نیز در چنین روزی حضرت ابراهیم (علیه السلام) از آتش نمرود نجات پیدا کرده و حضرت موسی برادرش هارون را به عنوان وزیر خودش انتخاب نموده و حضرت موسی (علیه السلام) یوشع بن نون را به عنوان وصی انتخاب کرده و حضرت عیسی (علیه السلام) هم شمعون الصفا را برای جانشینی خودش معرفی فرموده است.
58. اظهار سرور و تبرک
در این روز عزیز اظهار سرور و تبرک و تهنیت گفتن و جشن گرفتن و لباس نو پوشیدن، هدیه دادن، دیدار با مؤمنین، توسعه بر اهل و عیال و برادران دینی، اجرای عقد اخوت و برادری ... مورد سفارش اکید ائمه طاهرین و رسول گرامی اسلام (علیهم السلام) می باشد.
