تشویق به تشکیل خانواده
پیامبر(ص) هماره به تشکیل خانواده تشویق میکرد و مردمان را از بیهمسری بیم میداد و میفرمود: بیشتر دوزخیان بیهمسرانند.
دو رکعت نماز کسی که همسر دارد، بهتر از هشتاد و دو رکعت نماز انسان بیهمسر است.
همواره دیگران را به ازدواج آگاهانه تشویق میکرد تا هرکدام از همسران به آرامش دست یابند؛ آرامشی که در پرتو ثروت و شهرت به دست نمیاید. میفرمود:
بیچاره است، بیچاره است، بیچاره، مردی که همسر ندارد.
گفتند: گرچه ثروتمند باشد؟
- گرچه ثروتمند باشد. بیچاره است، بیچاره است، بیچاره زنِ بیهمسر.
- گرچه ثروتمند باشد؟
- گرچه ثروتمند باشد.
وقتی مردی به همسرش و همسرش بدو مینگرد، پروردگار مهربانانه به آنان مینگرد.
اهمیت همسر شایسته
آدمی، پس از ایمان به خداوند، به چیزی برتر از همسری همدل دست نمییابد.
در سخنی دیگر، از بانوی [همسر] شایسته، نه بهعنوان گنج، بلکه «بهترین گنجینه» نام برده است: ایا شما را از بهترین گنجینه آگاه کنم؟ زنی شایسته ... .
اهمیت روابط عاشقانه
مردی نیست که دست همسرش را عاشقانه بگیرد، جز آنکه آفریدگار برای او پنج پاداش مینویسد. پس اگر او را در آغوش کِشد، ده پاداش میبَرد. اگر همسرش را ببوسد، بیست پاداش دارد. اگر با او درآمیزد، [پاداش این کار] از دنیا و آنچه در آن است بهتر است، پس زمانی که مرد برمیخیزد تا غسل کند، آب از هیچ قسمتی از بدنش عبور نمیکند، جز آنکه گناهش را میزداید و درجهای بر او میافزاید. خداوند برای این غسل پاداشی بهتر از دنیا و آنچه در آن است بدو میبخشد. و همانا خداوند والا، در برابر فرشتگان افتخار میکند و میگوید: به بندهام بنگرید. در شبی سرد برخاسته است تا از جنابت غسل کند. بر این باور است که من پروردگار او هستم. گواه باشید که من او را بخشیدم.
رشد دادن یکدیگر
خداوند بیامرزد مردی را که [نیمه] شب برمیخیزد و نماز [شب] میخواند و همسرش را بیدار میکند و اگر زنش برنمیخیزد، مرد به صورتش [مهربانانه] آب میپاشد.
پروردگار بیامرزد زنی را که شب برمیخیزد و نماز [شب] میخواند و شوهرش را بیدار میکند. و اگر شوهرش برنمیخیزد، به صورتش [مهربانانه] آب میپاشد.
موریانههای فتنه
دربارهی کسانی که بهسان موریانه در کانون گرم خانوادهها رخنه میکنند و بنیانهای آن را با سخنان فتنهگرانهی خویش سست میسازند، میفرمود:
خشم و نفرین آفریدگار در این جهان و آن جهان بر کسی باد که میان مرد و زنی جدایی افکند؛ و بر خداوند است که او را با هزار سنگِ دوزخی بکوبد؛ و کسی که برای برهم زدن میانهی آن دو گام بردارد، اما کارش به جدایی آنان نینجامد، مورد خشم خداوند والا و نفرین او در دنیا و آخرت است؛ و پروردگار بدو [با مهربانی] نمینگرد.
پروانههای آشتی
کسی که برای آشتی دادن زن و شوهری گام بردارد، پروردگار بدو پاداش هزار شهیدی میدهد که بهراستی در راه خدا کشته شدند، و برای هر گام که برمیدارد و هر واژهای که در این زمینه میگوید، عبادت یک سال را به او عطا میکند؛ سالی که روزهایش را روزه بوده و شبهایش را شبزندهداری کرده است.
آقایان
احترام و مهرورزی
به مردان سفارش میکرد: کسی که همسری گرفته است، باید او را گرامی بدارد.
به مردان هشدار میداد: خداوند همهی گناهان را [با شرایطی] میبخشد، جز کسی را که ... مهریه را انکار کند. [و در روآیتی دیگر: پرداخت آن را به تأخیر افکند].
دوست داشتن زنان [=همسران] و آگاه کردن آنها از این محبت را مستحب اعلام کردند.
میفرمود: اینکه مرد به زنش بگوید: «تو را دوست دارم»، هرگز از دل زن بیرون نمیرود.
هر چه بر ایمان بندهای افزوده شود، بر محبت او به زنان [=همسرش] افزوده میشود.
به مردانی که گمان میبردند عشق به همسر- هر چند مانع انجام وظایف دینی نشود- چندان کار پسندیدای نیست، میفرمود: به خاندان ما هفت چیز دادهاند که نه به پیشینیان ما دادهاند و نه به کسانی که پس از ما میایند خواهند داد: ... [یکی از آنها] عشق به زنان [=همسران] است.
جبرئیل آنقدر سفارش زنان را کرد که گمان کردم طلاق دادن آنان حرام است.
پیامبر محبت به زنان و چشمپوشی از اشتباهات آنها را مستحب برشمرد.
در سفارشی طولانی فرمود: برادرم جبرئیل ... هماره سفارش زنان را به من میکرد تا آنجا که گمان بردم روا نیست مرد [با اعتراض] به همسرش بگوید: اَه!
از خداوند والا دربارهی زنان پروا پیشه کنید. آنان [به سان] اسیران نزد شمایند. آنان را به عنوان امانتهای خداوندی [به همسری] گرفتهاید ... بر شما حقی واجب دارند؛ زیرا تنشان بر شما حلال شمرده شده و از آن بهره میگیرید. فرزندانتان را در درون خویش حمل میکنند تا [زمانی که] با زایمان [از این رنج طاقتفرسا] رها شوند؛ پس با آنان مهر بورزید و دلشان را به دست بیاورید؛ تا در کنار شما بایستند. زنان را ناپسندیده نشمارید و بر آنان خشم مگیرید. از آنچه [از مهریه و جز آن] به آنها دادهاید، جز با رضآیت خاطر و اجازهی آنان، چیزی باز پس نگیرید ... .
بهترین شما کسی است که برای همسرش بهترین [شوهر] باشد.
مردی که بر بداخلاقی همسرش تاب بیاورد، پروردگار پاداشی را که به خاطر تحمل ناگواریها به حضرت «ایوب(ع)» داده است، به او خواهد داد.
هر مردی که با زبانش زنش را بیازارد، پروردگار نه ا نفاقش در راه خدا را میپذیرد، نه نماز مستحبیاش را و نه نیکیاش را، تا زنش را خرسند کند؛ و اگر آن مرد روزها روزه بگیرد. شبها [برای نماز مستحبی] به پا خیزد، بردهها آزاد کند و ... [باز هم] نخستین کسی خواهد بود که وارد دوزخ میشود.
بهترین شما، کسانی هستند که برای زنان خود بهترین [شوهر] باشند؛ و من از همهی شما برای خانوادهام بهترم.
2) خوش خُلقی
روزی اُمّ سلمه از پیامبر(ص) پرسید: پدر و مادرم فدآیت! زنی دو شوهر داشت. آنان هر دو مُردند و به بهشت رفتند. این زن با کدامین آنها زندگی خواهد کرد؟
ای ام سلمه! زن، مردی که را خوشاخلاقتر و با خانوادهاش بهتر است بر میگزیند.
3) عدالتورزی
عایشه میگوید: شیوهی رسول گرامی(ص) چنان بود که هرگاه میخواست به سفر رود، میان همسرانش قرعه میزد و نام هر کس که انتخاب میشد، او را با خویش به سفر میبُرد.
مردی که دو همسر داشته باشد و میانشان به عدالت رفتار نکند، روز رستاخیز در حالی میاید که دستانش را بستهاند و نیمی از پیکرش کج [و فلج] است؛ تا او را در دوزخ افکنند.
4) کتک نزدن همسر
هر مردی که همسرش را بیش از سهبار کتک بزند، آفریدگار در روز رستاخیز، او را چنان رسوا میکند که مردمان نخستین و واپسین بدو بنگرند. [و آبرویش نزد همگان بریزد].
ایا کسی از شما همسرش را کتک میزند و بعد [از مدت کوتاهی] او را در آغوش میکشد؟!
از مردی در شگفتم که همسرش را میزند، در حالی که خودش [به خاطر این رفتار ناشایست] به کتک خوردن سزاوارتر است.
هر مردی که به همسرش سیلی زند، آفریدگار بلندپآیه [در روز رستاخیز] به کلیددار دوزخ فرمان میدهد که هفتاد سیلی داغ، از آتش جهنم به او بزند.
همسرانتان را با چوب کتک نزنید که قصاص دارد.
5) رعآیت عفاف
حضرت، برای پاسداری از کانون گرم خانواده، سخن گفتن مردان با زنان و دوشیزگان بیگانه را، بدون آنکه ضرورتی در کار باشد، ناپسند میشمرد.
مردی که با زنی نامحرم شوخی کند، پروردگار [در رستاخیز] به خاطر هر واژه، هزار سال زندانیاش میکند!
بدانید که هیچ مردی با زن نامحرم خلوت نمیکند، جز آنکه سومین نفر آن جمع شیطان است.
به مردان توصیه میکرد: پاکدامن باشید تا زنان شما پاکدامن باشند.
6) تأمین جنسی
آمیزش با همسر را هنگامی که او میل به این کار دارد، مستحب برشمرد.
هنگامی که ابوذر از ایشان دراینباره پرسید، بدو فرمود: با همسرت درآمیز، و پاداش بگیر! ابوذر شگفتزده پرسید: ای رسول خدا! آمیزش کنم و پاداش گیرم [چرا]؟ پیامبر در پاسخی منطقی فرمود: همانگونه که اگر از راه حرام به این کار دست میزدی گنهکار بودی، هرگاه از راه حلال درآمیزی پاداش میگیری.
شتاب نکردن در آمیزش جنسی و حوصله به خرج دادن را مستحب اعلام کرد.
امام صادق(ع) از پیامبر نقل فرمود که: هر گاه یکی از شما نزدیکی میکند، چنان آمیزش نکند که پرنده [ی نر با جفتش] در میآمیزد؛ باید درنگ کند.
براساس همین آموزهها، دانشمندان اسلامی، بازی پیش از نزدیکی با همسر را مستحب دانستهاند. و حضرت خود فرمود: پرداختن به هر بازی، دینباور بیهوده است جز در سه چیز: ... و بازی با همسرش.
کسی که چند همسر برگزیند و نتواند آنها را از نظر جنسی اشباع کند، و زنان دامن خویش را به زنا آلوده کنند، گناه این کار برعهدهی مرد است.
7) تأمین اقتصادی
ملعون است ملعون، کسی که افراد تحت سرپرستی خود را رها سازد. بزرگترین گناه در نظر خداوند آن است که مردی افراد تحت سرپرستی خود را سرگردان گذارد.
میفرمود: در بهشت مقامی است که جز سه تن بدان نرسند: ... [و یکی از آنها] کسی است که نانخورهایی دارد و صبور است.
امام علی(ع) پرسید: صبوری این صاحب خانوار یعنی چه؟
اینکه بر افراد تحت سرپرستیاش، بهخاطر خرجهایی که میکنند منت نمیگذارد.
میفرمود: از ما نیست کسی که خداوند به او وسعت اقتصادی داده، اما او بر خانوادهاش سخت میگیرد.
درهمی که برای خانوادهات خرج میکنی، برایم محبوبتر است از دیناری که در راه خدا خرج بکنی.
8) کار در خانه
به مردان میفرمود: خدمتتان به همسرانتان، صدقه به شمار میاید [و پاداش دارد].
ای علی! ... از من بشنو؛ و من جز آنچه خدایم فرمان داده است نمیگویم:
هر مردی که همسرش را در [کار] خانه کمک کند، به تعداد موهای اندامش، یک سال عبادت برایش محسوب میکنند؛ سالی که روزهایش را روزه بوده و شبهایش را به پا خاسته باشد ... .
ای علی! کسی که در خدمت خانواده اش در منزل باشد و خودخواهی نورزد، آفریدگار نامش را در دیوان شهیدان مینگارد ... و برای هر قدمش، یک حج و یک عمره پاداش میدهد ... .
ای علی! ساعتی در خدمت همسر بودن، برتر است از هزار سال پرستش، و هزار حج و هزار عمره، و آزاد کردن هزار برده، و شرکت در هزار جهاد، و عیادت هزار بیمار، و حضور در هزار نماز جمعه، و شرکت در هزار تشییع جنازه، و سیر کردن هزار گرسنه، ...، و آزاد کردن هزار اسیر، ... . و چنین کسی چشم از جهان فرو نخواهد بست، جز آنکه جایگاهش را در بهشت خواهد دید ... .
ای علی! خدمت به همسر، کفارهی گناهان بزرگ است و خشم پروردگار را فرومینشاند.
9) پرداخت مهریه
مردی که مهر همسرش را ندهد، در نزد خداوند زناکار شمرده میشود. در روز رستاخیز، خداوند والا میگوید: «بندهی من ، کنیزم را به عهد خودم، به عقدت درآوردم، تو [با نپرداختن مهریه] به عهدم وفا نکردی و به کنیزم ستم کردی» پس، از نیکیهای مرد میگیرند و به اندازهی حق زن بدو میدهند. اگر مرد نیکی نداشته باشد، فرمان میرسد که او را بهخاطر شکستن پیمان در دوزخ افکنید.
کسی که زنی بگیرد و در اندیشهاش قصد پرداخت مهریه نداشته باشد، هنگام مرگ بهسانِ زناکاران میمیرد.
کسی که به زنی زیان رسانَد تا بدانجا که زن گوید: «مهرم حلال، جانم آزاد»، پروردگار برای آن مرد به مجازاتی کمتر از آتش دوزخ راضی نخواهد شد.
خانمها
خانه؛ چشمهی آرامش
انس میگوید: زنان، مرا نزد رسول(ص) گرامی فرستادند تا بگویم: ای فرستادهی خدا! مردان به برکت جهاد گوی سبقت را ربودند؛ ایا کاری هست که ما با انجام دادن آن پاداش کار جنگاوران راه خدا را دریابیم؟
ایشان فرمودند: خانهداری شما، [همان] یافتن پاداش جنگآوران راه خداست.
هر زنی که [برای انجام کارِ خانه] برخیزد و برای همسرش نان بپزد و گرمای آتش آزارش دهد، آفریدگار آتش [جهنم] را بر او حرام کند.
مردی نزد پیامبر آمد و گفت: همسری دارم که هرگاه وارد خانه میشوم، به پیشوازم میاید؛ و چون بیرون میایم، مرا بدرقه میکند؛ هرگاه غمگینم مییابد، به من میگوید: «از چه رنج میبری؟ اگر به خاطر درآمد است که کسی جز تو [=آفریدگار] عهدهدار آن است [و تو تنها باید تلاش کنی]، و اگر بهخاطر آن جهان است، پروردگار بر اندوهت بیفزاید».
حضرت فرمود: خداوند کارگزارانی دارد که این زن از آنهاست. او نیمی از پاداش شهید را دارد.
منزلت شوهر
در پایان نبرد اُحُد، به حَمنَه، دختر جحش گفتند: برادرت کشته شد.
گفت: خدایش بیامرزد، همهی ما از خداییم و بهسوی او باز میگردیم.
گفتند: شوهرت کشته شد.
گفت: دریغا!
پیامبر(ص) با دیدن این صحنه فرمود: مرد در دلِ زنش جایگاهی دارد که چیزی با آن برابری نمیکند.
زنان برتر
بهترین زنان شما زن خوشبو [برای شوهر] است و زنی که آشپز خوبی باشد.
ایا شما را از زنانی که اهل بهشتاند آگاه کنم؟ زن وفاداری که فرزند بسیار آورد؛ زود آشتی کند؛ و همین که بدی کرد [به همسرش] بگوید: دست من در دست توست [و در اختیار توام]، چشم بر هم نمیگذارم مگر اینکه از من راضی شوی.
بهترین زنان شما کسی است که مهریهاش کمتر است.
زنان قریش برترین زناناند ... [زیرا] به خردسالان خود مهرباناند و حقوق همسران خویش را رعآیت میکنند.
بدترین زنان
روزی فرمود: ایا شما را از بدترینِ زنان آگاه کنم؟ گفتند: آری.
فرمود: او زنی است در خاندان خویش خوار، بر شوهر خود مسلط، ... کینهتوز است و از انجام هیچکار زشتی فروگذار نیست. هرگاه شویش نیست، خویش را میآراید. هر گاه همسرش هست، به او تن در نمیدهد. از سخنش پیروی نمیکند و فرمانش را نمیبَرد. چون با او خلوت میکند، همانند اسب چموشی که مانع سوار شدن میشود، به وی تندر نمیدهد، پوزش همسرش را نمیپذیرد و گناهش را نمیبخشد.
همواره در نیایش خود میگفت: [خداوندگارا!] به تو پناه میبرم از زنی که پیش از پیری طبیعی مرا پیر کند!
هر زنی که شوهرش را با زبانش بیازارد، پروردگار نه انفاقش در راه خدا را میپذیرد، نه نماز مستحبیاش را و نه نیکیاش را، تا شوهرش را خرسند کند؛ و حتی اگر آن زن روزها را روزه گیرد، و شبها [برای نماز] به پا خیزد، و بردهها آزاد کند، ... [باز هم] نخستین کسی خواهد بود که وارد دوزخ میشود.
بدترین زنان شما، زنی است کمحیا، ترشرو، زباندراز و بددهن.
بدترین زنان شما، زنی است کثیف، لجوج و سرکش.
هر زنی که به ناحق از همسرش قهر کند، در رستاخیز با فرعون و هامان در ژرفای دوزخ به سر خواهد بُرد، مگر آنکه توبه کند و برگردد.
هر گاه زنی به شوهرش بگوید: «از تو خیری ندیدم»، کارهای نیکش نابود میشود.
فتنهای سخت را دیدید و تاب آوردید؛ من از فتنهای سختتر بر شما بیم دارم که از سوی زنان میاید؛ هنگامی که النگوی طلا به دست و پارچههای فاخر به بر کنند و [شوهران] توانگر خود را [برای تهیهی لوازم غیرضروری] به زحمت افکنند و یا [همسران] بینوا را برای تهیه چیزی که در دسترس [ و توانشان] نیست به زحمت افکنند.
به بانوان هشدار میداد که: وای بر زنان از دو چیز رنگین: طلا و جامهی زیبا [ی بس گرانبها].
تأمین جنسی
می فرمود: بهترین زنان شما، زنی است پارسا [ درمقابل دیگران] و پرشهوت [برای همسرش].
بهترین زنان شما زنی است که هرگاه با همسرش خلوت میکند، تنپوش حیا را از تن خود در میآورد.
اگر مردی زنش را به بستر بخواند، و زن سر باز زند و مرد بر سر خشم اید، فرشتگان تا سپیده دم آن زن را نفرین کنند.
خشم نگرفتن بر شوهر
می فرمود: هیچ زنی نیست که [بیجا] خشمگنانه به شوهرش بنگرد، جز آنکه [روز رستاخیز] خاکستر آتش دوزخ را به چشمانش سرمه کشند.
بهترین زنان شما زنی است که اگر خود یا همسرش خشمگین شوند، به همسرش میگوید: دستم در دست توست. چشمانم به خواب نمیروند مگر از من خرسند شوی.
هر زنی که شوهرش را در این جهان آزار دهند، حورالعینی که همسر آن مرد در آن جهان خواهد بود به آن زن میگوید: خدآیت بکشد! او را اذیت نکن. او اینک نزد تو گروگان است. به زودی برای آمدن نزد ما، از تو جدا میشود.
می فرمود: بهترین زنان، زنی است که برای همسرش بهترین زن باشد.
زن کم خرج، بابرکتترین زن است.
پاداش بزرگ!
زن، هنگامی که باردار میشود، تا زمانی که زایمان میکند و تا هنگامی که کودکش را از شیر میگیرد، [به خاطر رنجهایی که میکِشد] بهسان مرزبان راه خداست؛ پس اگر در این فاصله چشم از جهان فروپوشد، پاداش شهید را دارد.
هر زنی که شوهرش را بر حج، جهاد و یا دانشپژوهی یاری کند، پروردگار پاداشی را که به همسر ایوب(ع) پیامبر داده است، به وی خواهد داد.
رنج هووداری!
آفریدگار رنج هووداری را بر بانوان و جهاد را بر مردان نگاشته است. هر زنی از روی ایمان و در انتظار پاداش پروردگار [نه از سر ضعف]، بر رنج هووداری شکیبایی ورزد، پاداش شهید را دارد.
فرزندان
انس میگوید: کسی با زن و فرزندش مهربانتر از رسول گرامی(ص) نبود. حضرت پسری شیرخوار در حومهی شهر داشت. به سوی آنجا رهسپار میشد و ما نیز با او میرفتیم. داخل خانه میشد. آتش میافروخت و بر آن میدمید. پسرش [ابراهیم] آراسته بود. او را میگرفت، میبوسید و میبویید و سپس بر میگشت. هنگامی که پسرش چشم از جهان فروبست، فرمود: او را در کفن نپوشانید تا بدو بنگرم. کودک را آوردند. خویش را بر وی افکند و گریست.
چون صبح میشد، بر سر فرزندان و نوههایش دست [مهر] میکشید.
میفرمود: هر درختی میوهای دارد؛ و میوهی دل، فرزند است.
بوی فرزند، از بوهای بهشت است. فرزندانتان را زیاد ببوسید.
روزی یکی از فرزندانش را روی زانوی خود نشانده بود و میبوسید و به او محبت میکرد. در این هنگام، مردی از اشراف به خدمت حضرت آمد و با دیدن این صحنه به وی عرض کرد:
من ده پسر دارم و تا به حال هنوز هیچ کدامشان را برای یکبار هم نبوسیدهام.
پیامبر(ص) از این سخن چنان عصبانی شد که رنگ صورتش برافروخته و سرخ گردید. آنگاه فرمود: کسی که به دیگران رحم نکند، خدا نیز به او رحم نخواهد کرد.
کودکان و نوجوانان
با حفظ شخصیت کودکان، «بیشترین شوخی را با بچهها میکرد». تاریخ نویسان نوشتهاند: مهربانی با کودکان، شیوه و روش رسول خدا بود.
به والدین سفارش میکرد: با فرزندانتان به عدالت رفتار کنید؛ همانگونه که دوست دارید با شما به نیکی و مهربانی و عدالت رفتار شود.
مردی را دید که یکی از دو فرزندش را میبوسید و دیگری را نمیبوسد. فرمود: چرا با آنها به عدالت رفتار نمیکنی؟
به پدر و مادری که از گریهها و بیتابیهای کودک برمیآشوبند و طفل بیدفاع را به باد کتک میگیرند میفرماید: فرزندانتان را به خاطر گریههایشان نزنید.
نفرین کردن فرزندان را خوش نمیداشت و میفرمود: هر مردی که فرزندش را نفرین کند، بینوا شود.
زمانی که به خردسالان وعدهای دادید، بدان وفا کنید. آنان شما را روزیده خود میپندارند.
خداوند دربارهی چیزی به اندازهی زنها و بچهها خشمگین نمیشود.
حضرت، نماز ظهر و عصر را میخواند. دو رکعت فرجامین را سریع خواند. چون نماز را سلام داد مردمان به او گفتند: «ای رسول خدا! ایا در نماز چیزی رخ داده است؟» پرسید: «چرا چنین میپرسید؟» گفتند: دو رکعت آخر نماز را به شتاب خواندید. به آنان فرمود: ایا فریاد کودک را نشنیدید؟!
از کنار کودکان که میگذشت، به آنان سلام میکرد و میگفت که تا پایان عمر این رفتار را ترک نخواهد کرد.
می فرمود: کودکان، گُلهای خوشبوی خداوندیاند. آنها را در دامن خویش مینشانید و میبوسیدشان. بسیار میشد که بر دهنشان بوسه میزد و میفرمود: فرزندانتان را بسیار ببوسید. برای هر بوسهتان در بهشت مقامی است. حتی فرشتگانی میایند و مرتبههایی برآیتان [در بهشت] به تعداد بوسههآیتان مینویسند.
بوی بچهها را بویی بهشتی میدانست.
عبدالله، پسر عامر، میگوید: من کودک بودم که حضرت به خانهی ما آمد. رفتم که بازی کنم، مادرم صدایم زد و گفت: عبدالله، بیا تا چیزی به تو بدهم. پیامبر(ص) فرمود: چه میخواهی به او بدهی؟ مادرم گفت: خرما. رسول گرامی(ص) فرمود: اگر به او نمیدادی، دروغگو بهشمار میآمدی.
میفرمود: خانهای که در آن کودک نیست، برکت ندارد.
کسی که کودک گریانی را راضی و ساکت کند، آفریدگار آن قدر از بهشت بدو خواهد داد تا راضی شود.
به تأثیر آراستن کودک در روز عید، در اینکه از کودکان آراستهی دیگر خجالت نکشد، توجه داشت و میفرمود: کسی که در روز عید کودکی را بیاراید، پروردگار در رستاخیز او را میآراید.
کسی که هدیهای را از بازار برای کودکش ببرد، همانند کسی است که صدقهای را حمل میکند تا آن را به مقصد برساند.
فردی که کودک دارد، باید با او کودکی کند.
نوزادان را میآوردند تا حضرت را برایشان نام بگذارد یا برای فرخندگی آنان، دست به دعا بردارد. حضرت کودک را در آغوش میگرفت. در این لحظه، گاه کودک لباس پیامبر(ص) مرا خیس [نجس] میکرد. والدین نوزاد بر سر او فریاد میکشیدند، اما پیامبر(ص) میفرمود: بگذارید ادامه دهد. حضرت پس از مراسم نیایش یا نامگذاری، جامهی خود را میشست.
سرکشی کودک در دوران کودکی، مآیهی افزونی عقل او در بزرگسالی است.
پسران
میفرمود: کسی که پسرش را شاد کند، گویا بردهای از تبار اسماعیل(ع) – پسر ابراهیم(ع) پیامبر- را آزاد کرده است. و کسی که [با کاری یا هدیهای] پسرش را خوشحال کند، گویا از هراس خداوند گریسته است.
هر گاه یکی از شما به پسرش وعدهای میدهد، باید آن را انجام دهد.
دختران
خداوند بیامرزد پدر دختران را؛ دختران خجستهاند و دوست داشتنی ... .
هیچ خانهای نیست که در آن دختران باشند، جز اینکه هر روز دوازده برکت و رحمت از آسمان بر آن فرود میاید؛ و دیدار فرشتگان از خانه قطع نمیشود؛ و هر روز و شب برای پدر آنان عبادت یک سال را مینویسند.
چه خوب فرزندانی هستند دختران؛ نازک دل، مهیا برای کار، همدم، خجسته ... .
بهترین فرزندان شما، دختراناند.
از خوش قدمی زن این است که نخستین فرزندش دختر باشد!
روزی بر فراز منبر رفت و پس از ستایش خداوند فرمود:
ای مردم! جبرئیل از سوی [خداوند] لطیف آگاه، نزدم آمد و گفت: دوشیزگان، بهسانِ میوهها بر درختاند. اگر میوه پخته شود، اما آن را نچینند، آفتاب آن را تباه میسازد و باد آن را میپراکند. همچنین اگر دوشیزگان به سنی رسند که آنچه را زنان [از مسائل جنسی] میفهمند دریابند، دارویی جز ازدواج برای آنان نیست؛ در غیر این صورت، از فاسد شدن آنان در امان مباشید؛ زیرا آنها انسانند [و در معرض لغزش]
کسی که دل دختری از خاندانش را به چیزی شاد کند، آفریدگار پیکرش را بر آتش [دوزخ] حرام میسازد.
دادن هدیه باید از دختران آغاز شود، همانا پروردگار والا، با دختران و زنان مهربانتر است؛ و کسی که با آنان مهربانتر باشد، بهسانِ کسی است که از بیم خداوند والا گریسته است.
کسی که دختر یا زنی را شاد کند، پروردگار در روز هراس بزرگ [= رستاخیز] او را شاد میگرداند.
کسی که دختری داشته باشد و او را نیازارد و تحقیر نکند و پسرانش را بر او برتری ندهد، خداوند وارد بهشتش میکند.
اگر تولد دختری را به او خبر میدادند، میفرمود: گُلی است و روزیش با خداوند است.
کسی که سه دختر داشته باشد و آنان را تربیت کند و شوهر دهد و با آنان به نیکی رفتار کند، پاداش وی بهشت است.
با بانوان، دربارهی دخترانشان مشورت کنید.
دختران را ناخوش ندارید که آنان مآیهی انساند.
هرگاه میخواست دختری ... از خانوادهی خود را شوهر دهد، از پشت پرده او را مخاطب میساخت و میفرمود:
فلانی از تو خواستگاری کرده است. اگر مایل نیستی، بگو نه؛ چون نه گفتن خجالت ندارد؛ و اگر مایل هستی، همان سکوت تو، به منزلهی قبول است.
منابع در دفتر مجله موجود است.
