ولادت امام مهدی (عج)

سیرت مهدوی(عج)

سیره شخصی

سیره امام مهدی (عج) در رفتار شخصی و در مورد مردم، نمایانگر حاکمی نمونه است. حکومت در نگاه ایشان، وسیله ای برای خدمت به مردم و رسانیدن آنها به قله های کمال است، نه جایگاهی برای زراندوزی و ستمگری و به استثمار کشیدن بندگان خدا. امام مهدی (عج) مانند همه پیامبران و رهبران راستین و شایسته الهی، در فکر آسایش خلق است. او که درباره خود سخت گیر و دقیق است، با امت چون پدری مهربان است و آسایش و راحتی آنها را می خواهد. او مصداق کامل رهبری است که ازمیان مردم برگزیده شده و در بین آنها و مانند آنها زندگی می کند. به همین دلیل، دردهای آنها را به خوبی می شناسد و درمان آنها را می داند و تمام همت خود را برای بهبودی حال آنها به کار می گیرد و در این راه تنها به رضایت الهی می اندیشد.

سیره تربیتی

تکامل تربیت و بلوغ روحی انسان، از جمله برنامه های مهم قیام امام مهدی (عج) است. حضرت برنامه خود را از این نقطه زیربنایی آغاز می کند تا برنامه های دیگر به شایستگی انجام یابد و زمینه ها و عوامل اصلی اصلاح، شایستگی، رفاه، عدالت، دادگری، قانون شناسی، تعهدپذیری، مهرورزی، محبت، ایثار و فداکاری در سطح جامعه پیدا گردد. در دوران امام، همه مسائل بشری به هدف اصلی و مرز نهایی می رسد و بشر در ادامه تلاش سالیان گذشته خویش، به محضر استاد و معلمی راه می یابد که نکته ای از دید ژرف نگر و حقیقت بین او پوشیده نیست و هدف او پرده برداری از حقایق و مجهولات است و تا سر حد امکان و توان انسان ها، آنان را به اوج تکامل علمی می رساند، چنان که امام باقر علیه السلام می فرماید: «مهدی ما به هنگام رستاخیز، نیروهای عقلانی توده ها را تمرکز می دهد و خردها و دریافت های خلق را به کمال می رساند».

مقبولیت عمومی

یکی از دغدغه های حکومت ها، جلب رضایت عموم مردم است؛ زیرا به دلیل ضعف های بسیاری که در اداره مجموعه ها وجود دارد، هیچ گاه چنین رضایتی به دست نیامده است. از ویژگی های اساسی حکومت مهدوی این است که مورد پذیرش همه افراد است. شخص امام که در رأس حکومت است، الگوی اعلا، نمایش عملی، تجسم ظهور برنامه های اسلامی و آموزه های آن، و نیز نسخه سعادت بخش جامعه بشری به شمار می آید. در این نظام، هم قوانین بر اجرای عدالت و حق نظر دارد، و هم حاکم و نظام حکومتی از راه و روش عدل منحرف نمی شود. حکومتی که در مدتی کوتاه، بر دشواری ها چیره گردد و نابه سامانی ها را از بین ببرد و با برچیدن ناامیدی از دل ها، بذر امید در آنها بکارد، از پشتیبانی مردمی برخوردار خواهد بود. حکومتی که آتش جنگ ها را خاموش کند و امنیت را برقرار سازد، حکومت بر دل هاست.

سیره حکومتی

 

هر حاکمی در حکومت و بخش های گوناگون مدیریت خود، شیوه ای مخصوص دارد که از ویژگی های حکومت او به شمار می آید. امام مهدی (عج) نیز وقتی حکومت جهان را به دست می گیرد، در تدبیر نظام جهانی خود روش خاصی دارد. ایشان تحقق بخش دیدگاه همه پیامبران و امامان و تشکیل دهنده حکومت عدل اسلامی و اجرا کننده نقشه های پیامبر اسلام در صحنه گیتی است. از این رو، سیره او همانند سیره پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و برنامه دولتش، بازیابی عظمت قرآن و احیای آموزه های عالی اسلام است. حضرت مهدی (عج) با ظهور خود، با جاهلیت مدرن و جدید که دردناک تر از جاهلیت قدیم است، برخورد می کند و ارزش های اسلامی و الهی را بر ویرانه های جاهلیت نو بنیان می نهد.

سیره جهادی و مبارزاتی

امام مهدی (عج) با انقلاب خود، بساط کفر و شرک را از گستره زمین بر می چیند و همگان را به دین مقدس اسلام دعوت می کند. ایشان در راه و روش خویش، سازش ناپذیر است و در اجرای حدود و احکام الهی و مبارزه با ستمگران، قاطعیتی خدایی دارد. چشم پوشی و مسامحه ای در روش او نیست و از سرزنش کنندگان نمی ترسد و بدون هیچ گونه ملاحظه ای، تبهکاران را کیفر می دهد. قاطعیت، ویژگی همه رهبران راستین الهی است که در وجود امام در اوج و کمال است و همین معیار پاک سازی جوامع به شمار می آید. حضرت مهدی(عج) برای تحقق اهداف پیامبران الهی و برقراری عدالت جهانی قیام می کند. طبیعی است در چنین شرایطی که حق و حقیقت آشکارا بر جهانیان عرضه می شود، تنها کسانی در جبهه باطل باقی می مانند که به کلی هویت الهی و انسانی خود را از دست داده اند و جز به فساد و ظلم نمی پردازند. شمشیر برنده مهدوی در مورد این گونه افراد از نیام بیرون می آید.

سیره قضایی

حضرت مهدی (عج) برای برقراری عدالت قیام می کند و برای اجرای این عدالت، به نظام قضایی استواری نیاز دارد؛ از این رو، حضرت از افرادی استفاده می کند که افزون بر تسلط کامل بر مبنای اسلامی و فقهی، از نظر پیشینه نیز کم ترین ایراد و اشکالی بر آنان وارد نباشد. امام مهدی (عج) در برقراری عدالت به شیوه جد بزرگوارش امام علی علیه السلام عمل می کند و با جدیت و قدرت، به دنبال به دست آوردن حقوق پایمال شده مردمان است. ایشان حق را هر جا که باشد به صاحب آن بر می گرداند و چنان به عدالت رفتار می کند که مطابق روایات، زندگان آرزو می کنند مردگان برگردند و از برکت عدل او بهره مند شوند. امام صادق علیه السلام می فرماید: «وقتی مهدی قیام کند، مانند داوود و سلیمان داوری می کند؛ یعنی شاهد و گواه نمی طلبد.» به یقین این داوری، به سبب اعتماد بر علم الهی است و موجب بر پاشدن عدالت حقیقی در جامعه می شود.

سیره مدیریتی

یکی از ارکان مهم حکومت، کارگزاران آن هستند. هنگامی که مسئولان حکومتی افرادی شایسته باشند، کار دولت و ملت به سامان خواهد رسید و دست یابی به اهداف حکومت، آسان تر خواهد بود.

امام مهدی (عج) در مقام رییس حکومت جهانی، برای بخش های مختلف دنیا، حاکمانی را از میان بهترین یاوران خود بر می گزیند؛ کسانی که تمام ویژگی های حاکم اسلامی، یعنی دانش، مدیریت، تعهد، پاکی در نیت و شجاعت در تصمیم گیری را دارا هستند. دولت حضرت مهدی(عج) از پیامبران، جانشینان آنان، تقواپیشگان و صالحان روزگار ترکیب شده است؛ چنان که در روایتی می خوانیم که حضرت عیسی علیه السلام به امام مهدی (عج) می گوید: «همانا من به عنوان وزیر فرستاده شده ام، نه امیر و فرمان روا».

سیره اقتصادی

روش امام مهدی (عج) در امور مالی حکومت، بر مبنای مساوات است و این همان روش پسندیده ای است که در زمان پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله وجود داشت. امام مهدی(عج)، آن مظهر عدالت و دادگر، بیت المال را ثروتی عمومی می داند که همگان در آن شریک هستند، به گونه ای که هیچ گونه تبعیض و امتیازجویی در آن راه ندارد و بخشش ثروت ها و زمین ها به کلی ممنوع است؛ رفاه اقتصادی برای همه، با اجرای اصل عدالت اجتماعی و برپایی تسلط قرآن امکان پذیر است. در واقع رفاه و بی نیازی، از میوه های درخت تناور عدل است و امام با تحقق بخشیدن به اصول دادگری و عدالت اجتماعی، همگان را به زندگی درست و سازمان یافته می رساند. حضرت برای ایجاد زمینه های اصلاح فردی و اجتماعی با بی نیاز کردن مردم از نظر مادی، بستری مناسب را برای پرداختن افراد به طاعت و عبادت پروردگار به وجود می آورد.

سیره اعتقادی

یکی از مشکلاتی که امام مهدی(عج) با آن رو به رو می شود، مشکل برداشت ها و تفسیرهای نادرستی است که در راه و روش های دین خدا و اصول و فروع احکام الهی پدید آمده و قرن هاست در ذهن جامعه اسلامی نفوذ کرده است. مشکل امام، مشکل توده های نادانی است که در دوران عمر خود، گرفتار بدآموزی های گسترده در آموزه های دین بوده اند و اکنون از سر جهل و با رهبری و راهنمایی تزویرگران عالم نما، رو در روی امام و منجی خویش می ایستند. کوشش در رسالت امام، تطبیق درست و دقیق آموزه های قرآن بر مسائل حیات بشری و مشخص کردن حد و مرزهای واقعی احکام اسلام است.

در حقیقت در آن دوران، دین و مذهب به سوی هدف اصلی هدایت می شود و جهت گیری و حرکت مذهبی، در راه سعادت و رفاه و تعالی انسان قرار می گیرد. امام مهدی (عج) در آغاز رستاخیز خویش، به پیرایش آبادی ها از مظاهر تجمل گرایی و مصرف زدگی، به ویژه در سازمان ها و مؤسسات مذهبی می پردازد و همه امکانات و نیروها را صرف هدف اصلی مذهب، یعنی برپایی عدالت و رفاه عمومی و نجات انسان ها از چنگال اهریمنی ظلم و محرومیت می کند.

سیره اجتماعی

 

امنیت اجتماعی، امنیت در بخش های گوناگون زندگی اجتماعی را در بر می گیرد؛ یعنی امنیت در بخش های اقتصادی، سیاسی، دفاعی، فرهنگی و... . امنیت اجتماعی، زمینه ساز همه فعالیت های درست و مفید اجتماعی، و شرط لازم رشد و تکامل خود و جامعه است. امام مهدی (عج) پدید آورنده امنیت اجتماعی است؛ امنیتی که بشریت در تمام دوران تاریخ خود مانند آن را ندیده است. رسول خدا صلی الله علیه و آله در این باره به حضرت زهرا علیهاالسلام فرمود: «خداوند از نسل امام حسن علیه السلام و امام حسین علیه السلام شخصی را بر می انگیزد که دژهای گمراهی را می گشاید و دل های سیاه قفل خورده را تسخیر می کند». در آن زمان، روابط نامشروع، مشروبات الکلی و رباخواری از بین می رود. مردم به عبادت و اطاعت رو می آورند و امانت ها را به خوبی رعایت می کنند. اشرار نابود می شوند و افراد صالح باقی می مانند.

سیره سیاسی

در روایتی از امام باقر علیه السلام آمده است: «به خدا سوگند! گویا می بینم که مهدی، میان رکن و مقام، بامردم به...«سلطان جدید» از آسمان بیعت می کند.» مقصود از سلطان جدید، شیوه ای تازه در اداره حکومت اجتماع است که تاریخ بشر نظیر آن را در هیچ نوع از حکومت ها و دولت ها ندیده است؛ حکومتی در سطح کل جامعه بشری، و به تمام معنا اسلامی و مطابق با تمدن و پیشرفت انسان. در دوران رهبری امام مهدی (عج)، با ایجاد مدیریت و حاکمیت یگانه برای همه جوامع و نژادها، یکی از عوامل اصلی تضاد و جنگ از میان می رود. در آن زمان، ستمگران از مسند قدرت به زیر کشیده می شوند و هر دولت باطلی از بین می رود و زمینی نمی ماند، مگر اینکه در آنجا گلبانگ محمدی بلند می شود. در دعای افتتاح هم می خوانیم: «خدایا! از تو امیدوارم که دولت باکرامت امام زمان(عج) را به ظهور آوری و اسلام و اهلش را با آن عزت بخشی و نفاق و اهل نفاق را ذلیل و خوار گردانی».

تحفه های مهدوی (عج)

مرهم فراق

دعاها و زیارت های مربوط به ساحت مقدس امام زمان(عج)، بخش مهمی از فرهنگ شیعه را به خود اختصاص داده است. این گستردگی، به دلیل آن است که آن حضرت، خاتم اوصیا و امید امت هاست. دعا و زیارت های مربوط به حضرت، در واقع انیس دل هایی است که در عصر غیبت، انیسی جز مولایشان ندارند و با آنچه به عنوان خطاب با ولی عصر(عج) بر زبان می آورند، از اعماق وجود، آن محبوب دل ها را دعا می کنند و از دور و نزدیک بر او درود می فرستند.

دعا برای سلامت حضرت مهدی (عج)

یکی از وظایف منتظران، دعا کردن برای سلامت حضرت مهدی (عج) است. دعا کردن برای سلامت حضرت، آثار و برکات فراوانی دارد که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

دعا کردن، موجب ازدیاد محبت آن حضرت در دل و در نتیجه، موجب تقویت ایمان می شود؛ دعا، اظهار تجدید عهد و پیمان با آن حضرت است و محتوای پیمان نیز شریعت محوری و تصمیم قلبی بر اطاعت امر امام و یاری رساندن او با نثار جان و مال می باشد؛ دعا، سبب زنده نگه داشتن یاد امام غایب در دل منتظران می شود؛ دعا، موجب فرج آن حضرت و نیز گشایش در زندگی مؤمنان می شود. کسی که برای سلامت امام دعا می کند، به یقین به اعمالی دست می زند که موجب خشنودی حضرت و در نتیجه رسیدن به مقام رضوان الهی می گردد.

دعا برای فرج

دعا برای فرج امام زمان(عج)، نه تنها با حکمت های غیبت منافات ندارد، بلکه خود می تواند از شمار همین حکمت ها باشد. دعا برای فرج امام زمان(عج)، به عنوان وظیفه و تکلیف در عصر غیبت، در روایات بسیاری مورد تأکید قرار گرفته است. این تأکید، نشان می دهد که خواسته های شیعه چشم انتظار فرج، در سایه «دعا برای فرج» قابل دسترسی است. امنیت ایمان، رشد اندیشه، آرامش روحی، کمالات معنوی و بهره های بی پایان دوران پس از ظهور را، با عنایت الهی می توان در دوران غیبت با اتکا به «دعا برای ظهور» به دست آورد. دعا کننده برای فرج، چون می داند یکی از عوامل غیبت آماده نبودن شرایط برای حکومت جهانی آن بزرگوار است، می کوشد تا در حد توان خویش، در ایجاد چنین زمینه ای مؤثر باشد.

دعای افتتاح

از دعاهای مشهور شب های ماه مبارک رمضان، «دعای افتتاح» است. این دعای شریف، به وسیله محمد بن عثمان بن سعید عمری، دومین نایب خاص حضرت مهدی(عج) صادر شده است. مضامین عالی خداشناسی، حمد و ثنای الهی، بر شمردن صفات خداوند، برخی از علل تأخیر برآورده شدن دعا و بیان مهم ترین نعمت های الهی، سرآغاز این دعای شریف است. در این دعا، به ویژگی های حکومت مهدی (عج) به عنوان دولت کریمه اشاراتی شده است. علامه مجلسی (ره) درباره این دعا می نویسد: «امام زمان (عج) آن را برای شیعیان نوشته است که هر شب ماه رمضان بخوانند. فرشتگان آن را می شنوند و برای خواننده آن استغفار می کنند».

دعای عهد

از دعاهای مشهور که خواندن آن در دوران غیبت حضرت مهدی (عج) بسیار سفارش گردیده، «دعای عهد» است که از امام صادق علیه السلام روایت شده است. درود خاص بر حضرت و تجدید پیمان و بیعت با ایشان، و نیز پایداری بر این پیمان تا روز قیامت، از جمله مضامین این دعای شریف به شمار می آید. مهم ترین آثار مداومت بر این دعا سه چیز است: پاداش کسانی را که در زمان ظهور درخدمت امام هستند خواهد داشت؛ تجدید عهد، مایه ثبات و کمال محبت و اخلاص و ایمان شخص می شود؛ موجب توجه خاص و نظر رحمت کامل آن حضرت به بنده می گردد.

دعای فرج

کلمه «فرج» یعنی آسودگی از اندوه و غم و بیماری، و به معنای گشایش نیز آمده است. «دعای فرج» دعایی است که امام مهدی(عج) آن را به یکی از شیعیان (محمد بن احمد بن ابی اللیت) آموخت. دعای فرج، دعایی است که برای طلب ظهور آن حضرت خوانده می شود. چندین دعا به دعای فرج معروف است. علامه مجلسی رحمه الله در کتاب ارزشمند بحار الانوار، با عنوان باب «ادعیة الفرج»، 39 دعا را با این نام آورده است.

دعای ندبه

از جمله دعاهای بسیار مشهور که مستحب است در چهار عید ـ روز جمعه، عید فطر، عید قربان و عید غدیر ـ خوانده شود، «دعای ندبه» است . ندبه، به معنای فراخوانی و نیز گریه و ناله است. این دعای شریف، استغاثه و یاری طلبی از حضرت ولی عصر(عج) و نیز تأسف بر غیبت و گریه از فراق آن بزرگوار را شامل می شود؛ از این رو، به این نام شهرت یافته است. این دعا، در حقیقت بیانگر تاریخ فشرده ای از حضور حجت ها و اولیای الهی بر پهنه خاک است؛ سلسله ای که از حضرت آدم علیه السلام آغاز و تا آخرین حجت خدا، حضرت مهدی (عج) ادامه می یابد. دعای ندبه، از امام صادق علیه السلام روایت شده است.

زیارت آل یاسین

زیارت آل یاسین، از مشهورترین زیارت نامه هایی است که در توقیع شریف حضرت مهدی (عج) به محمد بن عبدالله بن جعفر حمیری صادر شده است. در مقدمه این زیارت چنین آمده است: «هر گاه خواستید به وسیله من به سوی خدا توجه کنید و به ما روی آورید، پس همان گونه که خداوند فرموده است، بگویید: سلامٌ علی آل یاسین...». سلام و درود بر عترت پیامبر صلی الله علیه و آله ، اقرار به اصول اعتقادی صحیح، گواه گرفتن امام مهدی (عج) بر آنها و نیز تجدید عهد وفاداری با اولیای دین، مضامین این زیارت است. این زیارت به تصریح بعضی علما، جامع و کامل، و از بهترین زیارت های آن حضرت است که در همه اوقات و در هر مکانی می شود آن را خواند.

زیارت ناحیه مقدسه

زیارت ناحیه مقدسه، خون گریه و سوگ نامه حضرت مهدی(عج) و مرثیه بلند آن حضرت بر رنج های جدّش، امام حسین علیه السلام در عاشوراست. این زیارت، توصیف لحظه های شهادت امام حسین علیه السلام ، غربت و مظلومیت اهل بیت علیهم السلام ، و معتبرترین و بلندترین روضه ای است که از زبان معصوم خون خواه سیدالشهداء به ما رسیده است. هیچ زیارتی، عمق فاجعه کربلا را مانند زیارت ناحیه بیان نکرده است. این زیارت در کتاب مفاتیح الجنان ذکر نشده، ولی این مطلب، چیزی از آن عظمت نمی کاهد و همچنان مورد توجه بزرگان شیعه قرار دارد.