تبخال، مهمان ناخوانده

شاید کمتر کسى را بشود پیدا کرد که تا به حال تبخال را تجربه نکرده باشد؛ زخمی دردناک با ظاهرى ناخوشایند که همه از آن گریزانند اما بالاخره سراغ‌شان می‌آید. می‌دانید با این مهمان ناخوانده و سمج باید چگونه برخورد کنید تا محترمانه شما را ترک کند و از پیش شما برود؟ ...
عفونت تبخال یک عفونت شایع ویروسى دهان است که به علت ورود ویروسى به نام هرپس سیمپلکس به بدن، خود را نشان می‌دهد. این عفونت در وهله اول به صورت یک نوع زخم صورت است که روى لب‌ها یا پوست صورت نزدیک منطقه دهان اتفاق می‌افتد و به همین دلیل ظاهرى ناخوشایند را براى فرد مبتلا پدید می‌آورد.

عفونت اولیه و ثانویه تبخال

متاسفانه ویروس تبخال به این سادگى هم که عموم فکر می‌کنند بساطش از بدن برچیده نمی‌شود. اگر کسى براى اولین بار با این ویروس تماس داشته باشد پس از بروز عفونت تبخال در ناحیه دهان، ویروس مربوطه به عمق بدن می‌رود و خود را مخفى می‌کند. بعد از سال‌ها و یا حتى در مدتی کمتر، احتمال دارد دوباره ویروس شعله‌ور و دردسرزا شود. اینکه چه شرایطى سبب می‌شود ویروس خفته دوباره بیدار شود مقوله‌اى است که جا براى بحث بسیار دارد. اما به طور خلاصه شرایطى همچون تب، آنفلوآنزا، سرماخوردگى، فشارهاى روحى و روانى، صدمات به لب و یا جراحى‌هاى روى نواحى دهان و لب از جمله این موارد هستند. از این رو آموختن روش برخورد با تبخال مهم‌ترین اصلى است که در مواجهه با این بیمارى باید دانست تا از عوارض آن در امان ماند.

وقتى تبخال می‌آید

شناخت علایم بروز یک تبخال از اهمیت بسیار زیادى برخوردار است. علایم و نشانه‌هاى تبخال به این صورت است که در وهله اول یک تاول کوچک و دردناک پر از مایع روى یک نقطه سرخ و دردناک پوست بروز می‌کند که معمولا روى لب‌ها و نواحى داخلى دهان است. سپس درد شدید و احساس مورمور شدن به سراغ بیمار می‌آید که اغلب یکى دو روز قبل یا بعد از بروز تاول‌ها است که این علامت بسیار مهمی ‌است. خصوصا احساس مورمور شدن و درد خفیف از علایم اولیه تبخال است که می‌تواند به عنوان یک زنگ خطر محسوب شود. چرا که اگر شخصى در این مرحله متوجه عفونت تبخال شود با استفاده از اقدامات پیشگیرانه که در ادامه در مورد آنها صحبت می‌شود می‌تواند جلوى تبخال را بگیرد. در هر صورت پس از تشکیل تاول‌ها، سیر بیمارى ادامه می‌یابد و تاول‌ها نهایتا می‌ترکند و از آنها خونابه خارج می‌شود و سپس یک زخم قهوه‌اى‌رنگ با ظاهرى ناخوشایند تشکیل می‌شود.

تبخال‌هاى خطرناک

در بعضى مواقع به دلیل بى‌اعتنایى بیمار تبخال وسعت می‌یابد و عفونت شدید روى آن سوار می‌شود. در این موارد زخم‌هاى تبخالى علاوه بر اینکه تمام نواحى لب را می‌گیرند به داخل دهان هم سرایت می‌کنند. در این موارد التهاب لثه‌ها از وخیم‌ترین وقایعى است که خود را نشان می‌دهد. تمام لثه‌ها خصوصا نواحى داخلى لثه‌ها ورم می‌کنند و حالت آبسه دهانى به خود می‌گیرند. بیمار قادر نیست که حتى لقمه‌اى غذا بخورد. شرایط بیمار روزبه‌روز وخیم‌تر می‌شود و باید سریعاً اقدامات درمانى در مورد وى اجرا شود.

چه باید کرد؟

اولین اقدامی‌که باید در مواجهه با تبخال کرد شناخت مرحله اول تبخال به طور کامل و دقیق است. اگر شما در این مرحله تبخال را شناسایى کنید که آن هم کار زیاد سختى نیست به راحتى می‌توانید جلوى یک عفونت سخت را بگیرید.
پس از تشخیص شروع تبخال اولین اقدامی‌که می‌کنید به فاصله هر نیم ساعت یک قالب کوچک یخ را روى لب‌ها بگذارید (روى ناحیه مبتلا) و آن قدر یخ را به لب‌ها بچسبانید که آن تکه یخ کوچک آب شود. توجه کنید که یخ را چند ثانیه روى لب‌ها بگذارید و سپس از روى لب‌ها بردارید تا سرماى شدید یخ لب‌ها را از بین نبرد.
روش دیگر برای درمان تبخال استفاده از پماد آسیکلویر است.البته بهتر است این پماد را به محض دیدن اولین نشانه‌های تبخال روی لبتان بمالید. این استفاده به موقع از بزرگ شدن تبخال پیشگیری می‌کند.
از محلول‌هاى دهان‌شویه حتما استفاده کنید. محلول دهان‌شویه بنزیدآمین از جمله بهترین محلول‌هاى دهان شویه است. هر 1 تا 2 ساعت یک‌بار دهان را حسابى با این محلول بشویید تا بهداشت داخل دهان‌تان تامین شود و عفونت به داخل آن سرایت نکند.
در فاصله مدت عفونت از غذاهاى مایع و ولرم استفاده کنید تا لب‌ها و نواحى مبتلا تحریک نشوند و زخم انتشار پیدا نکند.
سطح لب‌ها را با کرم‌هاى مخصوص که معمولا کرم ویتامینه A است مرطوب و نرم نگه دارید تا لب‌ها دچار خشکى نشوند و تبخال عفونى نشود.
در صورت به کار بردن همه این اقدامات اگر احساس کردید بهبودى حاصل نمی‌شود سریعا به یک پزشک متخصص دهان و دندان یا یک دندانپزشک برای معالجه خودتان مراجعه کنید تا از وى طلب کمک کنید.
عامل ایجاد تبخال ویروسی به نام هپرس سیمپلکس است که معمولا سوزشی دربالای لب فوقانی احساس می شود واین سوزش شروع یک تبخال است که درابتدا قرمز می شود. بعد، شروع به خارش وسوزش شدید می کند وسپس برجسته ومتورم می شود. هرچه قدرآب بیشتری درزیرآن جمع شود، بزرگتروبیشترباعث ناراحتی می شود. ویروس ازطریق تماس مستقیم ازقبیل بوسیدن فردآلوده به شخص منتقل می شود ووارد سیستم عصبی می گردد ودرعقده های عصبی ساکن می شود.
به دنبال استرس،ضعف،بی حالی،سوتغذیه،بیماری و.... هرازچندگاهی، ویروس خودراازسلول عصبی به سلول پوست می رساند وباعث تبخال می شود. اگرتبخال خیلی آزاردهنده نیست،بهتراست آن را به حال خودرها کنیدومراقب باشید که تبخال خشک وتمیزباشد واگرچرکی باشد، که البته به ندرت اتفاق می افتد،حتما برای برطرف شدن عفونت ازمراکزبهداشتی وپزشکی کمک بگیرید.

روش های درمان تبخال

روش های درمان تبخال را به طورخلاصه توضیح می دهیم:
مسواک شما ممکن است تا چند روزپناهگاه خوبی برای ویروس ها باشد وموجب بازگشت ویروس ها به دهان پس از بهبود تبخال شود. بنا براین بهترین کارآن است که به محض فعال شدن تبخال مسواک خودرادوربیندازید.
مسواک خودرادرحمام یا دستشویی نگذارید یک مسواک مرطوب ویک جای مرطوب مانند حمام دقیقا همان چیزی است که ویروس تبخال برای رشد به آن نیاز دارد واین امرباعث افزایش طول عمرویروس می شود. پس بهتراست مسواک رادرجای خشک وبدون رطوبت قراردهید.
دوری ازاسترس واضطراب،تغذیه مناسب،تقویت بدن وورزش عواملی مهم درکنترل تبخال اند.
دوری ازباد وآفتاب: محافظت ازلب ها درمقابل هرگونه عامل خارجی ومحیطی نظیرقرارگرفتن درمعرض اشعه خورشیدوبادراهی برای جلوگیری ازتبخال است.
استفاده ازیخ: توصیه می شود به محض احساس سوزش وخارش ازیخ استفاده کنید. چراکه یخ موجب کاهش التهاب می شود واگرمواد التهاب آورسبب فعال شدن مجدد ویروس شود، درآن صورت با توجه به نقش ضدالتهابی یخ استفاده ازآن مفید وموثراست.
درچند روزاول شروع تبخال استفاده ازپماد اسیکلوویرمفیداست.
منبع:www.salamatiran.com
/خ