تب روماتیسمی یک بیماری التهابی است که می تواند بسیاری از اعضاء بدن مثل قلب، مفاصل، سیستم عصبی و پوست را درگیرد کند. اگر چه تب روماتیسمی می تواند در تمام سنین ایجاد شود ولی اغلب در کودکان بین 6 تا 15 سال دیده می شود. بیماری در زنان دو برابر مردان شایعتر است.
علایم تب روماتیسمی معمولاً پنج هفته پس از عفونت استرپتوکوکی درمان نشده گلو ظاهر می شوند. بیشتر موارد عفونت استرپتوکوی گلو، دچار تب روماتیسمی نمی شوند و تنها درصد کمی از افرادی که عفونت استرپی گلو دارند دچار تب روماتیسمی می شوند.
در بسیاری از موارد، تب روماتیسمی دریچه های قلب را درگیر می کند (کاردیت روماتیسمی) و موجب اختلال در جریان طبیعی خون در قلب می گردد. درمانی برای تب روماتیسمی وجود ندارد. اما درمان کامل و جدی عفونت استرپی گلو با آنتی بیوتیکها قابل انجام است. در حال حاضر تب روماتیسمی در آمریکا به مانند آغاز قرن بیستم ، قبل از استفاده گسترده آنتی بیوتیک پنی سیلین، شایع نیست. با وجود این همه گیریهای آن بصورت دوره ای روی می دهد. تب روماتیسمی همچنان در کشورهای در حال توسعه شایع است .
علایم و نشانه ها
علایم و نشانه های شایع عفونت استرپی شامل موارد زیر است :
گلودرد- لوزه های متورم و قرمز – تب – سردرد- درد عضلانی
در بسیاری از موارد عفونت استرپی در ابتدا هیچ علامتی ندارد. علایم و نشانه های تب روماتیسمی ممکن است شامل ترکیبی از مفاصل متورم و دردناک ، قفسه صدری ، تنگی نفس و خستگی باشد. هر گاه تب روماتیسمی تشخیص داده شد پزشکان معمولاً بدنبال دو معیار ماژور
( معیار بزرگ ) یا یک معیار ماژور و دو معیار مینور ( معیار کوچک ) می گردند. در تمامی موارد شواهدی دال بر وجود عفونت استرپی گلو، پایه اصلی تشخیص تب روماتیسمی است.
معیارهای ماژور ( معیارهای بزرگ ):
- التهاب قلب که در بیشتر مواقع بصورت تنگی نفس یا درد قفسه صدری مشخص می شود. پزشک شما ممکن است براساس معاینات بالینی و یا نتایج تستهای پزشکی مثل نوار قلب یا عکس سینه به وجو التهاب قلب شک کنند
- التهاب دردناک مفاصل، که اغلب قوزک پاها، زانو و آرنج ها را درگیر می کند و از مفصلی به مفصل دیگر مهاجرت می کند.
- حرکات پرشی، بی اختیار اندمها و صورت یا سختی حرکت مثل ناتوانی در نوشتن، دیده
می شود. این نشانه ها اغلب طی هفته ها و ماه ها از بین می روند.
- لکه های قرمز روشن یا صورتی وسیع بدون خارش ( ناشایع ) و دانه های زیر پوستی ( ناشایع )
معیارهای مینور ( معیارهای کوچک ): درد مفاصل بدون التهاب ، تب ، تب روماتیسمی قبلی یا شواهدی دال بر بیماری روماتیسمی ( ضربان قلب غیر طبیعی در نوار قلب )، تستهای خونی که نشاندهنده التهاب است و صدای اضافه جدید قلبی.
علل
علت اصلی تب روماتیسمی مشخص نیست. در معدودی از افراد به نظر می رسد هرگاه بدن با عفونت استرپی گلو مقابله می کند، بقیه قسمتهای بدن دچار التهاب می شوند. مثلاً دریچه های قلبی لزوماً با باکتری استروپتوکوکی عفونی نمی شوند. تحقیقات پزشکی بر روی پاسخ غیر طبیعی سیستم ایمنی به آنتی ژنی که توسط گونه ای خاص از باکتری استرپتوکوکی تولید می شود ، متمرکز شده است. ولی می توانند طی پروسه دفاع بدن در مقابله با این عفونت آسیب دیده یا دچار التهاب شوند. یک علت احتمالی این است که بدلیل شباهت بین آنتی ژنهای استرپتوکوکی،
پروتیین های دریچه قلب و سلولهای عضله قلب این اتفاق روی می دهد. بعلاوه محققان این موضوع را بررسی می کنند که آیا بعضی افراد بیشتر از سایرین مستعد به ایجاد یک پاسخ ایمنی غیر طبیعی به آنتی ژنهای استرپتوکوکی هستند یا خیر؟
چه موقع باید بدنبال توصیه های پزشکی برویم ؟
اگر گلو دردی دارید که بدنبالش دچار تبی می شوید که بیش از 24 ساعت طول می کشد یا گلو درد شدیدی بدون علایم سرماخوردگی و تب داشتید، بویژه اگر مدتها با فردی که عفونت استرپی داشته است، در تماس بوده اید به پزشک خود مراجعه کنید تا ببیند که آیا دچار عفونت استرپی گلو شده اید یا خیر؟ ،اگر چه در بیشتر مواقع عفونت استرپی گلو منجر به تب روماتیسمی نمی شود، شما می توانید با درمان آنتی بیوتیکی گلو درد خود مانع از ایجاد آن شوید. همچنین هر گاه دچار گلودرد و تب بالا و بدنبالش تنگی نفس یا درد قفسه صدری شدید به پزشک خود مراجعه کنید.
تشخیص و بیماری یابی
اگر شما یا کودکتان دچار دچار علایم تب روماتیسمی شده اید. تشخیص زمانی قطعی
می شود که توسط پزشک معاینه شده و به یک سری از سؤالات پاسخ دهید. معاینه بالینی شامل موارد زیر است:
- بررسی کردن مفاصل برای وجود درد یا التهاب
- معاینه پوست برای بررسی وجود راش و یا برآمدگی
- گوش دادن به صدای قلب برای بررسی وجود صدای اضافه جدید یا ریتم غیرطبیعی
پزشکتان ممکن است توصیه کند که نوار قلب بگیرید تا ریتم غیرطبیعی قلبتان را تشخیص دهد. الکتروکاردیوگرافی با نوار قلب شامل چسباندن الکترودهایی به قفسه صدری است تا جریانهای الکتریکی قلب اندازه گیری شوند. جریانهای الکتریکی که موجب انقباض قلب می شوند توسط ماشین الکتروکاردیوگرام ثبت می شود. این جریانها بصورت امواجی بر روی مونیتور یا کاغذ نشان داده
می شوند.
هیچ تست آزمایشگاهی وجود ندارد که تب روماتیسمی را تأیید کند. پزشکان، بیماری تب روماتیسمی را براساس وجود تعدادی از معیارهای ماژور و مینور( نشانه های بزرگ و کوچک ) تشخیص می دهند. شایعترین معیارهای ماژور عبارتند از :
- درد و التهاب مفاصل که از مفصلی به مفصل دیگر مهاجرت می کند.
التهاب قلب
تشخیص تب روماتیسمی نه تنها نیازمند وجود علایم و نشانه های کلیدی است بلکه باید شواهدی دال بر عفونت استرپی اخیر نیز وجود داشته باشد. پزشکتان ممکن است از شما نمونه خونی بگیرد تا وجود آنتی بادی علیه باکتری استرپتوکوک را بررسی کند. اغلب موارد وقتی شما به پزشک مراجعه می کنید، کشت حلق برای استرپ منفی است. در این موارد تنها نشانه استرپ این است که به دکترتان بگویید اخیراً دچار گلودرد به همراه تب شده اید.
عوارض
در اولین حمله تب روماتیسمی نیمی از افراد دچار التهاب قلب می شوند ولی این التهاب همیشه به آسیب پایدار منجر نمی شود. بیشتر افرادی که تب روماتیسمی دارند پس از شش هفته بطور کامل بهبود می یابند . در بعضی موارد، یک یا چند دریچه قلب درگیر می شوند. آسیب پایدار قلب ناشی از تب روماتیسمی « بیماری روماتیسمی قلب » نامیده می شود. در بیشتر موارد آسیب قلبی سالها بعد یافت می شود.
در موارد نادری از تب روماتیسمی، التهاب آسیب جدی عضله وارد می کند که منجر به نارسایی احتقانی قلب می گردد. در سایر موارد دریچه قلبی آسیب دیده مانع جریان خون کافی
می شود. اگر اختلال جدی در عملکرد دریچه های قلب شما ایجاد شده، جراحی برای ترمیم یا عوض کردن دریچه های آسیب دیده لازم است.
تب روماتیسمی می تواند این اعضاء بدنتان را درگیر کند:
مفاصل : اغلب چندین مفصل درگیر شده و دچار تورم دردناک و قرمزی و گرمی می شوند.
مغز : اگر تب روماتیسمی حاد مغز را درگیر کند عدم تعادل و حرکات کنترل نشده اندمها و صورت ایجاد می شود. به این حرکات ” کُره ” گفته می شود که از کلمه ای یونانی به نام رقص کره گرفته شده است . این حرکات گاهی کُره سیدنهام نیز ( کره رماتیسمی یا رقص سنت ویتوس ) نیز نامیده می شود. از هر 10 مورد تب روماتیسمی یک نفر دچار کُره می شوند. کره معمولاً طی
هفته ها تا ماه ها برطرف می شود.
پوست : این بیماری لکه های پوستی وسیع یا نواحی صورتی تا قرمز کم رنگ گرد و نامنظم در پوست شما ایجاد می کند برآمدگی یا ندول نیز ممکن است زیر پوست به ظاهر سالم دیده شود.
درمان
درمان تب روماتیسمی در دو قسمت صورت می گیرد.
آنتی بیوتیکها تجویز می شوند تا بدن شما را از عفونت استرپتوکوکی نجات دهند و جلوی عود آن را بگیرند. هرگاه دچار تب روماتیسمی شوید برای ریشه کنی باکتری استرپتوکوکی باقیمانده در بدن شماپزشکتان ممکن است پنی سیلین یا سایر آنتی بیوتیکها را تجویز کند. سپس شما نیازمندید که آنتی بیوتیکها را برای چندین سال پیاپی مصرف کنید تا جلوی حمله های مجدد تب روماتیسمی را بگیرید. بدون ادامه دادن درمان آنتی بیوتیکی عود بیماری در سه تا پنچ سال اول پس از عفونت اولیه شایع است.
سایر داروهای مصرفی برای از بین بردن علایم بیماری شامل این موارد است: برای کاهش التهاب قلب یا مفاصل پزشکتان ممکن است دوزهای مشخصی از آسپرین یا یک داروی بدون نسخه را پیشنهاد کند و یا یک داروی ضد التهاب غیر استروییدی را نسخه نماید. برای التهاب شدید قلب یک داروی کورتونی مثل پردنیزون قادر است التهاب را کم کند.
جلوگیری
برای جلوگیری از عفونت استرپتوکوکی نیازمند واکسن هستیم، و تا زمانیکه یک واکسن مؤثر تولید شود تنها راه شناخته شده برای جلوگیری از تب روماتیسمی درمان عفونت استرپتوکوکی حلق با آنتی بیوتیک است.
در بیشتر مواقع ویروس ، علت گلو درد است که موجب تب روماتیسمی نمی شود. اغلب گلو دردهای همراه تب که بیش از 24 ساعت طول می کشد. می تواند نشاندهنده عفونت استرپتوکوکی باشد تنها درصد کمی از افرادی که عفونت استرپتوکوکی حلق (درمان نشده ) دارند، دچار تب روماتیسمی می شوند.درمان دقیق و کامل عفونت استرپی حلق با آنتی بیوتیک مناسب تب
می تواند جلوی ایجاد بیماری تب روماتیسمی را بگیرد.
منبع:http://www.academist.ir/س
