امام رضا (ع) و فرهنگ توحید

نیاز انسان به توحید، شناخت خدا، ایمان به خدا، اطاعت خدا و تسلیم در برابر او مهم ترین نیاز انسانهاست. بشر بدون معرفت، اطاعت و ارتباط با خدا و عبادت او در ظلمات زندگی می کند. اهداف و راه خویش را نمی بیند، نابیناست. بدون توحید، انسان نه برای «از کجا آمده ام» پاسخی می یابد نه برای «به کجا می روم» جوابی دارد. و نه «آمدنم بهر چه بود» را می تواند پاسخ دهد .

توحید نیاز روح و روان انسان است، نیازی که در شمار نیازهای فرهنگی است. توحید سالم ترین و مفیدترین غذای قلب و مغز انسانهاست. اکسیژن زندگی و آب حیات جامعة بشری است.

کلمه «لا اله الا الله» دژ امن الهی در برابر هجوم شیاطین و سلاطین است. چتر ایمنی خدا بر سر جوامع بشری است. در جهان جهل و جور و فریب و در برابر نگهبانان زر و زور و تزویر، فرعون و قارون و بلعم، تنها یک قلعه امن و استوار وجود دارد و آن برج بلند و پولادین توحید است. تلاش امام رضا علیه السلام در گسترش اندیشه توحیدی و آموزشی محتوای« لا اله الا الله » به افراد و امت اسلامی و تربیت جامعه ای خدامحور، در صدر تمام تلاش های آن بزرگوار است:

سیرة قرآنی امام رضا علیه السلام تلاشهای تفسیری امام رضا علیه السلام سیره امام هشتم در زمینة دعا و نیایش، آموزه های رضوی در باب دعا، استغفار ، تسبیح و یاد خدا، تحمید و تهلیل و تکبیر، اقدامات شب زنده داری و تهجد امام، نیایش های صبح و شام و نماز و تعقیبات نماز و ادعیه امام رضا در ماه رجب و شعبان و رمضان و به ویژه دعای عمیق سحرهای ماه رمضان ( اللهم انی اسئلک من بهائک و کل بهائک بهی ) یکی از بهترین میراث فرهنگی حضرتعلیه السلام در باب توحید است . این دعا را امام رضا علیه السلام برای ایوب بن یقطین نوشته و فرموده است این دعای امام محمّد باقرعلیه السلام است.[1]

 گاه امام رضا علیه السلام شیوه کرنش و سجود در برابر خداوند را به یاران آموزش می دهد و در نامه­ای به سلیمان بن حفص مروزی نوشته اند. در سجده شکر صد بار بگو: شکراً شکراً و اگر خواستی صدر بار چنین بگو : عفواً، عفواً .[2]

 امام هشتم حضرت علی بن موسیعلیه السلام از پدرانش از رسول گرامی نقل کرده است. که آن بزرگوار فرمود : من انعم الله تعالی علیه نعمة فلیحمد الله تعالی. ومن استبطأ [ علیه ] الرزق فلیستغفرالله ، و من حزنه امرفلیقل : لا حول و لا قوة الاّ باالله. [3]

هر کس خداوند به او نعمتی می­دهد باید او را حمد و ستایش کند، هر کس جریان روزی بر او کند می­شود باید از خداوند آمرزش بخواهد و هر کس گرفتار اندوهی می­شود ، جمله ی « لا حول ولا قوة الا بالله» را بگوید.

در اندیشه رضوی نعمت و قدرت از آن خدا و در دست اوست و اگر انسان گرفتار فقر می­شود و یا از مشکلات اینده بیم دارد، باید به خود و دیگران یادآور شود، که هیچ تغییر و عامل حرکت و سکونی و هیچ انرژی حرکت آفرین و کنترل کننده­ای جز به کمک خداوند متعال وجود ندارد.

 حضرت رضا علیه السلام از پدر بزرگوار و اجداد گرامیش از رسول گرامی نقل کرده است که فرمود: انّ لا اله الاّ الله کلمة عظیمة کریمة علی الله عزوجل . من قالها مخلصاً استوجب الجنة و من قالها کاذباً عصمت ماله و دمه و کان مصیره الی النار.[4]

کلمه توحید سخنی بزرگ و در پیشگاه خداوند، گرانبهاست. هر کس صادقانه و از روی اخلاص آن را بگوید. شایسته بهشت می­شود و هر کس بدون پذیرش قلبی و به دروغ آن را به زبان آورد ، جان و مالش در امان است ولی سرانجامش در آتش خواهد بود.

امام و فرهنگ امامت

امامت تداوم بخش مسئولیت های پیامبران و ضامن اجرای اهداف بلند ایشان است. نخستین و بهترین وظیفه پیامبران برقراری رابطه عقلی، قلبی و عملی بین خدا و خلق خداست . تحکیم معرفت الهی ، تقویت عشق ربوبی، و هماهنگ سازی رفتار انسان با اهداف الهی، رسالت بزرگ پیامبران خداست. در میدان عمل، تا انسان از سلطة طاغوت ها آزاد نشود توحید تحقق نمی­یابد و انسان توان عبادت و اطاعت خداوند ندارد .

و من یکفر بالطاغوت و یؤمن بالله فقد استمسک بالعروة الوثقی لاانفصام لها والله سمیع علیم.[5]

شعار « لااله الاّ الله » بهترین شعار پیامبران و شرط نخست اسلام و مسلمانی است.شعار « محمّد رسول الله » پیش شرط عینیت بخشی به فرمان خدا در زندگی فردی و اجتماعی است. همانگونه که در عصر خاتمیت قلب محمّد (ص) و علیعلیه السلام اینه ارادة الهی و زبان این دو ترجمان وحی آسمانی است. توحید و نبوت جز با پذیرش امامت مقدور نیست و اهداف رسالت جز با تعیین امام و امامت عملی نمی­شود. نه معرفت خداوند بی تعلیم رسالت مقدور است و نه اطاعت خدا و پیوند قلبی و عاطفی و عملی با او بدون رهبری آسمانی و اطاعت از خلفای رسول خدا ممکن است.

و از اینجاست که امامت و رهبری اسلامی، جایگاهی آسمانی است نه زمینی، مدیریت علمی و فقهی و فنّی و هنری نیست. مدیریت قرآنی است، هم علم است، هم ایمان، هم فقه است هم اخلاق ، هم قدرت روحی است. هم محبوبیت اجتماعی، هم پیوند با خالق است و هم دلسوزی برای مخلوق، هم علم قرآنی است، هم شناخت انسان . سخن از دموکراسی و اریستوکراسی و انتخابات مستقیم و غیر مستقیم نیست. رهبری شایسته توسط فقیهان عادل و آگاه کشف می­شود. نصب نمی­گردد. ولی فقیه منصوب خبرگان نیست، توسط فقهای عادل و آگاه و امین مردم شناخته و معرفی می گردد. سخن از انتخاب اعیان و اشراف و یا « مردم سالاری » نیست. سالار و سردار زمین و زمان خداست و در اندیشه شیعه، رهبر کسی است که از همه به خدا نزدیک تر است و راه تشخیص آن موازین قرآن و سنت و فقهای عادل و آگاه به زمان هستند.

امام رضا علیه السلام و ایران

امام یادگار پیغمبر و پاره تن آن بزرگوار و پناه بشریت مظلوم و ملجاء و ملاذ انسانها است پیوند مردم ایران با امام هشتمعلیه السلام ، نماد ارتباط امت و امامت و عقیده شیعه نسبت به مسأله رهبری است.

الطاف و برکات پیامبر اعظم9 توسط این یادگار محمّد (ص) و علیعلیه السلام در این سرزمین جاری است.این بزرگوار، در اخلاق و رفتار و دانش و رحمت و برگات، جلوه­ای از حبیب خدا و پرتوی از« رحمة للعالمین » است که در افق تابناک خراسان می­درخشد.

برکات دنیوی، علمی و معنوی و برآوردن حوائج کوچک و بزرگ میلیونها زائر دور و نزدیک در طول قرنها سبب شده که مرقد و بارگاه این امام رئوف، همیشه و در تمام ساعات، کانون اجتماع و عشق و راز و نیاز مردم و نقطة امید محرومترین گروههای اجتماعی باشد، در باور مردم ما ثامن الحججعلیه السلام پناه همه مردان و زنان و مردمان نیازمند و حتی ضامن آهوان در بند است.

میلیون ها گرفتار و غمزده و رنج دیده از سختی های زمین و زمان به سرزمین مقدس خراسان و مشهد الرضا علیه السلام می­گریزند، و آزاد از هر گونه غم واندوه به خانه و زندگی خویش باز می­گردند.

از روزی که سحاب رحمت رضوی از آفاق مدینه تا مرو دامن گسترد، باران دانش و سخاوت مشرق زمین را صفایی دیگر داد و درخت پاک آزادی و رهایی از سلطه طاغوت ها در جای، جای میهن اسلامی سر برآورد. برآوردن حوائج کوچک و بزرگ مردم و تأمین آب ونان وعزّت و آبرو و توفیق خدمت و قبولی توبه و دریافت برگ آزادی از آتش و کارت عبور از صراط و ورود به بهشت، همه و همه، نمونه های فراوان الطاف رضوی است. قطره های ریز و درشت باران رحمت و رأفت رضویعلیه السلام است که بر سر عارف و عامی می­بارد. توحید و ولایت دو چشمه آسمانی است که امام هشتم در مسیر مدینه تا مرو جاری ساخت. هنوز هم این چشمه های پر برکت، زمین خشکیده را حیات می­بخشد، گیاهان پژمرده را طراوت می­دهد، و غبار غم از چهرة تشنگان می شوید.

چرا ویژنامه رضوی

همراهان « فرهنگ کوثر» بخوبی می دانند که این نشریه از بدو میلاد به معرفت و محبت عترت پیامبر می­اندیشد و غبار نعلین قنبر و گرد مقنعة فضّه را با طلای سرخ دیگران سودا نمی­کند توان محدود و امکانات موجود خویش را به پژوهش و نگارش در آستان قدسی چهارده معصوم و یاران و فرزندان آنان اختصاص داده است و هم اکنون که نهمین سال میلاد خویش را می­گذراند، سر به آسمان می­ساید که جز از اهل بیت پیامبر9 سخن نگفته و قلم را به صاحبان زر و زور نفروخته و به مداحی این و آن نپرداخته است.

« فرهنگ کوثر» هر چه دارد، از فیض گل روی محمّد و آل محمّد دارد و هر چه می­خواهد در آستان قدسی این خاندان: می­جوید، آب زلال کوثر از چشمه والای اهل بیت است. این نشریه به سقایت فرهنگی فرزندان امت اسلامی می­اندیشد و این ویژه نامه که 6علیه السلام پیمانه از زلال« فرهنگ کوثر» است که همزمان با ماه پر برکت رمضان 142علیه السلام ﻫ . ق در اختیار تشنگان فرهنگ عترتعلیه السلام قرار می­گیرد. تا کنون ویژنامه های غدیر ، فاطمی3، علویعلیه السلام ، حسنیعلیه السلام ، حسینیعلیه السلام ، سجادیعلیه السلام ، باقریعلیه السلام ، صادقیعلیه السلام ، و دو ویژه نامه نبوی9، و ویژه نامه امام جوادعلیه السلام و امام عسکریعلیه السلام در اختیار علاقمندان قرار گرفته است. تدوین ویژه نامه رضویعلیه السلام و امام هادیعلیه السلام و حضرت مهدیعلیه السلام از سلسله ویژه نامه های فرهنگ کوثر آرزویی بود که در جان همکاران این نشریه می­تپید. خدای را شکر که در آستانه ماه پر برکت رمضان ( 142علیه السلام ﻫ . ق ) « ویژه نامه رضوی» به عنوان هدیه ای کوچک از دیار خواهر به محضر مقدّس برادر گرامی حضرت معصومه 3 خورشید پر فروغ دو عالم، حضرت علی بن موسی الرّضا تقدیم می­شود. دست اندرکاران فصلنامه خوشحال اند که نشر این شماره با تحوّلی فرخنده در آستان مقدس حضرت معصومه علیها السلام همراه است و امیدی تازه به ارتقای خدمات فرهنگی پدید آمده است. این امیدواری مولود تشکیل معاونت فرهنگی در این بارگاه قدسی است. با انتصاب و حضور سید بزرگوار و دانشور مخلص و پرتلاش سید عباس لاجوردی دام عزه العالی از سوی مقام محترم تولیت، انتظار می­رود، در کم و کیف فعالیتهای فرهنگی تحولی مثبت و گسترده پدید اید و آستانه مقدسه حضرت معصومه علیها السلام جایگاه خویش را در احیای امر اهل بیتعلیه السلام و پاسداری از فرهنگ ایشان بازیابد .همکاران « فرهنگ کوثر» حضور این چهرة ولائی و فرهنگی را در جمع خدمتگزاران این بارگاه قدسی گرامی می­دارند و از تلاش­های مخلصانة برادر گرامی جناب آقای غلامعلی عباسی که نهال فرهنگی آستانه را به درختی تناور تبدیل کردند، صمیمانه تشکر می­کنند. و امیدواریم پایه­های فرهنگ قرآن و عترت8 استوارتر و زائرانش روز به روز فزون تر گردند. انشاء الله

و اذ یرفع ابراهیم القواعد من البیت و اسماعیل، ربنا تقبل منا انک انت السمیع العلیم.[6]

ربّنا واجعلنا مسلمین لک و من ذرینتا امة مسلمة لک و أرنا مناسکنا وتب علینا انک انت التوّاب الرحیم.[7]

والسلام