گفت و گو با دکتر محمد اسلامی، رییس اداره تنظیم خانواده وزارت بهداشت
راه‌های پیشگیری از بارداری همواره یکی از مسایلی است که زوج‌ها (در گروه‌های سنی که بارداری برایشان امکان‌پذیر است) با آن مواجه‌اند. قرص‌های ضدبارداری یکی از این روش‌هاست که همواره حرف و حدیث‌های بسیاری به همراه داشته است. جدای از اثرات دائمی و جانبی این قرص‌ها، چند سالی است با واردشدن قرص‌های ضدبارداری خارجی به داروخانه‌های ایران، این بحث‌ها شکل دیگری پیدا کرده است. عده‌ای از بانوان و پزشکان معتقدند این قرص‌ها از هر لحاظ، نسبت به نمونه‌های داخلی برتری دارند و عده‌ای غیر از این فکر می‌کنند. هر چند در این میان، قیمت بالای قرص‌های ضدبارداری خارجی باعث شده که تنها قشر خاصی از جامعه توان و امکان خرید آن را داشته باشند؛ قشری که تعداد آنها خیلی هم زیاد نیست. با این وجود وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی که متولی این امر محسوب می‌شود اعلام کرده که در خصوص عوارض کوتاه و بلندمدت این داروها تحقیقاتی را در دست دارد. در این میان دکتر محمد اسلامی، رییس اداره تنظیم خانواده وزارت بهداشت حرف‌های زیادی در این خصوص دارد.
آقای دکتر، مهمترین تفاوت قرص‌های ضدبارداری خارجی با نمونه‌های مشابه داخلی چیست؟
نوع و میزان پروژسترون این قرص‌ها با ال‌دی‌‌های موجود در بازار تفاوت دارد؛ حداقل 5 واحد کمتر پروژسترون دارند. قرص‌های اچ‌دی که حدود 2 سال است از بازار جمع شده‌اند، 50 میلی‌گرم پروژسترون داشت و ال‌دی‌ها 35 میلی‌گرم. نمونه‌های خارجی این قرص‌ها حاوی 25 تا 30 میلی‌گرم پروژسترون است در ضمن استروژن قرص‌های خارجی هم کمتر است.
بسیاری از خانم‌ها و متخصصان زنان اعلام می‌کنند که آثار جانبی مانند سردرد و تهوع هنگام مصرف قرص‌های خارجی کمتر است. این امر درست است یا نوعی تلقین محسوب می‌شود؟
این قرص‌ها در بسیاری از کشورهای دنیا استفاده می‌شود و مورد تایید مراکز برتر علمی دنیاست. تاییدیه‌های بین‌المللی دارند اما این مساله دلیل نمی‌شود که برترین گزینه موجود در بازار باشند. قرص‌های ال‌دی در ماه‌های اول مصرف، عوارضی مانند سردرد و تهوع دارند که باتوجه به متابولیسم بدن افراد پس از چند دوره مصرف از بین می‌رود. قرص‌های خارجی به دلیل آنکه میزان هورمون کمتری دارند این عوارض را به شکلی بسیار خفیف‌تر نشان می‌دهند.
وزارت بهداشت به عنوان متولی این امر، استفاده از این قرص‌ها را تایید می‌کند؟
برای آگاهی از آثار طولانی‌مدت این دارو و ایمن بودن یا نبودن کامل آن برای بدن حداقل 2 سال زمان لازم است. پس از این مدت است که می‌توان با بررسی وضعیت خانم‌هایی که از این قرص‌ها استفاده کرده‌اند، به این نتیجه رسید که نمونه‌های خارجی موفق است یا نه. ما باید عوارض کوتاه‌مدت و بلندمدت این دارو را در میان زنان کشور خودمان بسنجیم چرا که داروهایی بوده‌اند که در محیط آزمایشگاهی بسیار مناسب و مفید ارزیابی شده‌اند اما زمانی که وارد بازار شده و افراد از آن استفاده کرده‌اند، عوارض ناخواسته‌ای را نشان داده‌اند که در تحقیقات توجهی به آنها نشده است. سلامت جامعه مهمترین عامل برای وزارت بهداشت است و به همین دلیل به مردم توصیه می‌کنیم برای مصرف داروهای جدید و خارجی به اطلاعیه‌ها و صحبت‌های مسوولان این وزارتخانه توجه کنند. در حال حاضر کارشناسان ما تحقیقات متعددی را در این زمینه آغاز کرده‌اند که نتایج آن حدود 7 ماه دیگر منتشر و اعلام می‌شود.
این موضوع تا به حال از کشورهای تولیدکننده این داروها یا کشورهایی مصرف‌کننده گزارش نشده است؟
نه، اما باز هم تاکید می‌کنم این امر به معنای مناسب بودن این قرص‌ها نیست. عوامل زیادی در مفیدبودن داروهایی از این قبیل موثرند؛ شرایط جغرافیایی، متابولیسم و حتی وزن. متوسط زنان ایرانی از زنان اروپایی چاق‌ترند و خانم‌ها می‌دانند که وزن عامل مهمی در استفاده از قرص‌های ضدبارداری است. هر چند باید اثربخشی این داروها کم نیست و افراد می‌توانند در این خصوص اطمینان‌خاطر داشته باشند اما درخصوص عوارض جانبی آن در کشور فعلا نمی‌توان اظهار عقیده کرد.
مصرف قرص‌های ضدبارداری خارجی برای همه افراد و گروه‌های سنی جامعه، حتی کسانی که پیش از این از ال‌دی و اچ‌دی استفاده می‌کرده‌اند، مجاز است؟
بله، این قرص‌ها از لحاظ شکل مصرف تفاوتی با نمونه‌های داخلی ندارند اما مصرف آن به همه افراد توصیه نمی‌شود. مثلا خانم‌هایی که سال‌هاست ال‌دی استفاده می‌کنند و مشکلی با آن ندارند، بهتر است همان داروی قبلی را مصرف کنند اما کسانی که قصد دارند به تازگی با استفاده از قرص، از بارداری پیشگیری کنند می‌توانند از این سری داروها استفاده کنند.
قرص‌های خارجی در مقایسه با نمونه‌های داخلی قیمت بالاتری دارند و تنها گروه خاصی از مردم توان خرید آن را دارند. پیش از این هم شما اعلام کرده‌اید که واردات قرص‌های جدید ال‌دی ساخت خارج از کشور به شرط تولید آن در داخل کشور انجام می‌گیرد. چه زمانی قرص‌های جدید داخلی وارد بازار می‌شوند؟
ما مجوز تولید این داروی جدید را از سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت گرفته‌ایم و پس از قطعی‌شدن نتایج علمی این موضوع، تولید داخلی این قرص‌ها را آغاز می‌کنیم. البته این امر به آن معنا نیست که ما تولید و عرضه قرص‌های ال‌دی را متوقف و آنها را از بازار جمع می‌کنیم. این قرص‌ها همچنان در بازار وجود خواهند داشت و روند جمع‌آوری آنها طی چند سال صورت می‌گیرد. تغییر در شکل مصرف یک دارو زمان می‌برد و جدای از مسایلی مانند عوارض داروها، سلیقه مردم هم در این میان مهم است. ما هیچ‌یک از بانوان را مجبور به استفاده از دارویی خاص و ترک عادات آنها نمی‌کنیم. در حقیقت ما این داروها را برای بررسی و به شرط تولید در داخل کشور وارد کرده‌ایم و به محض اینکه تحقیقات ما نهایی شود، نمونه‌های داخلی هم با هورمون‌های کمتر عرضه می‌شود. بی‌شک نمونه‌های داخلی ارزان‌تر خواهند بود و در تمامی مراکز هم توزیع می‌شود. این‌گونه گروه بیشتری از بانوان امکان دسترسی و استفاده از آن را کسب می‌کنند.
منبع:هفته نامه سلامت
