سرویس فرهنگ و هنر مشرق- فیلم عجیب و غریب و به اصطلاح علمی-افسانهای «الکس
گارلند»، به نام فراماشین نخستین تجربهی
سینمایی اوست. داستان جوان با استعداد و هوشمندی در فضای اینترنت و دنیای کامپیوتر
به نام «کیلب» که در یک مسابقه برنده و
موفق می شود جایزه ی آن را که یک هفته زندگـــی در یک شرکت زیرزمینی و تحقیقات برروی
ربات های هوشمند است، از آن خود کند. او بلافاصله با هلیکوپتری اختصاصی از سوی
همان شرکت، عازم محلی در دل کوه های آلاسکا می شود که متعلق به دانشمندی به نام «ناتان»
است.
کیلب در کمال شگفتی در شرکت ناتان با رباتهایی مواجه میشود که بسیار
هوشمند هستند و مانند انسان احساس و عقل و
شعور دارند. او سعی میکند از چگونگی کار آنهـا و مقاصد ناتان سـر درآورد و با یکی
از رباتها به نام «ایوا» دوست و از طریق وی متوجه میشود که ناتان اهداف چندان
مثبتی از کار بر روی هوش مصنوعی و رباتهای هوشمند ندارد. در واقع قصد ناتان از
آوردن کیلب به لابراتوارش، استفاده از او به عنوان موش آزمایشگاهی برای ارتباط با
رباتهای هوشمند بوده است. کیلب و ایوا تصمیم به فرار میگیرند و از فرصت قطعی برق
و بیهوشی ناتان استفاده و سعی میکنند تصمیم خود را عملی سازند. اما ایوا از موقعیت
سوء استفاده میکند و میخواهد همهی کنترل را در دست خود بگیرد. او حتی ناتان را
از پای درآورده، با استفاده از اعضای بدن دیگر رباتها خود را ترمیم میکند و از
شرکت میگریزد. او به جای کیلب سوار بر هلیکوپتری میشود که برای بردنش آمده و کیلب
در شرکت ناتان، حبس و زنده به گور میشود!
فیلم فراماشین به سرعت تماشاگر پیگیر را به یاد
فیلمهایی مانند 2001 : یک ادیسه ی فضایی (استنلی کوبریک، 1968 )، هـوش مصنوعی (استیون
اسپیلبرگ،2001) و حتی روبات فیلم پرومتئوس
(ریدلی اسکات،2012) میاندازد اما جدال
خاموش دو شخصیت کیلب و ناتان و جنگ مغلوبهی آنها و فرار ایوا، فیلم را تا حدودی
نسبت به نسخههای ذکر شده متفاوت ساخته است. پایان مبهم فیلم-که میتواند ساخت قسمتهای
بعدی آن را هم تضمین نماید- به علاوهی مرگ و زندانی شدن دو آدم اصلی قصه که میتوانستند
هرکدام نقش «شبه قهرمان تک افتاده» را برعهده بگیرند (خصوصا شخصیت ناتان که در
واقع همان کاراکتر تیپیکال یهودی نابغه در این دسته از قصهها را تداعی میکند اما
به دلیل زیاده روی در مشروب خواری و عدم استفاده از نبوغ و خلاقیت، مغلوب ربات خود
شده و به دست وی کشته میشود) فیلم را از فرمول جایزه پسند امسال اسکار و حلقهها
پیرامونیاش دور ساخته و به جز جلوههای ویژه، نصیب دیگری برایش به همراه نمیآورد.
گرچه نمیتوانند قدرت فیلمنامهاش را در نظر نگیرند و آن را نامزد دریافت اسکار
بهترین فیلم نامه نکنند.