فاطمه کوثر بی کرانه(سلام اللّه علیها)

با این که آیات و کلمات سوره کوثر نسبت به سوره های دیگر کمتر است؛ لیکن در بردارنده اسرار و رموزی است که حتی بزرگان و مفاخرها اسلام نیز از دستیابی به ژرفنای آن عاجز مانده اند.

«کوثر»، بروزن «فَوْعَلْ»، وصفی اخذ شده از «کثرت» و به معنای «خیر کثیر و فراوان» می باشد.1 گستره معنایی این واژه چنان وسیع و جامع است که مصادیق بی شماری از جمله «خیر بی نهایت» را نیز شامل می شود. در تفاسیر شیعه و سنّی معانی بسیاری برای «کوثر» ذکر شده است که تمامی آنها از مصادیق همین «خیر کثیر» می باشند؛ مصادیقی چون:

1. حوض و نهری است در بهشت که تعلق به پیامبر دارد و مؤمنان به هنگام ورود، از آن سیراب می شوند،2

2. مقام شفاعت کُبری،

3. نبوت،

4. حکمت و علم به حقایق اشیا،

5. قرآن،

6. کثرت اصحاب و پیروان،

7. کثرت معجزات،

8. کثرت علم و عمل،

9. کثرت معرفت در توحید،

10. کثرت نعمت های دنیا و آخرت،

11. نسل کثیر و ذریه فراوان که درگذر زمان باقی مانند و شکی نیست که این فراوانی ذریه و باقی ماندن نسل از وجود حضرت فاطمه زهرا نشأت گرفته است.3

آری؛ خداوند متعال به حبیب خویش «خیر کثیر» و «فضل عظیم» و فضایل بیرون از حد و حصر عطا فرموده است که مصادیق آن از حیطه شمار نیز خارج است:

کتاب فضل پیمبر تمام نتوان کــــرد اگـر دوات شود ابحـر و قلــم اشجــــار

کسی که دم زند از فضل بی نهایت او چو مرغکی است که از بحر، تر کند منقار

اما بنابر عقیده بسیاری از علمای شیعه و پاره ای از علمای اهل سنت، بارزترین مصداق «کوثر» وجود نازنین حضرت زهرا می باشد.

برهان این حقیقت و شاهد این واقعیت، علاوه برروایات متعددی که از ائمه وارد شده است، شأن نزول و سیاق آیات سوره کوثر می باشد؛ چرا که در شأن نزول سوره کوثر، اتفاق مفسّران براین است که:

آن هنگام که پسران پیامبر ـ قاسم و عبد اللّه ـ در فاصله زمانی اندکی از این دنیای فانی پرکشیدند و به سوی مُلک باقی شتافتند، دشمنان و مخالفان پیامبر به اظهار شادی و مسرّت پرداختند و دهان به شماتت، طعنه و زخم زبان نسبت به پیامبر گشودند؛ از جمله عاص بن وائل سهمی حضرت را ابتر: (بی دنباله، بی اثر، بی سرانجام و مقطوع النسل) خواند.

این شماتت ها قلب لطیف پیامبر را سخت آزرده می کرد؛ از این روی خداوند متعال برای دلجویی از حبیب خویش و پاسخ به طعنه های مشرکان، سه آیه نورانی سوره کوثر را فرو فرستاد:

«إنّا أعطَیناک الکَوْثَر؛ ما محققاً به تو خیر فراوان بخشیده ایم.

فَصَلِّ لرَبِّکَ وَانْحَرْ؛ پس به شکرانه اش نماز بخوان و قربانی کن.

إنَّ شانِئَکَ هُوَ الاَبْتَرُ؛ و بدان که دشمن شماتت گوی تو، خود بی سرانجام و بلا عقب است».