گفت وگو با یحیی یثربی
پگاه حوزه، ش 105
آقای یثربی، در این گفت وگو، با بیان سیر عقل گرایی در تفکر یونان باستان و مقایسه اسلام و مسیحیت از جهت پذیرش عقلانیت، به نقد رویکردی می پردازد که تلاش می کند تا اسلام را با شهودگرایی یا رویکردهای پست مدرنیتی و یا الاهیات اصلاح شده معرفی نماید . ایشان سه چیز در برابر عقلانیت بیان کردند: ادیان غیرعقلانی، مثل ادیان هندی و مسیحیت در این ردیف قرار نمی گیرند . می دانیم که اسلام، بر خلاف مسیحیت، تاکید بر فهمیدن و سپس ایمان آوردن می نماید; مکتب های متکی به کشف و شهود; جریان های غیرطبیعی موجود در اذهان بشر، مانند نحس بودن عدد سیزده . ایشان می گویند: عقلانیت دینی معنی ندارد و ما یک عقلانیت بیشتر نداریم; مانند اینکه نمی توانیم شنیدن را به دینی و غیردینی تقسیم کنیم . نباید اسلام را مانند مسیحیت تصور کنیم . اسلام از اول گفته باید تعقل کنید; درحالی که روشن اندیشان غرب در محیطی به بار آمده اند که نه تنها سیاست، بلکه دیانت از ریشه ضدعقلی و اندیشه بود . سپس ایشان با نقد برخی افراد، می گوید: درحالی که روشن اندیشان غرب در چنین محیطی رشد یافته اند، اما عقلانی شدند; ولی ما در جامعه ای که دین، اساس همه چیز را بر مبنای عقل قرار داده است، به دنیا آمدیم و عقلانیت را فراموش می کنیم و بر تجربه دینی و شهود تاکید می کنیم . حوزه های غیرعقلانی را ترویج نکنید . این خلاف اسلام است . نمی گویم اینها نباشد; بلکه عقلانیت باشد . آنهایی هم که می خواهند دنبال ریاضت بروند، بروند . ایشان می گویند اسلام به توجیهاتی چون تکیه دادن دین بر تجربه دینی یا پایه شمردن عقاید دینی، که آقای پلانتیجا مطرح نموده اند، نیازی ندارد . و در نقد ایشان می گویند: هر فرد متفکری به این جمله که «ایمان به خدا از گراره های پایه هست » ، می خندد! آیا توحید پایه است یا تثلیث؟ و درباره طرف داری برخی از پست مدرن ها می گویند: پست مدرنیسمی که دارند به ما منتقل می کنند، تفکر را از اساس بیهوده می داند; اما پست مدرن های دیگر که به مدرنیسم و عقل مدرن انتقاد دارند، حرف دیگری می زنند آنها برای تکمیل مسائل، از روش های انتقادی استفاده می کنند; درحالی که پست مدرنیسم شرقی رو به شرق ما، ارزش منطقی ندارد; انسان را از عقلانیت دور می کند و با انتقاد از برخی سخن رانان که می گویند: «ادیان در اصول یکی هستند و فرقشان تنها در ظاهر است » ، می گویند اتفاقا، معیار میزان اصول ادیان متناقض، ظاهرشان است . تثلیث و توحید را چگونه می توان یکی دانست .
