موضوعات مذهبی همواره دستمایه‌ی کار هنرمندان مختلف در ادوار مختلف تاریخی بوده و هنوز هم هست. طبق یک نظریه‌ای گفته می‌شود که هنر اساسا زاییده‌ی مذهب است و در ابتدا هنر در خدمت اهداف مذهبی بوده است. تاریخ هنر هم نشان داده که با در برهه‌هایی بدون حمایت مذهب نمی‌توانسته به جلو حرکت کند. این حمایت یا معنوی بوده یا در بیشتر موارد مادی. جدا از این‌ها هم خود موضوعات مذهبی جذابیت‌های زیادی برای هنرمندان دارد. در این میان حضور پررنگ برخی زنان مذهبی در آثار نقاشی جای تامل دارد. با بنیتا همراه باشید تا نگاهی به یکی از این زنان تصویر شده در نقاشی داشته باشیم.
اگر نگوییم مریم مقدس را مشهورترین زن تاریخ است، بی‌شک یکی از مشهورترین‌هاست که به‌واسطه‌ی نقشی که در یکی از مهمترین و معروف‌ترین قصه‌های دینی دارد، مورد توجه دو دین بزرگ مسیحیت و اسلام قرار گرفته است. مریم به خاطر جایگاهی که در مسیحیت دارد، یکی از مهمترین مشخصه‌های این دین است. متولیان مسیحیت هم بر این نکته تاکید داشته‌اند.
مریم مقدس را بسیاری از هنرمندان بزرگ نقاشی با توجه به سبک و نگاه خاص خود تصویر کرده‌اند. در بیشتر این آثار، مریم همواره در قامت مادر به تصویر کشیده شده که عیسای کودک را در آغوش دارد. در ادامه تعدادی از این شاهکارهای نقاشی را می‌بینید.
«مریم و کودک» نام اثری است از نقاش ایتالیایی دوچو دی بوانینسه (1260، 1255 - 1319، 1318 میلادی)، بی شک یکی از نادرترین و با ارزش‌ترین شاهکارهای قرن چهاردهم میلادی و سالهای آغازین رنسانس در اروپاست. در این اثر که با لعابی از طلا بر روی قابی چوبی کشیده شده، مریم مقدس، عیسی مسیح را که کودکی بیش نیست، در آغوش گرفته و با چهره‌ای معصوم به رو برو خیره شده‌است.
جووانی بلینی (1430 درگذشته 29 نوامبر 1516) نقاش ایتالیایی دوره‌ی رنسانس بود. او با کاربست رنگ‌های شفاف و درخشنده مکتب ونیز را متحول کرد و به سوی آثاری دلفریب و رنگین سوق داد. «مریم در میان چمنزار» اثری است که او از مریم مقدس و درحالی‌که عیسی را در آغوش دارد، خلق کرده است. کادر این اثر، بر خلاف بیشتر تابلوهای مریم و کودک مستطیلی افقی است.
یان وان آیک یا یوهانس دی آیک، نقاش فلاندری، یکی از بهترین نقاشان سده‌ی 15 میلادی در اروپای شمالی و یکی از نوابغ نقاشی تاریخ بود. صنعت رنگ‌آمیزی بی‌مانند یان وان آیک در تابلوی مریم عذرا با کشیش وان در پال که در سال 1436 آفریده شد، آشکارا دیده می شود. نبوغ او در صنعت رنگ‌آمیزی را در یکی از مشهورترین آثار او که اتفاقا در مورد مریم مقدس است و عنوان «مریم عذرا با کشیش وان در پال» دارد را می‌توان دید.
لئوناردو داوینچی را بی‌شک باید یکی از نوابغ تمام دوران نامید. آثار بسیاری از خود برجا نهاد که هرکدام را باید از شاهکارهای تمام دوران دانست. او چندین تابلو با موضوعات مذهبی و علی‌الخصوص مریم مقدس و عیسی را کار کرده است. یکی از معروف‌ترین آثار او بانوی صخره‌هاست که در دو نسخه کشیده شده. این اثر، ملاقات عیسی مسیح در کودکی را با یحیی تعمید دهنده در جریان گریز به مصر به تصویر کشیده‌است. در این اثر، مریم مقدس در حالی که در مرکز تصویر قرار گرفته‌است یحیی را به سمت عیسی مسیح راهنمایی می‌کند، عیسی تقریباً در مرکز تصویر روی زمین نشسته‌است و با اشاره دست به یحیی برکت می‌دهد و روح القدس در هیبت یک دختر، در گوشه‌ای شاهد این ماجراست.
مازاتچو (21 دسامبر 1401 - پائیز 1428) یکی از نقاشان اهل ایتالیا بود وی را به عنوان بزرگترین نقاش دوره کواتروچنتو در دوران رنسانس ایتالیایی می‌دانند. او نیز تابلویی با محوریت مریم مادر که عیسای کودک را در آغوش دارد، خلق کرده است.
«مریم نشسته بر سریر» نام اثری است که جوتو مهمترین نقاش ایتالیایی قرن 14 میلادی کشیده است. در این اثر هنوز شاهد نقش‌مایه‌های قرون وسطایی هستیم، از جمله هاله تخت اطراف سر قدیسین، و بزرگتر بودن پیکر مریم و کودک نسبت به دیگران، رنگ‌های طلایی و گرم، و قرینه‌ی کامل اثر و اجزای آن.
رافائل دیگر نابغه‌ی دوره‌ی رنسانس ایتالیا هم اثری دارد که همانند بلینی، «مریم در میان چمنزار» نامیده می‌شود. رافائل، از مشهورترین هنرمند دوره‌ی رنسانس پیشرفته است. او با آنکه شدیداً تحت تاثیر لئوناردو داوینچی و میکلانژ بود، سبک خاصی پدید آورد که آرمان‌های هنر رنسانس پیشرفته را به روشنی بیان می‌کند.
یکی از عجیب‌ترین و جالب‌ترین آثار نقاشی‌ای که از مریم مقدس کشیده شده است، تابلویی است که هنرمندی ناشناس آن را خلق کرده. در این تابلو ما برخلاف تمام تصاویری که از مریم دیده‌ایم، وی در قامت یک زن سیاهپوست که عیسای سیاهپوست را در آغوش دارد، تصویر شده است.
منبع: بنیتا
