نزدیک غروب است و من تازه ازخواب برخاسته ام. هنوز هم حال و هوای رویدادهای چند روز پیش در ذهنم موج می زند. کمی خسته ام. برمی خیزم و از پارچ کنار تختم مقداری آب می خورم و به اتفاق هایی فکر می کنم که مثل برق و باد گذشته بود. روی تخت دراز می کشم، خوابم نمی آید، ولی چشمانم را می بندم تا خوب به گذشته فکر کنم. انگار همین دیروز بود. تازه از مدرسه رسیده بودم. ثریا خانم صدایم زد و بعد نهارم را روی میز گذاشت.
ـ مینا خانم! مادرتون امروز صبح بعد از رفتن شما زنگ زدن. گفتن که دوباره تماس می گیرن. فکر می کنم می خوان برگردن!
جوابش را ندادم؛ یعنی میل زیادی به حرف زدن نداشتم. او هم به کج خلقی های من عادت داشت. نهارم را با بی میلی خوردم. بلند شدم تا به اتاقم بروم و مثل همیشه درس هایم را مرور کنم و اگر فرصتی مانده بود به قدم زدن و گردش بپردازم. وقتی پدر و مادرم به مسافرت می رفتند، زندگی برایم آسان تر بود. دیگر مجبور نبودم به میل آن ها غذا بخورم، بخوابم و لباس بپوشم. مادر همیشه نگران وضیعت ظاهرم بود که جلوی دوستان و اقوامشان حفظ آبرو کنم. پدر بیش تر به فکر حساب و کتابش بود تا چیزی جا به جا نشده باشد و به قول خودش، مو را از ماست می کشید. گاهی اوقات هم اگرمبلغ کمی جا به جا می شد، پدر نمی گذشت و سعی می کرد هرطوری شده قضیه را پی گیری کند. این در حالی بود که شاید هزار برابر این پول ها را در جایی که اصلاً مهم نبود، خرج کرده بود.
تلفن زنگ زد و ثریا خانم صدایم زد تا گوشی را بردارم. مادر بود و بعد از احوال پرسی گفت که فردا صبح پرواز دارند و می آیند. صدای مادر نگران بود، شاید نتوانسته بودند آن طور که دوست داشتند، خرید کنند. شاید هم… به هرحال چاره ای نبود و باید تا فردا منتظر می ماندم. بعد از ظهر بود. بدون این که لای کتاب هایم را باز کنم، از خانه بیرون آمدم. شروع به قدم زدن کردم. هنوز از بابت امتحان ریاضی ناراحت بودم. نتوانسته بودم به یکی از پرسش ها، جواب بدهم و این موضوع ناراحتم کرده بود. همین طور جلو می رفتم و با خستگی قدم برمی داشتم. شاید دلم می خواست از آخرین لحظه های تنهایی ام آن طور که دلخواهم هست، لذت ببرم.
سر خیابان یک ساختمان نیمه کاره بود. برایم جالب بود. تا به حال به آن دقت نکرده بودم و حالا هم به طور اتفاقی آن را می دیدم. تعجب کردم که چرا پدر در مورد این ساختمان نیم کاره حرفی نزده است. پدر همه ی ساختمان ها را زیر نظر می گرفت و از روش ساخت و دیگر موارد آن صحبت می کرد و ایراد می گرفت، ولی تا به حال نشنیده بودم که در مورد ساختمان سر خیابان حرفی زده باشد. نزدیک ساختمان رفتم و پارچه ای را که روی دیوار نصب شده بود، خواندم: «مسجد مرتضی علی». آن وقت علت رفتار پدر را فهمیدم. شاید هم دلیلی نداشته تا در مورد ساختمان جدید حرفی بزند.
به خانه برگشتم، در حالی که کم تر احساس خستگی می کردم و کمی سرحال شده بودم. بعد از ظهر روز بعد بود که پدر و مادر آمدند و من به علت آن همه نگرانی که در صدای مادر موج می زد، پی بردم. پدر به شدت رنگ پریده و ضعیف شده بود آن قدر که مادر زیر بازوانش را گرفته بود و او را به اتاق آورد. من هم جلو رفتم و به مادر کمک کردم و پدر را به اتاق خوابش رساندیم. مادر با اشاره به من فهماند که دنبالش بروم. من هم به همراه او به اتاق پذیرایی رفتم. نگران بود و خستگی در صورتش موج می زد. اولین بار بود که می دیدم او نگران حال پدر است. بعد هم در حالی که پشت میز می نشست، گفت: «هفته ی پیش یکی از دوستای بابا معامله رو به هم زد، خیلی با بابا جر و بحث کردن.» تازه فهمیده بودم که قضیه چیست و از کجا آب خورده است. طبیعی بود، پدر هروقت که از معامله ای ناراحت بود، همین حال را پیدا می کرد. به مادر گفتم: «مگه سودش خیلی بوده». مادر هم با تأسف سرش را تکان داد: «می دونی بابات می گفت اگه این معامله سر بگیره، بهترین معامله ای یه که تا به حال انجام داده.»
شام را با مادر خوردیم در حالی که هیچ حرفی بین ما رد و بدل نشد. من هم به اتاقم رفتم تا به درس هایم رسیدگی کنم.
از این طور کارها و سفرها بدم می آمد. دلم می خواست زندگی عادی داشتم و این قدر خرید و فروش و نرخ ها تعیین کننده ی شادی ها و غم های زندگی مان نباشند مثل «ثریا» خانم که راحت زندگی می کرد.
به درس های فردا فکر کردم، تازه یادم آمد که فردا امتحان «بینش» دارم، کاملاً فراموش کرده بودم. بلند شدم، کتاب را برداشتم و شروع به خواندن کردم. امتحانی که قرار بود فردا برگزار شود، در مورد آثار «ما تقدم» و «ما تأخر» بود. شاید تا به حال پدر چنین چیزی نشنیده باشد، شاید هم اگر برایش در این مورد توضیح بدهم فکر کند که آیا این آثار را می شود خرید یا سودی دارد یا نه؟ خود من هم تا به حال در این مورد چیزی نشنیده بودم و شاید تنها کسی بودم که در مورد مسایل دینی خودم در کلاس آگاه می شدم و در خانه جایی برای این مطالب نمی یافتم. گریه ام گرفته بود، اگر همه این ها راست بود، اگر آخرت و حساب و کتابی باشد…! تمام تنم مورمور شد. یادم می آید که ماه رمضان سال پیش وقتی مادرم عازم رفتن به سفر بود، از او پرسیدم که اگر بخواهم روزه بگیرم چه ساعتی باید بیدار شوم و او هم جوابی داد که برای مدت ها ذهنم را از این طور مسایل خالی کرد.
ـ تو ضعیفی! این مسایل هم برای تو نیست، فعلاً به فکر درسات باش!
در مقابل دوستان مدرسه ام که روزه می گرفتند، سکوت می کردم. خودم را با این فکر که شاید آن ها بیش تر از من توان جسمی دارند، راضی کرده بودم.
کتاب بینش را بستم و روی تختم دراز کشیدم. صبح با سرو صدایی که از پایین می آمد، بلند شدم. هنوز تا وقت مدرسه رفتن خیلی مانده بود. صدای فریاد مادر را از پایین شنیدم. با عجله به سمت پایین دویدم. پدر به شدت بد حال بود و کاری از دست مادر برنمی آمد. ساعتی بعد صدای آمبولانس بود که آژیرکشان خیابان خلوت ما را می شکافت و می آمد.
پدر را بردند. مادر هم همراهشان رفت. من هم وحشت زده و سرگردان در خانه بودم. به ناچار آماده شدم و راه مدرسه را در پیش گرفتم. سرم به شدت درد می کرد. گذشت زمان را حس نمی کردم و تا ظهر باخستگی و کسالت، دست و پنجه نرم کردم. هرطور که بود خودم را به خانه رساندم. جلوی در خانه شلوغ بود؛ دوتا از دوستان پدرم که مدت ها بود به خانه ی ما رفت و آمد نمی کردند و یکی دوتا از مردهای فامیل. نمی دانستم چه خبر شده، جلو رفتم. عمو «بهروز» هم بود، دستم را گرفت و نگذاشت به خانه بروم. درواقع، می خواست مرا برای شنیدن خبری که فکرش را هم نمی کردم، آماده کند.
باورم نمی شد. همه چیز به همین سادگی تمام شده بود و هیچ کس با آن همه پول و ثروت نتوانسته بود کاری برای پدر انجام دهد. پدر رفته بود. در واقع، مسافرتی که دیگر بازگشت نداشت، به همین راحتی! او برای همیشه رفته بود. چقدر زمان برایم نا محسوس شده بود؛ یعنی پدر رفته بود و دیگر….
وارد اتاق پدر شدم. جای خالی! جایی که همیشه خالی بود. انگار هیچ وقت پدر به آن اتاق پا نگذاشته! گریه کردم! خودم هم تعجب کرده بودم که چرا این قدر بلند گریه می کنم. شاید این علاقه ای بود که به پدر داشتم و مسافرت های طولانی و خرید و فروش هایش به من اجازه ابراز آن را نمی داد. به هر حال ما تنها شده بودیم. حالا باطن و ظاهر یکی شده بود و پدر مسافرت آخرش را شروع کرده و ما را برای همیشه تنها گذاشته بود.
کارها را عموها یکی پس از دیگری انجام می دادند. قرار بود که مراسم خاک سپاری آخر هفته انجام شود تا «نیما» و «نادر»، دو برادر بزرگم بعد از چهار سال از «دانمارک» برگردند. یادم می آید که با چه ترفندی بالاخره رفتند و آن جا مشغول به کار شدند. هرماه مبالغ هنگفتی از پدر پول دریافت می کردند و پدر هم دلخوش بود که مثلاً پسرانش مشغول تجارتند. آخر هفته هم رسید، ولی خبری از «نیما» و «نادر» نشد. هردو گفته بودند که تا دو هفته ی دیگر امکان بازگشت ندارند. مراسم بدون حضور آن ها انجام شد. مادر در این مدت حال عادی نداشت. من هم شوکه شده بودم، ولی شاید بیش تر نگران وضعیت خانه بعد از پدر بودم و این که چه مشکلاتی برایمان پیش خواهد آمد.
بعد از انجام مراسم کم کم خانه خلوت شد. مادر هم سعی کرد که به وضعیت خانه سر وسامانی بدهد. همه چیز تمام شده بود. من هم زندگی عادی را شروع کرده بودم، با این تفاوت که همه چیز برایم مبهم بود. احساس می کردم شاید اگر «نیما» و «نادر» بیایند، این حالت گنگ و گیجی از وجودم بیرون برود، ولی این طور نشد. وقتی تمامی اموال پدرتقسیم شد، احساس کردم که ذره ذره فرو می ریزم. چرا همه چیز این قدر سریع تمام می شد و مرا هم با خود می برد؛ یعنی مرگ پایان همه چیز است، پایان و دیگر هیچ…؟!
دیگر سراغ درس هایم هم نمی رفتم. فکر می کردم اگر قرار است که بعد ازمرگ من جز این که اموالی از من بماند و تقسیم شود، هیچ اتفاق دیگری نیافتد؛ چه فایده که من درس خوانده باشم یا نه؟ چه فرق که ثروتمند باشم یا نه؟
حالا من و مادر مانده بودیم با یک خانه بزرگ که نیمی از آن برای من بود و نیم دیگری برای مادر و یک حساب بانکی! سعی می کردم خودم را با گردش و خرید آرام کنم، ولی نمی توانستم. دوستانم هم برای این که مرا از این حالت در بیاورند پیشنهادهای زیادی می دادند که حتی یکی از آن ها هم به نتیجه نمی رسید. همه چیز برایم عادی شده بود بدون رنگ و تازگی! با خودم می گفتم: «همین است دیگر! چاره ای نیست! من هم تا چند سال دیگر تبدیل به مرده ای می شوم که جز اموالش چیز دیگری ندارد.» هرچه که بیش تر با خودم خلوت می کردم، کم تر به نتیجه می رسیدم. مادر هم متوجه حال من نبود. شاید هم فکر می کرد که برای از دست دادن پدر ناراحتم! خودم هم نمی دانستم که چه حالی دارم. برای فرار از این اندیشه ها، دست به هرکاری می زدم، ولی فایده ای نداشت.
یک روز بعد از ظهر که از پارک برمی گشتم، صدای اذان را از مسجد نیمه ساخته ی سر خیابان شنیدم. به ساختمان مسجد خیره شدم و ناخودآگاه به داخل رفتم. گوشه ای نشستم: صفی ازنمازگزاران که با هم به رکوع می رفتند و سجده می کردند… چقدر زیبا بود. تا به حال این منظره را از نزدیک ندیده بودم. همان جا مشغول تماشا شدم. بعد از نماز، همه با لبخند از همدیگر پذیرایی می کردند و با هم دست می دادند. چقدر صمیمی! یکی از نمازگزاران به طرف من برگشت و دستانش را به طرف من گرفت. با اکراه دست دادم. احساس کردم مدت هاست که او را می شناسم، لبخندی زدم.
چند دقیقه ای بود که صدایی به گوش می رسید. گویا کسی دعا می خواند. بعد هم شروع به صحبت کرد. کم کم فهمیدم که سوره ای ازقرآن را تفسیر می کند؛ من هم گوش می دادم. درمورد انفاق و بخشش بود و این که حضرت علی (ع) در مسجد و هنگام رکوع، انگشترش را به یک فقیر می بخشد و هرکه در این دنیا برای رضای خدا بخششی انجام دهد، ذخیره ای است برای آخرت او. به نظرم خیلی جالب آمد. من که مثلاً مسلمان بودم، تا به حال نمی دانستم کسی که پیشوای دین من است، در حال رکوع بخشش کرده است! آیا من هم تا به حال به کسی کمک کرده ام؟ جز این که پس اندازم را برای وسایل شخصی غیر ضروری استفاده کنم، چه کرده ام؟ در همین فکرها بودم که آقای سخنران از همه تقاضا کرد تا برای اتمام کارهای ساختمان مسجد کمک کنند و بعد صحبتش را به پایان برد. من چه کرده ام؟ تا به حال چند نفر را از خودم راضی نگه داشته و به آن ها محبت کرده ام؟ آیا تا به حال دست افتاده ای را گرفته ام؟
احساس می کردم که حالا خیلی چیزها که در وجودم سنگینی می کردند، تمام شده اند! بلند شدم و ا ز پله ها پایین رفتم. جلوی در مسجد ایستادم! باد می آمد و پارچه ای که روی آن نام مسجد را نوشته بودند، تکان می خورد. ناگهان احساسی عجیب در دلم ریشه دواند. با خودم فکر کردم من باید شروع کنم و برای پایان این همه خستگی و کسالت باید کاری انجام بدهم.
به سرعت راه خانه را در پیش گرفتم. مادر مشغول صحبت با تلفن بود و «ثریا» خانم مشغول آماده کردن شام. به آشپزخانه رفتم و در حال وضو گرفتن و به «ثریا» خانم گفتم: «ثریا خانم میشه چادر مشکی تونو چند لحظه بهم بدی. کار دارم؟!» او هم خندید. چادر را سرکردم،احساس خوبی داشتم. به طرف مسجد دویدم و به سمت مردی رفتم که کمک ها را جمع آوری می کرد. دست بندی را که همین چند روز پیش با قیمت بالا خریده بودم، از دستم باز کردم. فکر می کردم تنها چیزی بود که هنوز در وجودم سنگینی می کرد. آن را طرف مرد گرفتم و آرام گفتم: «یامرتضی علی!» نسیم مهربانی همه وجودم را نوازش داد و تمام تشویش هایم را با خود برد….
