نهضت حسینی؛ طرّاحی الهی

1. داستان کربلا، داستان عجیبی است. ماجرایی که آغاز و انجام آن از مدینه تا مدینه است. از ابتدای حرکت (28 رجب سال 60 ه . ق) تا هنگام شهادت (10 محرم سال 61 ه . ق) تنها پنج ماه و دوازده روز به طول می انجامد. دوران اسارت نیز با همه فراز و فرود آن، چندان به درازا نمی کشد. در ماجرای کربلا زن و مرد، پیر و جوان، سفید و سیاه در صحنه نبرد حاضرند؛ از کودک شش ماهه تا پیرمرد هفتاد و چند ساله، همه سربازان سپاه حسین بن علی (علیه السلام) هستند و هر یک نقش خویش را به عالی ترین شکل ممکن ایفا کرده اند. داستان کربلا یک قهرمان ندارد، همه قهرمان اند.

2. ماجرای کربلا پیام هیی دارد که بر همه ارزش های متعالی انسانی سایه افکنده است. آزادی و آزادگی، حق طلبی، عزّت مندی، دین مداری، فداکاری، ظلم ستیزی، شهادت طلبی، صبر و بردباری و رسیدن به مقام رضای الهی در حماسه حسینی موج می زند. مفهوم عمیق و دقیق حماسه حسینی را در لابه لای این پیام ها باید جست و جو نمود و آن ها را بارها و بارها بازخوانی کرد و از هر ابزاری برای به تصویر کشیدن این حماسه بهره گرفت. پیام های کربلا، پیام های جهانی و جاودانی است.

3. پیامدهی کربلا انحصاری و اختصاصی است؛ که در مقایسه با سایر قیام ها و نهضت ها آشکارتر می گردد. در تفسیر این سخن رسول خدا صل الله علیه و آله و سلم که فرمود: حسینٌ مِنّی وَ أنا مِنْ حسین چه خوب گفته اند که اسلام محمّدی الحدوث و حسینیّ البقء است؛ به راستی کدام قیام و انقلاب را می توان به بالندگی، پویایی، ماندگاری، الهام بخشی، تأثیرگذاری، روشن گری، قدرت و صلابت نهضت حسینی سراغ گرفت.

عالم از شور تو غرق هیجان است هنوز نهضتت مایه ی الهام جهان است هنوز

کربلای تو پیام آور خون است و خروش مکتبت راهنمای دگران است هنوز

همه ماه است محرم، همه جا کرب و بلا است در جهان موج جهاد تو روان است هنوز

جاودان بینمت استاده به پیکار، دلیر لا أری الموت تو را وِرد زبان است هنوز

تربت پاک تو کازادگی آموزد و عشق سرمه ی دیده ی صاحب نظران است هنوز

4. راز ماندگاری حماسه حسینی در چیست؟ بی تردید نقش آفرینی یکایک قهرمانان داستان کربلا و در رأس آنان، نقش بی همتای سیدالشهدا و زینب کبری و امام سجاد: را نمی توان نادیده گرفت. شکّی نیست که کسی چون حسین بن علی، وقتی همه هستی خویش و یاران باوفایش را به میدان می آورد با درایت و شایستگی و در پرتو مقام عصمتی که دارد، بحران پیش آمده را به گونه ای مدیریّت خواهد نمود که ثمربخش ترین باشد. محاسبه هزینه و فایده که در چنین مواقعی، از سوی افراد عادی مورد توجه قرار می گیرد؛ از نظر امام مسلمین مخفی نبوده است. پیشوای آزادگان جهان که جان عالمی به فدای او باد همواره غبطه و مصلحت مسلمین را مد نظر قرار می دهد و با پیش بینی و برنامه ریزی دقیق به مدیریت و فرماندهی جنگ می پردازد.

تامّل در جای جای این حماسه و ماجرای عبرت انگیز کربلا نشان می دهد که این داستان پشت صحنه ای هم داشته است. کیست که دست غیب الهی را در تاریخ خون بار کربلا مشاهده نکند؟! خدایی که سررشته ی همه امور به دست اوست، عناصر این نهضت را چه از نظر زمانی، چه از نظر مکانی، چه به لحاظ نیروی انسانی و ترکیب جمعیتی در دو جبهه حسینی و یزیدی، به گونه ای چینش نموده و در کنار یکدیگر قرار داده است که آنچه پس از این واقعه و فاجعه بر جای می ماند؛ تا قیام قیامت برای عالم و آدم، روح بخش، شورانگیز و حماسه آفرین باشد. سازمان دهی داستان کربلا و تصمیم گیری های اباعبدالله در همه مراحل، که در بسیاری از موارد با عقل محاسبه گر بشری، چندان سازگاری ندارد بر همین حقیقت گواهی می دهد. دستگاه الهی، سازمان دهی خاص خود را دارد. کدام عقل محاسبه گری می پذیرد که به مادری این گونه الهام گردد که فرزند خود را شیرده و چون بر او ترسیدی او را به دریا انداز!! مادر موسی چگونه فرزند دلبند خود را تسلیم امواج سهمگین رود نیل می کند؟! آن گاه که به این بشارت الهی ایمان دارد: (... إنّا رَآدُّوهُ إلَیْکَ وَ جَاعِلوُهُ مِنَ الْمُرْسَلِینَ).([1])

برابر گزارش های معتبر تاریخی امام حسین علیه السلام از مکان و زمان شهادت خود و یارانش و نیز اسارت خانواده و فرزندانش با خبر بود. آشکارا اعلام فرمود: که خدا می خواهد مرا شهید و آنان را اسیر در راه خویش ببیند. امام به خوبی می داند که در این آزمون سخت و خونین حساب و کتابی در کار است و این گونه است که هرچه به زمان شهادت نزدیک تر می گردد؛ چهره مبارکش برافروخته تر و عزم او جزم تر می شود و خواهرش که کوهی از مصیبت ها بر دوش او سنگینی می کند، وقتی با چشم دل به همه این صحنه ها می نگرد و از ظواهر خیانت ها، اسارت ها و زخم زبان ها فراتر می رود، همه چیز را زیبا می بیند؛ چرا که در باور او کارگردان این صحنه ها، خدای قادر متعال است.

در تحلیل حادثه عاشورا بسیار گفته اند و بسیار نیز خواهند گفت. اگر از این منظر پرونده کربلا بازخوانی گردد، راز ماندگاری این حماسه کشف خواهد گردید. رازماندگاری حماسه حسینی؛ طرّاحی الهی است.