علی علیه السلام جوانی پرسشگر

برای ما جوانان دستیابی به محورهای اصلی زندگی حضرت علی علیه السلام در دوره جوانی بسیار مهم است و در روحیه ما تاثیر فراوان دارد . اگر ممکن است پیرامون شیوه زندگی علمی آن حضرت در دوران جوانی توضیح دهید .

مازیار درخشنده، دانشجوی روانشناسی بالینی

× × ×

شناخت امیرمؤمنان علیه السلام و آشنایی با ابعاد مختلف شخصیت آن امام معصوم، به ویژه بررسی دوران جوانی اش، تحقیقی گسترده می جوید . البته این سخن بدان معنا نیست که، به دلیل سنگینی کار، از آن چشم پوشیم .

در این نوشتار، به یک محور مهم از شخصیت علمی امام اشاره می کنیم . امید است جوانان ما از این اشارت به نکته هایی نغز و عمیق دست یابند .

امیرالمؤمنین علیه السلام که قلب جوان را چون زمین خالی و آماده کشت معرفی می کند، () خود در دوره نوجوانی و جوانی مزرعه دل را به دست توانای رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم سپرد; از هیچ تلاشی برای کسب دانش فرو گذار نکرد; با بارور ساختن بذرهای معرفتی که از آن حضرت دریافت داشت، به شجره طیبه ناب ترین علوم دست یافت و افتخار «انا مدینة العلم و علی بابها» () را از آن خویش ساخت . حضرت در خطبه قاصعه چنین می فرماید:

«لقد کنت اتبعه اتباع الفصیل اثر امه یرفع لی فی کل یوم من اخلاقه علما و یامرنی بالاقتداء به . . . .» ()

«من همواره با پیامبر بودم چونان بچه شتری که لحظه ای از مادرش جدا نمی گردد . رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم نیز هر روز [درهای تازه ای دربرابرم می گشود] مرا درس هایی جدید از اخلاق خویش آموزش می داد و از من می خواست وی را سرمشق قراردهم .»

حضرت در جوانی روحیه ای پرسشگر داشت و این حالت را افتخار می دانست، افتخاری که سبب شد از رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم دانش فراوان فراگیرد:

«و لیس کل اصحاب رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم من کان یساله و یستفهمه، حتی ان کانوا لیحبون ان یجی ء، الاعرابی و الطارئ، فیساله علیه السلام حتی یسمعوا، و کان لایمر بی من ذلک شی ء الا سالته عنه و حفظته .»()

«چنان نبود که همه اصحاب رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم اهل پرسش باشند و از پاسخ های وی بهره مند گردند . حتی دوست داشتند بیابانگردی یا سائلی وارد شود و از آن حضرت چیزی بپرسد تا آن هانیز پاسخش را بشنوند [. و از وجود رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم بهره برند] من از هر فرصتی استفاده می کردم، هر چه در توان داشتم از او می پرسیدم و پاسخ ها را به خاطر می سپردم » .

وقتی در مکه شمار باسواد ان به تعداد انگشتان دست نمی رسید و بازار دانش و نگارش بسیار بی رونق بود، امیرمؤمنان علیه السلام اهل قلم و کتابت به شمار می آمد . او نخستین کاتب وحی بود و تمام آیات قرآن را با توضیحاتی پیرامون تفسیر و شان نزول آن ها نوشت . کتاب هایی که توسط حضرت فراهم آمد، در اختیار فرزندانش قرار گرفت . ائمه علیهم السلام پیوسته از این آثار بهره می بردند و مطالب آن را برای شاگردانشان باز می گفتند .