انبیا و اولیای الهی در طول حیات بشری برای هدایت انسانها آمدهاند و در این راه نیز سختیهای بیشماری را تحمل کردهاند. حضرت مهدی تنها بازمانده از انبیا و اولیا: است و هرآنچه آن بزرگواران از علم و قدرت و معجزه دارا بودهاند و هرآنچه در اختیار آنان بوده، همگی در حال حاضر در اختیار آن حضرت میباشد. تمام صفات انبیا و مکارم ائمه: در وجود امام مهدی جمع است و از آن حضرت بروز میکند. براین اساس، شباهتهایی بین آن حضرت و پیامبران و اولیای الهی وجود دارد که در کتابهای معتبر حدیث از آن یاد شده است.
شباهت به حضرت آدم
خداوند آدم را خلیفه خود درتمام زمین قرار داد و او را وارث آن ساخت؛ حضرت مهدی را نیز وارث زمین خواهد ساخت و خلیفه خود در زمین خواهد نمود. آدم زمین را با عبادت خدا زنده کرد پس از آن که با کفر و طغیان جنیان مرده بود؛ حضرت مهدی نیز زمین را با دین خدا و عبادت و عدالت و برپایی حدود الهی زنده خواهد کرد، در حالی که با کفر و معصیت اهل زمین مرده است.
شباهت به هابیل و شیث
نزدیکترین و خویشاوندترین افراد یعنی قابیل، هابیل را کُشت؛ در مورد حضرت مهدی نیز عمویش جعفر کذاب که نزدیکترین افراد از نظر خویشاوندی به امام بود، قصد کشتن ایشان را نمود. حضرت شیث اجازه نیافت علم خویش را آشکار کند، زیرا میترسید همانند برادرش هابیل به قتل برسد؛ حضرت مهدی نیز تا روز معین که خداوند از آن آگاه است، اجازه ندارد علم خویش را آشکار سازد؛ چنان که در روایت آمده است: حضرت به هنگام ولادت عطسهای زد و فرمود: ستمگران پنداشتهاند حجت الهی باطل و نابود است، حال آنکه اگر در سخن گفتن به ما اجازه داده شود، شک از بین میرود.
شباهت به حضرت نوح
حضرت نوح شیخ الانبیا نام دارد که بنابر روایات دو هزار و پانصد سال عمر نمود؛ حضرت مهدی نیز شیخ الاوصی است و تا کنون در قید حیات میباشد. خداوند فرج نوح و اصحابش را آن قدر به تأخیر انداخت تا بیشتر معتقدان به حضرت از او برگشتند و آنان که ایمان حقیقی داشتند بر عقیده خود پابرجا ماندند؛ ظهور و خروج حضرت مهدی نیز به قدری به تأخیر میافتد که بیشتر معتقدان به حضرت بر میگردند تا آنان که عقیدهای راسخ و حقیقی دارند باقی بمانند. نداهای حضرت نوح به شرق و غرب عالم میرسید و این یکی از معجزات آن حضرت بود؛ حضرت مهدی نیز هنگام ظهور، میان رکن و مقام میایستد و فریادی بر میآورد و یارانش را فرا میخواند و ندایش به شرق و غرب عالم میرسد.
شباهت به حضرت ادریس
ادریس که جدّ پدر نوح است، به آسمان چهارم بالا رفت در حالی که زنده بود؛ حضرت مهدی نیز برای لحظاتی هنگام تولد به جایگاه والایی در آسمان برده شد. هنگامی که دشمنان میخواستند حضرت ادریس را بکشند، وی از قومش غایب شد و طول غیبتش به حدی بود که پیروانش در سختی و شدت و فشار قرار گرفتند؛ حضرت مهدی نیز هنگامی که دشمنان میخواستند او را به شهادت برسانند، غایب شد و در طول غیبتش که بسیار هم طولانی است، شیعیان و پیروانش به منتهای سختی و فشار و مشقّت میرسند.
شباهت به هود و صالح
خداوند کافران را به وسیله حضرت هود و باد عقیمی که بر آنها فرستاد، نابود کرد؛ در زمان ظهور حضرت مهدی نیز جمعی از کافران به وسیله حضرت و باد سیاهی که خواهد وزید نابود خواهند شد. حضرت صالح از قوم خود غایب شد و وقتی بازگشت، عدهی بسیاری آن حضرت را انکار کردند، حضرت مهدی را نیز انکار خواهند کرد، با آن که حضرت مهدی در سن پیری و پس از عمری طولانی ظهور میکند، اما به صورت جوانی کمتر از چهل سال دیده میشود و مردم نیز در آن زمان سه دسته خواهند بود: اهل یقین، اهل شک و انکار کنندگان. اهل انکار را دعوت میکند، او را انکار میکنند؛ پس آنها را میکشد. اهل یقین و شک هم از او علامتهایی میخواهند که ارایه میدهد و آنان با حضرت بیعت میکنند.
شباهت به ابراهیم
هنگامی که حضرت ابراهیم در آتش افکنده شد، جبرئیل برایش لباسی از بهشت آورد؛ حضرت مهدی هنگامی که قیام میکند، همین لباس را بر تن دارد.
شباهت به لوط و یعقوب
خداوند فرشتگان را برای یاری حضرت لوط فرستاد؛ برای یاری حضرت مهدی نیز فرشتگان فرود خواهند آمد. حضرت یعقوب در فراق حضرت یوسف به قدری گریست تا چشمانش از اندوه سفید شد و بینایی خود را از دست داد در حالی که حضرت خشم خود را فرو میخورد؛ حضرت مهدی نیز چنان که در زیارت ناحیه مقدسه میفرماید: در اندوه جدش امام حسین بسیار میگرید، در حالی که خشم خود را فرو میبرد تا زمانی که اجازه ظهور بیابد و انتقام آن حضرت را از قاتلانش بگیرد.
شباهت به یوسف
حضرت یوسف زیباترین فرد اهل زمان خود بود؛ حضرت مهدی نیز زیباترین اهل زمان خویش است. حضرت یوسف مدتی طولانی از خاندان خود غایب شد تا اینکه برادران آن حضرت به مصر رفتند و حضرت برادرانش را شناخت، اما آنها حضرت را نشناختند؛ حضرت مهدی نیز از مردمان غایب است، در میان ایشان راه میرود و آنها را میشناسد، اما آنها حضرت را نمیشناسند.
شباهت به خضر
خداوند عمر حضرت خضر را طولانی ساخته و حضرت هم اکنون نیز در قید حیات است؛ حضرت مهدی نیز عمرش طولانی بوده و هم اکنون در قید حیات میباشند. نام حضرت خضر بلی است و علت اینکه حضرت را خضر نامیدهاند، بدین سبب است که هرگاه بر چوب خشکی مینشست، سبز میشد و هرگاه نماز میگزارد، اطرافش سبز میشد؛ حضرت مهدی نیز به هر سرزمینی که پای بگذارد، سبز و پر گیاه میشود و آب از آن جا میجوشد.
شباهت به الیاس
همچنان که خداوند به دعای حضرت الیاس، حضرت یونس را ـ که کودک بود و چهارده روز از مرگش گذشته بود، ـ زنده کرد، به دعای حضرت مهدی نیز مردگان بسیاری را زنده میکند، از جمله: اصحاب کهف،25 نفر از قوم حضرت موسی که به حق قضاوت کردند، سلمان فارسی، مالک اشتر و ...
شباهت به ذوالقرنین و شعیب پیامبر
ذوالقرنین پیامبر نبود اما مردم را به سوی خدا دعوت کرد و به تقوا و خدا ترسی میخواند؛ حضرت مهدی نیز پیامبر نیست ولی مردمان را به سوی خدای تعالی و تقوا و پرهیزکاری دعوت میکند. شعیب قوم خود را به سوی خدا دعوت کرد تا اینکه عمرش طولانی شد و سپس از نظرشان غایب شد و بعد به صورت جوانی به سوی آنها بازگشت؛ حضرت مهدی نیز با وجود عمر طولانی، به صورت جوانی ظاهر میشود که کمتر از چهل سال دارد.
شباهت به حضرت موسی
حضرت موسی دو غیبت داشت که یکی از دیگری طولانیتر بود: غیبت اول از مصر بود که سال طول کشید و غیبت دوم هنگامی که به سوی میقات پروردگارش رفت و چهل روز به طول انجامید؛ حضرت مهدی نیز دو غیبت داشته است که یکی از دیگری طولانیتر است. خداوند متعال ظهور حضرت موسی را به تأخیر انداخت تا قومش را امتحان کند و کسانی که ایمان و یقین ثابت ندارند، از کسانی که خدای عزوجل را میپرستیدند جدا شوند؛ ظهور حضرت مهدی نیز به همین منظور به تأخیر افتاده است.
شباهت به حضرت حزقیل و حضرت داوود
خداوند برای حضرت حزقیل مردگانی را زنده کرد؛ برای حضرت مهدی نیز مردگانی از مؤمنان و منافقان و کافران را زنده خواهد کرد. حضرت داوود به الهام در میان مردم حکم میکرد؛ حضرت مهدی نیز به حکم داوود قضاوت خواهد کرد و نیازی به بیّنه و شاهد ندارد.
شباهت به حضرت سلیمان و دانیال
خداوند حضرت سلیمان را در حالی که هنوز به سن بلوغ نرسیده بود جانشین داوود و خلیفه روی زمین قرار داد؛ حضرت مهدی نیز در حالی که پنج ساله بود به امامت رسید. حضرت دانیال مدتی طولانی از قومش غایب بود، به طوری که گرفتاری پیروانش شدید گردید، حضرت مهدی نیز از نظرها غایب است و غیبت طولانی حضرت، گرفتاریها و سختیهای بیشماری را برای پیروان و شیعیان آن حضرت به وجود می آورد.
شباهت به حضرت ایّوب زکریّ و یحیی
حضرت ایوب هفت سال بر بلا و گرفتاری صبر کرد؛ حضرت مهدی از زمان وفات امام حسن عسگری تا کنون صبر نموده است و صبر خواهد کرد تا زمانی که به اذن خداوند ظهور نماید. فرشتگان حضرت زکری را ندا کردند، در حالی که آن حضرت به نماز ایستاده بود؛ فرشتگان در هر شب قدر حضرت مهدی را نیز ندا میکنند و جبرئیل هنگامی که با آن حضرت بیعت میکند میگوید: ای آقای من! سخنت پذیرفته و فرمانت جایز است. حضرت یحیی در شکم مادر سخن میگفت؛ حضرت مهدی نیز در شکم مادر سخن میگفت و سوره قدر را قرائت می کرد.
شباهت به حضرت عیسی
خداوند حکمت و ویژگیهای نبوت را در کودکی به حضرت عیسی عنایت کرد، حکمت و ویژگیهای امامت نیز در کودکی به حضرت مهدی داده شد. حضرت عیسی میفرمود: من به شما خبر میدهم آنچه میخورید و آنچه در خانههایتان ذخیره میکنید. حضرت مهدی نیز از تمام احوال و کارها آگاه است.
شباهت به پیامبر اعظم
در مورد شباهت حضرت مهدی به پیامبر گرامی اسلام و آخرین فرستاده خداوند، حضرت محمد روایات بسیاری وارد شده است. با توجه به اینکه حضرت مهدی از نوادگان پیامبر است، طبیعی است که شباهتهای بسیاری میان این دو وجود مقدس وجود داشته باشد. بعضی از این ویژگیها را بر میشماریم: از حیث اندام و گفتار، از حیث جهت اجرای برنامهای که در پیش میگیرد که همان برنامه رسول خد میباشد و بنیادهای پیشین را منهدم و ویران میسازد. و ... شاید بتوان گفت جامع سخن در این زمینه، همان حدیث رسول خد است که فرمود: مهدی از فرزندان من است. اسم او اسم من و کنیهاش کنیه من و از نظر خَلق و خُلق، شبیهترین مردم به من است.
