عنوان:
نام رایج:
عُناب
نام عربی:
عناب
ماهیت:
ثمر درختی است معروف قریب به درخت کنار و زیتون در بلندی و برگ آن اندک ضخیم تر و طولانی تر از برگ کنار و یک روی آن مزغب و پوست درخت آن سرخ رنگ و چوب آن نیز سرخ رنگ. بهترین آن بزرگ بالیده به کمال رسیده ی سرخ شده پر گوشت جرجانی و یا خطایی و نیپالی آن است که شیرین و عفوصت آن کم باشد و قوت آن تا دو سال باقی است.
طبیعت:
تازه آن معتدل در حرارت و برودت و مایل به رطوبت و شیخ الرئیس رحمت ا... تعالی بارد در اول و معتدل در یبوست و رطوبت قلیلی گفته.
افعال و خواص:
منضج اخلاط غلیظه و ملین صدر و احشا و مسهل اخلاط رقیقه و رافع خشونت سینه و حلق و صوت عارض از حرارت و سرفه و ربو و وجع صدر و صاف کننده خون و مولد خون صالح و مسکن التهاب و تشنگی وحدت خون و گرمی و وجع جگر و گرده و مثانه و امراض مقعده و لزع امعا و معده و فساد مزاج جگر و چون برگ آن را با آب طبخ دهند و صاف کرده هر روز نیم رطل با قدری شکر بیاشامند تا پنج روز متوالی جهت خارش بدن مجرب است.
***
بدل:
سپستان
مضر:
معده بارد رطب و نفاخ خصوص اکثار آن، مقلل منی و مضعف باه
مصلح:
شکر و مویز طایفی و گلاب و در باه، ادویه باهیه
مقدار شربت:
تا 50 عدد
قوت:
تا دو سال
منبع مقاله :
کمالی نژاد، محمد، (1390)؛ برگ کهن، تهران: چوگان، چاپ اول 