ضرورت شناخت امام
ایمان، بدون شناخت امام زمان (عج) تحقق نمی پذیرد؛ در این باره دلیل هایی وجود دارد.
1. دلیل عقلی: علت ها و فلسفه هایی که در ضرورت و لزوم وجود پیامبر(ص) گفته اند، بر ضرورت وجود جانشین پیامبر نیز صادق است. پس بر خداوند متعال واجب است او را نصب فرماید، بر مردم نیز واجب است آن امام را بشناسند؛ زیرا پیروی کردن بدون معرفت امکان ندارد.
2. دلیل نقلی: روایاتی فراوان در حدّ تواتر در این باره وارد شده که برخی از آنها را، «کلینی» آورده است.[1]
در کتاب «کمال الدین» نیز می خوانیم:
«هرکه در چهار چیز شک کند، به همه اموری که خداوند نازل فرموده، کافر است: یکی از آنها معرفت امام در هر زمان به شخص و صفتش است».[2]
همچنین امام صادق(ع) از پدران بزرگوارش نقل کرده رسول اکرم(ص) فرمود:
«هر کس قائم از فرزندان مرا در زمان غیبتش منکر شود، به مرگ جاهلیت مرده است».[3]
و «نعمانی» به سند خود از حضرت امام صادق(ع) آورده است:
«هر کس شبی را صبح کند در حالی که امام زمانش را نشناسد، به مرگ جاهلیت می میرد».[4]
راه اثبات امامت
هیچ راهی برای اثبات امامت، جز «نص» و «معجزه» وجود ندارد؛ زیرا درجای خود ثابت شده که عصمت از جمله شرایط امامت است، که اگر امام معصوم نباشد، هدف از نصب او تحقق نمی یابد. لذا بر خداوند است که امام معصوم را با یکی از دو راه به مردم معرفی کند:
1. به وسیله پیغمبر(ص) یا امام پیشین؛
2. به وسیله معجزه ای که به دست او انجام شود.
بخشی از روایات متواتر به طور خاص بر امامت آن حضرت دلالت دارند.[5] درباره معجزات و کرامات مولا صاحب الزمان(ع) نیز احادیث بسیار وارد شده است که می توان در آثاری چون: «کمال الدین و تمام النعمه»، «الخرائج»، «بحارالانوار» و «النجم الثاقب» به آنها دست یافت.
حقوق و الطاف حضرت(ع) بر ما
حقوق آن بزرگوار بر ما فراوان و الطاف و مراحمش بیرون از شمار است، بلکه همچون دریایی خروشان و مواج است که در آن، غواصی نتوان کرد. برخی از حقوق و مراحم او، عبارت اند از :
1. حق وجود و هستی: خداوند به برکت وجود آن حضرت، همگان را آفرید؛ که اگر او نبود، هیچ کس نبود، نه زمین وجود می یافت و نه فلک؛
2. حق بقا در دنیا: اگر امام زمان (عج) نبود، هیچ چیز در دنیا برقرار نمی بود؛
3. حق قرابت و خویشاوندی پیامبر(ص)؛
4. حق منعم بر متنعم و حق واسطه نعمت؛
5. حق پدر بر فرزند؛
6. حق آقا و ارباب بر بنده؛
7. حق عالم بر متعلم؛
8. حق امام بر رعیت.
چرا برای آن وجود مقدس دعا کنیم؟
1. شایسته است انسان برای مؤمنان دعا کند؛ زیرا هم کیش و هم عقیده او هستند و این مطلب به حکم عقل و شرع ثابت است. بنابراین دعا کردن برای آن سالار مؤمنان بر ما لازم است؛
2. دفع بلا و عذاب از مردم به برکت شیعیان آن حضرت؛
3. طلب حقوق ائمه و مؤمنان و طلب خون آنها؛
4. عزت اولیا با ظهور آن حضرت؛
5. کشف و برطرف کردن ناراحتی ها از اهل ایمان؛
6. کشف علوم برای مؤمنان؛
7. فتح شهر ها و کشورهای کافران.
اگر یکی از این امور در کسی یافت شود، بر ماست به حکم عقل و شرع یا فطرت انسانی برای وی دعا کنیم و تمام این امور در وجود مقدس امام زمان(عج) جمع است.[6]
نتایج دعا برای فرج
شایسته است پیش از آغاز به مقصود، نکاتی چند را یادآور شویم:
1. ممکن است برای برخی توهم گردد که چون امام زمان(عج) وسیله ای برای رسیدن برکات به مخلوقات است، پس از مردم بی نیاز است و احتیاجی به دعای مردم ندارد!
اما در پاسخ می توان گفت: آنچه از روایات برمی آید، ظاهراً آن است که زمان ظهور حضرتش از امور بدائی است که امکان پیش و پس افتادنش وجود دارد. بنابراین شاید جلو افتادن آن به جدیت و اهتمام اهل ایمان در دعا کردن برای تعجیل فرج آن حضرت مشروط باشد.
از سوی دیگر، چون دعای ما برای حضرتش از باب هدیه شخص حقیر فقیری به رادمردی بزرگوار است، تردیدی نیست که این، نشانه نیاز این فقر به بخشش آن بزرگ، و شیوه بندگان به اربابان محسوب می شود.
2. با توجه به اینکه ما هدفی ارزنده داریم که موانعی انجامش را به تأخیر می اندازد، بر ما واجب است در دفع و رفع آن موانع جدیّت و همت کنیم و چون تأخیر ظهور مولای ما صاحب الزمان(عج) بر اثر موانعی است که از ناحیه ما سرچشمه گرفته، بر ماست که از خداوند متعال، برطرف کردن آنها را تمنا کنیم. پس دعا کردن برای تعجیل فرج، در حقیقت دعا برای خودمان و سودمند به حالمان است.
اکنون آثار، فواید و ویژگی هایی را که بر دعا کردن برای تعجیل فرج مترتب است، فهرست وار مرور می کنیم:
1. فرموده حضرت ولیّ عصر (عج): «بسیار دعا کنید برای تعجیل فرج، که فرج شما در آن است».
2. این دعا سبب ازدیاد نعمت هاست.
3. اطاعت از «اولی الامر» است که خداوند اطاعتشان را واجب کرده است.
4. در عالم برزخ و قیامت، مونس مهربانی خواهد بود.
5. بهترین اعمال است.
6. باعث زدودن غم ها می شود.
7. فرشتگان برایش دعا می کنند.
8. تمسک به ثقلین (کتاب و عترت) است.
9. خوشایند ترین اعمال نزد خداوند است.
10. ثواب کمک به مظلوم را دارد.
11. هفتاد هزار نفر از گنهکاران را شفاعت می کند.
12. از اهل بهشت خواهد بود.
13. با امیرالمؤمنان و در درجه آن حضرت خواهد بود.
14. کردار های بد او به کردارهای نیک مبدل می شود.
15. عقوبت را، با دعا، از اهل زمین دور می سازد.
16. روز قیامت، هدیه هایی ویژه دریافت می دارد.
17. به ثواب طلب علم، نایل می گردد.
18. وفا به عهد و پیمان خداوند است.
19. دعای پیامبر اکرم(ص) شامل حالش می شود.
20. حساب او آسان می گردد.
21. پاداش گرامی داشتن شخص کریم را دارد.
22. تعظیم شعائر خداوند است.
23. چنگ زدن به ریسمان الهی است.
24. سبب کامل شدن ایمان می گردد.[7]
فواید یاد شده و مکارم مزبور با دعا کردن به هر زبان و هر گونه برای آدمی، حاصل می گردد؛ زیرا دلایل آن عام است و همه انواع را شامل می شود. بیشتر این فضیلت ها با بسیار دعا کردن برای تعجیل فرج مولای قائم ما(عج) حاصل می گردد؛ چرا که آن حضرت فرمود: «و برای تعجیل فرج، بسیار دعا کنید». گفتنی است کمال این آثار با تحصیل ملکه تقوا و پاک سازی نفس از زشتی ها و رذایل امکان می پذیرد.
بهترین اوقات و مکان های دعا
دعا برای حضرت صاحب الزمان(عج) و درخواست ظهور آن حضرت از درگاه خدا، در برخی اوقات سفارش و تأکید بیشتری شده و از آیات و روایات و ادله عقلی، شواهدی بر آن وجود دارد که عبارت اند از:
1. پس از هر نماز واجب؛
2. در قنوت نمازها؛
3. سجده شکر؛
4. هر صبح و شام؛
5. واپسین ساعات روز؛
6. روز پنج شنبه؛
7. شب جمعه؛
8. روز جمعه؛
9. هنگام زوال ظهر؛
10. پس از نماز عصر؛
11. هنگام مسجد رفتن؛
12. روز عرفه؛
13. روز نوروز؛
14. روز عاشورا.
همان گونه که دعا برای تعجیل فرج حضرت حجت (عج) در زمان هایی ویژه تأکید شده، در مکان های معینی نیز مؤکّد است؛ از جمله این مکان ها می توان از : مسجد الحرام، حرم حضرت سیدالشهدا(ع)، عرفات، سرداب (در سامرا)، حرم حضرت رضا(ع)، حرم هر یک از امامان معصوم(ع) و ... نام برد.
چگونگی دعا برای تعجیل فرج
1. اینکه به صراحت از خدای تعالی، این امر را مسئلت کند و به زبان فارسی یا عربی یا هر زبان دیگری تقاضایش را باز گوید.
2. از خداوند بخواهد فرج و گشایش امر آل محمد(ص) را تعجیل فرماید و زودتر برساند؛ زیرا فرج آن حضرت، همانا فرج آن بزرگواران است.
3. اینکه فرج امر تمام اهل ایمان، یا گشایش امر اولیای خدای تعالی را مسئلت دارد؛ زیرا با فرج آن حضرت(عج)، فرج اولیای خدا انجام می پذیرد.
4. درخواست کند موانع ظهور برطرف گردد.
5. نابودی دشمنان آن حضرت(عج) را از خداوند بخواهد.
6. از درگاه خدا بطلبد دعای هر کس را که برای تعجیل فرج مولایمان دعا می کند، مستجاب گرداند و ... .[8]
وظایف «ما»
به طور خلاصه، وظایف و تکالیف ما در عصر غیبت چنین است:
1. به دست آوردن شناخت صفات و آداب آن حضرت (عج)؛
2. رعایت ادب به یاد امام(عج)؛
3. محبت امام عصر به طور خاص؛
4. محبوب ساختن او در میان مردم؛
5. تداوم بر دعا به آن حضرت؛
6. شناختن علامت های ظهور؛
7. صدقه دادن به نیابت از آن حضرت؛
8. صدقه دادن به عزم سلامت آن حضرت؛
9. زیارت مشاهد رسول اکرم(ص) و دیگر معصومان؛
10 . سعی در خدمت کردن به حضرتش؛
11. اهتمام ورزیدن به یاری آن حضرت؛
12. تصمیم قلبی برای یاری آن امام؛
13. خشنود کردن اهل ایمان؛
14. طلب خیر برای حضرتش؛
15. درود فرستادن بر او؛
16. صبر بر آزار و تکذیب دشمن؛
17. درخواست صبر از خدای متعال؛
18. ناشناس ماندن و پرهیز از شهرت؛
19. تهذیب نفس؛
20. درخواست دیدار آن حضرت؛
21. حفظ زبان به غیر از یاد خدا؛
22. زیارت مزار مولایمان حضرت امام حسین(ع).
مؤلف مکیال المکارم در این زمینه می نویسد:
«مهم ترین و واجب ترین امور از نظر عقل و شرع عبارت است از: اداکردن حق کسی که بر عهده تو حقی داشته، و نیز پاداش دادن به آن که به تو احسانی کرده باشد. بی تردید کسی که از تمام مردم حقش بر گردن ما افزون تر است و از همه بیشتر و بهتر احسانش شامل حال ما می شود و نعمت ها و منت ها بر ما دارد، و هم آن کسی که خداوند معرفتش را متمِّم دین ما و باور به او را مکمّل یقین ما، و انتظار فرجش را بهترین اعمال ما قرار داده، کسی است که دیدارش نهایت آرزوی ما است؛ یعنی صاحب زمان، پرچمدار عدل و احسان، پاک کننده آثار کفر و طغیان، که به متابعت از او، امر شده ایم؛ دوازدهمین امام معصوم و واپسین اوصیا و جانشینان پسندیده پیغمبر(ص) که خداوند فرجش را نزدیک، و برنامه خروج و قیامش را آسان گرداند، و در دنیا و آخرت بین ما و او جدایی نیندازد...».
