حسین بن موسی یکی از فرزندان امام کاظم(ع) است وی از جمله همراهان احمد بن موسی(ع) بوده است و در حدود سال 202 ه. ق از مدینه عازم ایران شد ودر شیراز به شهادت رسید.
حضرت حسین بن موسی در برخی منابع به سید علاءالدین حسین ملقب گردیده است.
«سید علاءالدین حسین بن موسی الکاظم برادر کهتر شاهچراغ است به سن سیزده سال بود شهادت او بعد از تفرقه امامزادگان در شیراز در محله باغ قتلغ اتفاق افتاد.
قتلغ در شیراز باغی داشت که باغبانش مردی دیندار و با مروت بود. باغبان درشبهای جمعه در مکانی بلند نوری را مشاهده می کرد قتلغ خان مالک این باغ نیز این نور را مشاهده کرد دستور داد که محل مزبور را بررسی کنند. قبری یافتند «پس ازباز کردن قبر، جسدی بزرگ و باعظمت و شکوه یافتند. جسد در کمال شادابی و زیبایی بود در یک دست صاحب جسد قرآن مجید و در دیگر دستش شمشیری قرار گرفته بود. باعلامت و نشانه هایی دانستند که قبر متعلق به حسین بن موسی(ع) است. قتلغ خان آنگاه فرمان داد که قبه و بارگاهی عالی بر سر آن مقبره بنا کردند.»
علامه مجلسی و فرصت الدوله شیرازی معتقدند که حضرت حسین بن موسی(ع) در همین باغ شهیدشده اما قبر ایشان در زمان صفویه آشکار گردید.
ولی گزارش ابن جنید شیرازی به زمان حادثه نزدیکتر است. پس از آشکار شدن قبرحسین بن موسی بارگاهی بر قبر ایشان برافراشته شد. با تحقیق و بررسی اوضاع قرن هفتم به بعد چنین نتیجه گیری می شود که برخی حاکمان فارس مردانی خیراندیش و صالح بوده اند. آنان احترام علماء و بزرگان دینی را پاس می داشتند در آبادانی قبورائمه دین و اولیاء سعی فراوان داشتند.
لذا علیرغم جو حاکم بر ایران آن روز شهر شیراز دارای موقعیت ویژه ای بوده است.
علیرغم اینکه هنوز تشیع در اقلیت بودند، اما آنان توانستند در حفظ آثارامامزادگان اقدامهای اساسی انجام دهند. پس از آشکار شدن قبر مطهر حسین بن موسی(ع) هر روز بهتر از گذشته بارگاه او توسعه می یافت. تا اینکه «مردی به نام میرزا علی از مدینه به شیراز آمد و در شیراز مسکن گزید و بر سر قبر سیدعلاءالدین قبه و بارگاهی رفیع ساخت و املاک و باغهای زیادی را هم وقف آن کرد وپس از مرگ وی تولیت موقوفه به دست پسرش میرزا نظام الملک که از وزرا بود، رسیدو پس از او به نوادگانش منتقل شد.
سلطان خلیل که از طرف شاه اسماعیل صفوی حاکم شیراز بود، در سال 810 ه. ق این بقعه را تخریب و آن را تعمیر و تکمیل نمود.»
پس از چندی به سبب زلزله ای که در شیراز رخ داد گنبد بارگاه این امامزاده جلیل القدر در معرض تخریب قرار گرفت که توسط مرحوم مشیرالملک (میرزا ابوالحسن خان) تجدید بنا گردید و رواق حرم راهم مرحوم قوام الملک (محمدرضا خان) آینه کاری نمود.
حرم مطهر حسین بن موسی(ع)مربع شکل است، دور تا دور گنبد کتیبه است و سوره «هل اتی » بر آن نقش بسته است، هم اکنون طرحی به نام حرم تا حرم در دست اجراست. با تکمیل این طرح حرم مطهر حسین بن موسی(ع) به حرم مطهر احمد بن موسی(ع) اتصال پیدا می کند.
بارگاه حضرت حسین بن موسی در شیراز به آستانه مشهور و معروف است.
مردم به سبب کراماتی که از این بقعه مبارک دیده اند احترام ویژه ای برای آن قائل هستند. در بین ایام هفته، شب دوشنبه برای زیارت حضرت حسین بن موسی شب خاصی است. همچون مسجد جمکران قم که شبهای چهارشنبه از اقصی نقاط ایران در آنجاحضور می یابند بارگاه نورانی این امامزاده در شبهای دوشنبه مملو از مریدان وشیفتگان آن حضرت است.
ارادتمندان به این خاندان، شبهای دوشنبه را تا صبح در این مکان مقدس بیتوته می کنند و به عبادت و راز و نیاز می پردازند.
در شهرستان طبس بقعه ای است که مردم آن دیار معتقدند که متعلق به حسین بن موسی(ع) است، اما گزارش ها و حکایات موجود حاکی از این است که حسین بن موسی(ع)همراه برادرانش احمد بن موسی و محمد بن موسی بوده و طبعا همزمان با آنها درشیراز به شهادت رسیده است.
البته این احتمال وجود دارد که در جریان هجوم به کاروان احمد بن موسی برادرخردسال ایشان گریخته و مخفی شده و بعدها در طبس از دنیا رفته باشد.
روایاتی چند از حسین بن موسی(ع)
حسین بن موسی(ع) از راویان و محدثان موثق شیعه است. خبرگان روایت به وثاقت او تصریح نموده و روایتهای او را زینت بخش کتابهای خود کرده اند. در منظومه «نخبه المقال » اسامی راویان موثق به نظم کشیده شده است. در این منظومه درباره توثیق حسین بن موسی چنین مسطور است:
ثم ابن شاذویه قال جش ثقه کذا الحسین ظم هو ابن صدقه
روایاتی چند از این مرددلبند موسی بن جعفر(ع) را خاتمه گفتارمان قرار می دهیم.
گردش روزگار
حسین بن موسی(ع) فرمود:
ما گروهی از جوانان بنی هاشم همراه امام رضا(ع) بودیم. [شخصی به نام] جعفر بن عمر علوی که پیراهنی کهنه بر تن وقیافه ای بدجور داشت از کنارمان گذشت.
بعضی از ما با ملاحظه شکل ظاهری او به همدیگر نگاه کردیم و خنده مان گرفت. امام رضا(ع) [که متوجه ما شد] فرمود: به زودی خواهید دید او را در حالی که مالش فراوان و همراهانش بسیارند. حدود یک ماه سپری نشده بود همان مرد استاندارمدینه شد و وضعیتش دگرگون شد و کنارمان گذشت در حالی که خدمتکاران و همراهانی داشت.
نیکوترین عمو
از امام جواد(ع) [در دوران کودکی] سؤال شد که کدامیک ازعموهایت بیشتر در حقت نیکی و محبت دارد؟ وی فرمود:
حسین. حضرت رضا(ع) [پس ازشنیدن جواب فرزندش] فرمود:
به خدا قسم راست می گوید. حسین بن موسی(ع) نیکوترین و خیرخواه ترین عموی اوست.
فضیلت غسل جمعه
یکی از مستحبات، غسل جمعه است که قبل از ظهر جمعه انجام می شود، اما با توجه به فضیلت آن اگر کسی نتواند در روزجمعه قبل از ظهر این غسل را انجام دهد، می تواند در روز پنجشنبه یا شنبه به نیت غسل جمعه غسل نماید. حسین بن موسی از مادرش (و مادر احمد بن موسی(ع » نقل می کند که ما به همراهی امام کاظم(ع) در بیابانی بودیم. قصدمان رفتن به بغدادبود آن حضرت در روز پنجشنبه ما را فرمان داد که غسل جمعه نماییم; زیرا فردا آب کم خواهد بود. آنگاه ما روز پنجشنبه به قصد روز جمعه غسل نمودیم.
امامت امام جواد(ع)
ابوعبدالله حسین بن موسی بن جعفر گوید:
من در مدینه خدمت حضرت ابوجعفرجواد(ع) بودم و علی بن جعفر نیز در خدمت آن بزرگوار بودند. مردی از اعراب درآن مجلس نشسته بود. مرد عرب پرسید: این جوان کیست؟ و با دست اشاره به حضرت جواد(ع) نمود. گفتم: این وصی رسول خدا است، گفت:
سبحان الله رسول خدا اکنون 200 سال است از جهان رفته و این جوان است چگونه می تواند وصی آن حضرت باشد؟
گفتم: این وصی علی بن موسی است و او وصی موسی بن جعفر و موسی بن جعفر وصی جعفر بن محمد و جعفر بن محمد وصی محمد بن علی و محمد وصی علی بن الحسین و علی وصی حسین و حسین وصی حسن و حسن وصی امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب و علی بن ابی طالب وصی رسول خدا (علیهم السلام).
