از قله ی همه چیزدانی و همه کار توانی پایین بیایید

برای رابطه ی بهتر با نوجوانان

از مهم ترین درس هایی که از نوجوانی فرزندانم آموخته ام این است که لزوماً همه ی افکارم درست نیست و اگر هم درست باشد، ضرورتی به اعمال همه ی آن ها نیست و من همه ی آن ها را نمی توانم انجام دهم. من با طی کردن یک برهه ی پرچالش به این باور رسیدم، چون از کودکی اهل مطالعه بودم، در رشته ی روان پزشکی تحصیل کرده بودم و غیر از تجربیات بالینی، با دوستان و اقوام مشورت می کردم، در مجموع به خودم اطمینان زیادی پیدا کرده بودم. وقتی دختر اولم به سن نوجوانی رسید، دیدم فرصت خوبی است که دوباره باورهایم را ارزیابی کنم که:
* راجع به این موضوع چه فکری می کنم؟
* چرا این جور فکر می کنم؟
* چرا تصور می کنم حتماً همین طرز فکر درست است؟
* آیا می توانم جور دیگری هم فکر کنم؟
البته این موارد مربوط به مسائل ارزشی یا خط قرمزهایی مثل مسائل اخلاقی، مصرف مواد مخدر، ارزش های بنیادین اجتماعی و موضوعاتی از این دست نبودند، بلکه در مورد هزاران مسئله ی ریز و درشت روزمره بودند که ناخودآگاه فکر می کردم روش برخورد من با آن ها درست ترین و بی چون و چراترین است. مواردی مثل این که:
* اوقات فراغت را باید کتاب خواند
* برای کتاب باید پول پرداخت ولی برای لوازم آرایش نه.
* روز تعطیل را باید در طبیعت گذراند.
* لباس باید بسیار ساده باشد.
* و ...
شاید بگویید «خُب اعتقادات شما که درست بود پس چه مشکلی داشتید؟» این یکی از مهم ترین اشتباهات وا لدین است. یعنی والدین به صِرف این که حرف شان درست است، از فرزندشان انتظار دارند آن را بی چون و چرا قبول کند: «صرفه جویی کن، کتاب بخون، ورزش کن، ساده باش، وقتت رو با خانواده و اقوام بگذرون، به جای رفتن به رستوران همراه ما به مهمانی بیا، این جوری بشین، اون جوری پاشو، اینو بپوش، اونو نپوش، این جوری حرف بزن، اون جوری حرف نزن و ...» در نظر گرفتن محدوده های سبز و زرد و قرمز باعث شد بتوانم این چالش خطیر را پشت سر بگذارم.
محدوده ی قرمز: رفتارِ قاطع
محدوده ی زرد: برخوردِ رفتاری و اصلاح در طول زمانی
محدوده ی سبز: توجه، تشویق و جایزه
برای جلب همکاری فرزندان تان صادقانه به آن ها بگویید: «تو اولین بار است که 15 سالگی را تجربه می کنی، تجربه ای که من سال ها قبل پشت سر گذاشتم. الان اگر با همین تجربه ها قرار بود دوباره 15 ساله شوم، شاید بهتر عمل می کردم. تو داری برای اولین بار این موقعیت را تجربه می کنی و من هم برای اولین بار مادر (یا پدر) بودن یک نوجوان 15 ساله را تجربه می کنم. ما هر دو ممکن است جاهایی اشتباه کنیم. بیا به هم کمک کنیم تا این دوره را به خوبی بگذرانیم.»
منبع مقاله :
موسوی، شکوفه؛ (1387)، رابطه ی والدین و نوجوان (با نوجوان خود چگونه رفتار کنید؟)، تهران: نشر قطره، چاپ چهارم