یک حرف و هزارحرف

ولایت چطور حکومتی است؟

مقام معظم رهبری

در این جمله ای که پیامبر [در غدیرخم] بیان کرده اند، معنای ولایت چیست؟ به طور خلاصه معنایش این است که اسلام در نماز و روزه و زکات و اعمال فردی و عبادات خلاصه نمی شود. اسلام دارای نظام سیاسی است و در آن حکومتی بر مبانی مقرّرات اسلامی پیش بینی شده است. در اصطلاح و عرف اسلامی، نام حکومت، ولایت» است. ولایت، چطور حکومتی است؟ ولایت، حکومتی است که در آن، شخص حاکم با آحاد مردم دارای پیوندهای محبّت آمیز و عاطفی و فکری و عقیدتی است. آن حکومتی که زورکی باشد؛ آن حکومتی که با کودتا همراه باشد؛ آن حکومتی که حاکم، عقاید مردمش را قبول نداشته باشد و افکار و احساسات مردمش را مورد اعتناء قرار ندهد؛ آن حکومتی که حاکم حتی در عرف خود مردم - مثل حکومت های امروز دنیا - از امکانات خاص و از برخورداری های ویژه بهره مند باشد و برای او، منطقه ویژه ای برای تمتّعات دنیوی وجود داشته باشد، هیچکدام به معنای ولایت» نیست و ولایت، یعنی حکومتی که در آن، ارتباطات حاکم با مردم، ارتباطات فکری، عقیدتی، عاطفی، انسانی و محبّت آمیز است؛ مردم به او متصّل و پیوسته اند؛ به او علاقه مندند و او منشأ همه این نظام سیاسی و وظایف خود را از خدا می داند و خود را عبد و بنده خدا می انگارد. استکبار در ولایت وجود ندارد. حکومتی که اسلام معرفی می کند، از دمکراسی های رایج دنیا مردمی تر است؛ با دل ها و افکار و احساسات و عقاید و نیازهای فکری مردم ارتباط دارد؛ حکومت در خدمت مردم است.

تحریف معنوی حدیث غدیر

استاد مصباح یزدی

همان طور که برخی از دشمنان انبیای الهی پس از آزمودن ترفندهای گونه گون خویش، به حربه شیطانی تحریف معنوی آموزه های وحی و فرموده های فرستادگان معصوم خداوند روی می آوردند، بسیاری از معاندان ولایت نیز پس از آن که تلاش های خود را در ضدیت با اهل بیت و انکار خلافت امام علی علیه السلام و فرزندان معصومش شکست خورده یافتند، دست به کار تحریف معنوی اخبار و روایاتی شدند که به ولایت و جانشینی امیر مؤمنان و دیگر امامان شیعه علیهم السلام دلالت یا تصریح دارند. یکی از بزرگ ترین موانعی که بر سر راه این گروه قرار دارد، واقعه و حدیث غدیر است. کثرت ناقلان واقعة غدیر و نیز ثبت حدیث شریف غدیر در منابع و متون مختلف تاریخی، روایی و تفسیری مانع از انکار و تکذیب و تحریف لفظی آن شده است. ازاین روی، تلاش های فراوانی صورت گرفته است تا مفاد اصلی حدیث تحریف شود، و از این طریق، خلافت امام علی علیه السلام پس از پیامبر صلی الله علیه وآله نفی گردد. رایج ترین شیوه برای این کار، تحریف در معنای کلمه کلیدی مولی» در حدیث مزبور است.

برخی کوشیده اند ثابت کنند که مولی» در این حدیث شریف به معنای محب» و دوست» و نه به معنای اولی بالتصرف» به کار رفته است و در نتیجه واقعه و حدیث غدیر، ارتباطی با جانشینی پیامبر و موضوع ولایت و امامت ندارد.

این تحریف و تأویل ها در حالی صورت می گیرد که تمام شواهد و قراین متصل و منفصل، گواه آنند که پیامبر صلی الله علیه وآله در روز غدیر، علی علیه السلام را به جانشینی خویش برگزیده است. در آن روز پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله کاروانی نزدیک به صدهزار نفر را در صحرای غدیر و زیر آفتاب سوزان متوقف کرد و دستور داد کسانی که پیش تر رفته اند بازگردند و صبر کرد تا آنان که عقب مانده اند به توقف گاه برسند.

شدت گرما به حدی بود که مردم و حتی خود حضرت گوشه ای از لباس خود را به سر انداخته، گوشه ای دیگر را زیر پای خد نهاده بودند و گروهی از شدت گرما عبای خود را به پایشان پیچیده بودند.

پیامبر صلی الله علیه وآله عده ای را مأمور کرد که جایگاهی را برای سخنرانی بزرگی آماده سازند و پس از ساعتی، هنگام ظهر نماز جماعت برقرار شد و پس از آن حضرت برخاست و بر فراز منبری که برپا ساخته بودند، ایستاد و سخنرانی کرد. حضرت رسول صلی الله علیه وآله در این سخنرانی به صراحت مسئله امامت و ولایت علی علیه السلام و نیز فرزندان معصومش را مطرح ساخت و در مرحلة بعد بازوان امیرالمؤمنین علی علیه السلام را گرفت و او را از زمین بلند کرد و به روشنی فرمود: من کنت مولاه فهذا علی مولاه.

با این وصف، معقول نیست که پیام غدیر، تنها دعوت مردم به دوستی علی علیه السلام باشد، و این نوع ستیزه جویی با حق، فتنه ای است که خود پیامبر صلی الله علیه وآله در همان روز از آن خبر داد و مردم را از گرفتار شدن در دام آن برحذر داشت.