ایران، 10 و 11/9/82
این نوشته که بر اساس تفکرات آلوین تافلر و مانوئل کاستلز شکل گرفته است، تلاش می کند تصویری روشن از قرن بیست ویکم ارائه کند و تغییرات ایجاد شده در چهار دهه پایانی قرن بیستم را معیار این تحلیل قرار دهد .
مهم ترین تحولات ایجاد شده در اواخر دهه 1960 و اوایل 1970 عبارت اند از:
انقلاب تکنولوژی اطلاعات; بحران های اقتصادی سرمایه داری و دولت سالاری و تجدید ساختار آنها، و شکوفایی جنبش های اجتماعی - فرهنگی، همچون آزادی خواهی، حقوق بشر، فمینیسم . این سه تحول به ایجاد نوعی فرهنگ مجازی منجر شد که امروزه مبنای تمام کنش ها و نهادهای اجتماعی در سراسر جهان است . تکنولوژی اطلاعات، به تمرکززدایی از تصمیم گیری ها و ایجاد سیستم جدید سرمایه داری انجامید . جامعه وقتی تازه می شود که در سه حوزه روابط تولید، روابط قدرت و روابط تجربه، دگرگونی ایجاد شده باشد . و هر سه مورد در پایان قرن بیستم محقق شده است . روابط تولید، بر اساس سرمایه داری اطلاعاتی شکل گرفته است . بهره وری و توان رقابت، جزء فرآیندهای این سرمایه داری جدید و ناشی از نوآوری و انعطاف پذیری است .
در حوزه روابط قدرت مهم ترین تغییر، بحران دولت - ملت به مثابه یک هویت مستقل است که اقتدار و مشروعیت دولت را زیر سؤال برده است . دولت ها از قدرت تهی می شوند و قدرت واقعی به شبکه های مبادله اطلاعات و به کارگیری ماهرانه نمادها منتقل می شود . فرهنگ، منبع قدرت می شود و قدرت، منشا سرمایه و این زیربنای سلسله مراتب اجتماعی عصر اطلاعات است .
در روابط تجربه، بحران اصلی، پیرامون پدرسالاری دور می زند که ریشه در بازتعریف عمیق خانواده و روابط زن و مرد، جنسیت و شخصیت، دارد . آینده خانواده مطمئن نیست; ولی پدرسالاری تحت حمایت دولت های اقتدارگرا و بنیادگرایی دینی امکان حیات می یابد . گرایش به سوی نابودی زمان، به دست تکنولوژی، گردش سرمایه، ارتباط الکترونیکی از طریق جریان های مبادلات، توالی را از جامعه می زداید، تاریخ را در فرهنگ امور گذرا محو می کند، روابط اجتماعی را بی روح می سازد و فرهنگ مجازی واقعی ایجاد می شود . در فرهنگ مجازی، صورت بندی زمانی و مکانی نقشی حیاتی ندارد . البته، در فرهنگ مجازی و در گستره جغرافیای سیاسی، دولت - ملت ها به ایفای نقش خود ادامه می دهند; ولی استقلال آنها تغییر می کند و در شبکه ای چندسویه با هم متحد خواهند شد . سردرگمی آگاهانه، ویژگی قرن بیست ویکم است . این قرن تاریک نیست; ولی همه نعمات انقلاب تکنولوژیک را نیز به مردم نخواهد داد . وعده عصر اطلاعات، آزادسازی ظرفیت تولید بی سابقه دولت توسط قدرت ذهن است: من می اندیشم، پس تولید می کنم .