عطر گل محمدی

بارها و بارها زندگی و روش و منش پیامبر اعظم صلیاللهعلیهوآله را مطالعه کردم و هر بار که زندگی سراسر درس او را میخواندم، بیشتر به فکر فرو میرفتم. گاه اشک امانم نمیداد و با چشمانی اشکآلود در رفتارهای کریمانه او محو میشدم. آن حضرت نمونه انسانی کامل و الهی است که شایسته اسوه و الگو قرار گرفتن است. از این رو، قرآن درباره او فرمود: لَقَدْ کَانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ احزاب/21؛ همانا برای شما در سیره رسول خدا الگو و سرمشقی نیکو است.

واژه اسوه سه بار در قرآن آمده است: دو بار در مورد حضرت ابراهیم علیهالسلام (ممتحنه/4 و 6) و یک بار در مورد حضرت محمد صلیاللهعلیهوآله به کار رفته است. بر اساس آیه بالا، پیامبر اعظم صلیاللهعلیهوآله سرمشق و الگویی نیکو در امور دنیا و آخرت است. آن حضرت در ایمان و اخلاص، در زهد و تقوا، صبر و استقامت، توکل و فداکاری، شجاعت و دلاوری، نظم و پاکیزگی، عبادت و خودسازی و در تمام کردارها و گفتارها کاملترین سرمشق برای انسانها به شمار میرود.

رأفت پیامبر

پیامبر اسلام اشتیاق فراوانی به هدایت بندگان خداوند داشت و از گمراهی آنان به شدت رنج میبرد. خداوند در این زمینه فرمود: لَقَدْ جَاءَکُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِکُمْ عَزِیزٌ عَلَیهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِیصٌ عَلَیکُمْ بِالْمُؤْمِنِینَ رَؤُوفٌ رَحِیمٌ توبه/128؛ همانا پیامبری از خودتان آمد که رنج بردن شما بر او گران است و به «ایمان» و «نجات» شما بسیار حریص است.

آن حضرت چنان به هدایت مردم حریص بود که احتمال میرفت حتی جان خود را در این راه از دست بدهد. از این رو، این آیه نازل شد: لَعَلَّکَ بَاخِعٌ نَفْسَکَ أَلَّا یکُونُوا مُؤْمِنِینَ شعراء/3؛ شاید به خاطر آنکه آنها ایمان نیاوردند، خود را به هلاکت افکنی.

بخشندگی

روزی پیغمبر اکرم 12 درهم به حضرت علی علیهالسلام داد تا پیراهنی برای او بخرد. امام علی علیهالسلام پیراهنی را به همان قیمت خرید و به خانه بازگشت. حضرت رسول فرمود: اگر پیراهنی با قیمت کمتر میخریدی، بهتر بود. بیا با هم به بازار برویم و اگر صاحب جنس قبول کرد، جنس ارزانتری بخریم. حضرت رسول با مولای متقیان به سوی بازار راه افتادند. بعد از پس دادن پیراهن، در راه کنیزی را دیدند که میگریست. علت را پرسیدند. گفت: مولای من چهار درهم به من داده بود تا چیزی بخرم، اما من آن را گم کردم و اکنون میترسم که به خانه برگردم. پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله چهار درهم به او داد و آنگاه پیراهنی به قیمت چهار درهم خرید.

هنگام بازگشت، برهنهای را دیدند. لباس را به او بخشیدند. بار دیگر به بازار برگشتند و پیراهن دیگری خریدند. در راه بازگشت به منزل، دوباره همان کنیز را دیدند که ناراحت است و میگوید: چون برگشتن به خانه طول کشیده، میترسم مرا بزنند. پیامبر همراه کنیز به منزل مولای او رفت. صاحب خانه به احترام تشریففرمایی پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله کنیز را بخشید و او را آزاد کرد. رسول اکرم فرمود: چه دوازده درهم با برکتی بود که دو برهنه را پوشاند و یک نفر را آزاد کرد1.

غزالی گوید: رسول خدا صلیاللهعلیهوآله بخشندهترین مردم بود. هرگز شبی نمیگذشت که درهم و دیناری نزد او بماند و اگر چیزی زیاد میآمد و تا شب کسی را نمییافت که به او ببخشد، به خانه نمیرفت تا آن را به مستحقش برساند. از آنچه خداوند روزیاش کرده بود، بیش از آذوقه همان سال برنمیداشت و بقیه را در راه خدا مصرف میکرد. آذوقه او از میسورترین چیزی بود که مییافت؛ مانند خرما و جو. هر چه از او میخواستند، عطا میکرد. او با فقرا مینشست و با تهیدستان همغذا میشد2.