گفت و گو با دکتر مریم سقازاده/ جراح و متخصص بیماری‌های لثه
بسیاری از زنان چه قبل از بارداری و چه در جریان بارداری، فقط در شرایط اورژانس و برای رفع مشکلی که باعث درد و ناراحتی شدیدشان شده، به دندان‌پزشک مراجعه می‌کنند. این در حالی است که باید با ارایه اطلاعات لازم این مطلب را به اعتقاد عمومی تبدیل کرد که برقراری سلامت دهان زنان قبل از باردار شدن و بررسی مرتب آن در طول مدت بارداری، برای تامین سلامت مادر و جنین، ضروری است. در گفتگو با دکتر مریم سقازاده متخصص بیماری‌های لثه و استادیار دانشگاه علوم پزشکی تهران، سعی کرده‌ایم رایج‌ترین پرسش‌هایی را که خانم‌های باردار از دندانپزشکان می‌پرسند، مطرح کنیم.
آیا بارداری باعث می‌شود که برای تامین کلسیم مورد نیاز جنین، کلسیم از دندان‌های مادر برداشته شود و در نتیجه دندان‌های مادر دچار پوسیدگی و پوکی شود؟
خیر! تامین کلسیم مورد نیاز بدن جنین، ربطی به ایجاد پوسیدگی دندان زن باردار ندارد. زیرا کلسیم موجود در ساختمان مینا و عاج دندانی که در دهان رویش پیدا کرده، قابل برداشت و انتقال از طریق خون مادر و جفت به جنین نیست. درصورت کمبود کلسیم در برنامه غذایی مادر، ممکن است برای تامین کلسیم مورد نیاز جنین، این ماده از استخوان‌های بدن مادر و از جمله استخوان‌های فک او برداشته شود ولی از مینا و عاج دندان‌های او، کلسیم برداشته نمی‌شود. بنابراین، این امر در پوسیدگی یا پوکی و سایش دندان‌های مادر موثر نیست. درعین حال باید دانست که تهوع و استفراغهای مکرر و طولانی مدت زن باردار به علت حالت اسیدی موادی که با استفراغ از معده به دهان برمی‌گردد، ممکن است به تدریج به‌خصوص در سطح داخلی دندان‌های فک بالا حالت سایش ایجاد کند. این سایش دندان‌های مادر نیز ارتباطی به برداشت کلسیم برای تامین نیاز جنین ندارد.
آیا بارداری باعث پوسیدگی دندان‌های مادر می‌شود؟
بعضی از زنان معتقدند که در دوران بارداری و به علت بارداری به پوسیدگی دندان‌ها دچار شدهاند اما تحقیق‌ها نشان داده است که افزایش پوسیدگی به علت بارداری اتفاق نمی‌افتد و رابطه بین پوسیدگی دندان و بارداری، رابطه غیرمستقیم است یعنی بارداری باعث پوسیدگی نمی‌شود ولی اگر: حالت تهوع شدید مانع مسواک و نخزدن دندان‌ها شود، زن باردار میل و ویار خوردن مکرر مواد شیرین موثر در ایجاد پوسیدگی داشته باشد و درنتیجه به‌طور مکرر از این نوع مواد غذایی بخورد و به‌خصوص اگر بلافاصله دهانش را تمیز نکند، اگر زن باردار به دلایلی از جمله برای جلوگیری از حالت تهوع، ناچار شود به دفعه‌های زیاد و با فاصله کم غذا بخورد به خصوص در صورتی که پس از هر بار غذا خوردن دهانش را نشوید و یا اگر ترکیبی از حالت‌های فوق وجود داشته باشد؛ ایجاد پوسیدگی دندان در دوره بارداری می‌تواند بیشتر از مواقع عادی زندگی باشد. ضمنا ممکن است پوسیدگیهایی قبل از بارداری به وجود آمده ولی به علت اینکه قبل از بارداری معاینه‌های مرتب دهان (هر 6 ماه یا حداکثر هر سال یک بار) انجام نمی‌گرفته، تشخیص داده نشده باشد. در این حالت وقتی در دوره بارداری، زن باردار به دندان‌پزشک مراجعه می‌کند، این پوسیدگی‌ها که قبلا به وجود آمده، تشخیص داده شده و به بیمار اعلام می‌شود. در این شرایط نیز ممکن است خانم باردار فکر کند این پوسیدگی‌ها به علت بارداری و به تازگی به وجود آمده است.
آیا بارداری باعث ایجاد بیماری لثه هم می‌شود؟
بارداری باعث بیماری و التهاب لثه نمی‌شود و علت التهاب لثه در این دوران نیز مانند همه مواقع دیگر، رسوبهای میکروبی موجود در دهان است ولی بارداری شرایطی را ایجاد می‌کند که باعث می‌شود اگر رسوبهای میکروبی در دهان وجود داشته باشد، التهاب لثه شدیدتر شود. درواقع التهاب لثه در دوران بارداری مانند حالت عادی به علت رسوبهای میکروبی موجود در دهان ایجاد می‌شود اما بارداری باعث شدت بیشتر التهاب شده و در نمای ظاهری التهاب لثه تغییرهای خاصی ایجاد می‌کند که به آن «التهاب لثه بارداری» یا «ژنژیویت بارداری» گفته می‌شود. گزارش‌های مختلف شیوع التهاب لثه بارداری را در 50 درصد تا 100درصد زنان باردار اعلام کردهاند اما به‌طور کلی باید گفت این عارضه لزوما در تمام زنان باردار ایجاد نمی‌شود و نیز با رعایت کامل بهداشت دهان قابل پیشگیری است.
التهاب لثه در دوران بارداری از چه زمانی شروع می‌شود؟
معمولا افزایش شدت التهاب لثه در دوره بارداری، در ماه دوم یا سوم شروع می‌شود و تا ماه هشتم افزایش می‌یابد و بعد در ماه نهم مقداری کمتر می‌شود و تا دو ماه بعد از زایمان تناسب بین میزان رسوبهای میکروبی موجود در دهان و شدت التهاب لثه به وضعیت قبل از بارداری برمی‌گردد. البته اگر در دوران بارداری به دلیل وجود حالت تهوع، زن باردار از مسواک و نخ دندان کمتر از دوران قبل از بارداری خود استفاده کرده باشد میزان جرم و دیگر رسوبهای میکروبی در دهانش بیشتر از مقدار قبل از بارداری خواهد بود و درنتیجه شدت التهاب لثه که اکنون (2 ماه بعد از زایمان) متناسب با مقدار رسوبات است، بیشتر از دوره قبل از بارداری خواهد بود. در هر حال بعد از زایمان تا وقتی که رسوبات میکروبی (جرم و پلاک میکروبی) در دهان وجود داشته باشد، لثه خودبه‌خود به وضع سلامت برگشت نمی‌کند و لازم است که عمل جرم‌گیری و تمیز کردن کامل دهان انجام گیرد.
منبع:www.salamat.com
