برترین زن

بر اساس روایات، ما شیعیان معتقدیم حضرت فاطمه (س) برترین زنان جهان است . این عقیده چگونه با آیه 42 سوره آل عمران که حضرت مریم (س) را برترین زنان عالم معرفی می کند، سازگار است؟

مفسران به این سؤال دو پاسخ داده اند:

1 . مراد آیه برتری حضرت مریم بر همه زنان جهان عصر خویش است . این پاسخ هم مشابه قرآنی دارد و هم دلیل روایی .

الف) در قرآن مجید آمده است، خداوند درباره بنی اسرائیل فرمود: «و انی فضلتکم علی العالمین » . در تفسیر نمونه آمده است: «بدیهی است منظور، برتری مؤمنان بنی اسرائیل بر مردم عصر خود بوده است » .

ب) در تفسیر برهان از مفضل بن عمر چنین نقل شده است: «به امام صادق (ع) عرض کردم: مرا خبر ده از قول پیامبر خدا (ص) درباره فاطمه که فرمود: «او سرور زنان جهان است » . آیا او سرور زنان عصر خویش است؟ امام (ع) فرمود: «مریم سرور زنان جهان در عصر خود بود; اما فاطمه (س) سرور همه زنان از آغاز تا پایان است » .

2 . آیه قید زمانی ندارد و به همه زمان ها مربوط است; ولی قید موضوعی دارد . از همین رو، با سروری حضرت زهرا (س) بر همه زنان عالم در کمالات والای انسانی منافات ندارد .

توضیح این که در قرآن مجید ویژگی ها و امتیازاتی برای حضرت مریم بیان شده است . این ویژگی ها از اختصاصات حضرت مریم نیست و افراد دیگری نیز در رتبه او و چه بسا بالاتر از او به چنین مقاماتی رسیده اند; اما آنچه ازاختصاصات حضرت مریم (س) شمرده می شود و بدان وصف بر همه زنان عالم امتیاز یافته، چگونگی ولادت فرزند او است . علامه طباطبایی (ره) در تفسیر المیزان می فرماید: «[این کلمه] از خصائص وجودی حضرت مریم (س) انگشت روی هیچ خصیصه ای به جز ولادت عجیب فرزندش نمی گذارد . این است که «اصطفاء» از هر جهت نیست; بلکه آن گونه فرزند آوردن مراد است » . اما غیر از کلمه «اصطفاء» کلمات دیگری که در آیات مربوط به آن جناب آمده - از قبیل: «تطهیر» و «تصدیق به کلمات خدا و کتب او» و «قنوت » و «محدثه بودن » - همه از اموری است که به آن جناب اختصاص ندارد .

در تفسیر «اطیب البیان » نیز امتیاز خصوصی حضرت مریم (س) بر دیگر زنان چگونگی زادن حضرت عیسی (ع) بیان شده و درباره «واصطفیک علی نساء العالمین » آمده است: بیان این جمله برای آن است که دیگر زنی نتواند چنین ادعایی کند و بهانه به دست بیاورد .

بنابراین، اگر آیه دارای قید زمانی نباشد، حضرت مریم (س) را فقط در چگونگی فرزند آوردن از همه زنان جهان ممتاز دانسته است و این نافی برتری حضرت زهرا (س) در کمالات عالی انسانی نیست .