گفت وگوی ساموئل هانتینگتون و آنتونی گیدنز/ مهرداد میردامادی
ایران، 20/4/83
اختلافات ایالات متحده آمریکا با اتحادیه اروپا، دست مایه گفت وگویی بین ساموئل هانتینگتون و آنتونی گیدنز قرار گرفته است. هانتینگتون این اختلاف را محصول ساختار قدرت جهانی می داند که با حضور یک ابر قدرت و چند قدرت مهم منطقه ای شکل گرفته است. کشورهای درجه سوم برخی مناطق برای گریز از سلطه قدرت های منطقه ای، به آمریکا روی می آورند. صف بندی کشورها بر سر مسئله عراق در سازمان ملل، شاهد این مدعاست.
گیدنز مشکلات دو طرف را ناشی از مشکلات باقی مانده از دوران جنگ سرد می داند و این مشکلات را در سه مقوله اصلی یعنی معنای غرب، ماهیت اروپا و نیروی نظامی آمریکا در ارتباط با اروپا گروه بندی می کند. وی تأکید می کند که امروزه دو مفهوم از غرب وجود دارد. غرب اول به یک نظام مشروطه، مجموعه ای از حقوق فردی، حاکمیت قانون و آزادی های مدنی اشاره دارد. ولی غرب دوم بیشتر یک ساخت ژئوپولتیک دارد. مشکلات غرب نیز مربوط به معنای دوم از غرب است.
هانتینگتون اختلاف بعدی را اختلاف فرهنگی آمریکا و اروپا می داند؛ زیرا آمریکاییان مردمی مذهبی، ملی گرا و دارای گرایش های متعصبانه و اخلاق زده هستند؛ درحالی که کشورهای اروپایی سکولار هستند و نه ملی گرا.
گیدنز نظر او را رد کرده و تصریح می کند تفاوت در این است که در آمریکا همه چیز سیاسی شده است، حتی دین. ولی هانتینگتون با ارائه آمارهایی از کشورهای مختلف، بر مدعای خود تأکید می ورزد و از رواج دوباره دین در جهان خبر می دهد و البته می پذیرد که دین در آمریکا سیاسی شده است.
گیدنز با مراجعه به مفهوم غرب یک، گسترش دموکراسی در جهان امروز را دارای علتی ساختاری می داند. در پاسخ، هانتینگتون نیز عامل فرهنگی را مؤثر شمرده و می گوید که بیشتر کشورهایی که دموکراسی را پذیرفته اند، یا فرهنگی نزدیک به فرهنگ آمریکا و اروپای غربی داشته اند و یا آمریکا در آنجا حضور طولانی مدتی داشته است. گیدنز منازعه غالب روزگار ما را نه جنگ تمدن ها، بلکه منازعه بین جهان بینی و بنیادگرایی می داند؛ جهان بینی را هسته غرب یک و بنیادگرایی را نیز فراتر از بنیادگرایی مذهبی و ملی ارزیابی می کند.
هانتینگتون غرب را دچار مشکل مشروعیت می بیند و برای حل مشکل نیز پیشنهاد می کند که به آمریکا و یا سازمان ملل مشروعیت بیشتری داده شود. درحالی که گیدنز برای مشروعیت یابی، قوانین بی طرفانه را پیشنهاد می کند. هانتینگتون بهتر می بیند که اعضای شورای امنیت افزایش یابد و حق «وتو» نیز منحصر به آمریکا شود تا بازتاب ساختار قدرت در جهان امروز باشد. همچنین برای حل اختلاف آمریکا و اروپا، بازگشت به میراث تاریخی فرهنگی مشترک غرب را راه گشا می داند؛ یعنی اصولی همچون، دین پیرایی، روشنگری و از همه مهم تر جدایی قدرت معنوی از قدرت دنیوی، تکثرگرایی اجتماعی، حقوق فردی.
در پایان، هانتینگتون مشکلات غرب با جهان اسلام را برمی شمرد و دامنه خشونت های اجتماعی و فرقه ای که مسلمانان در آن دخیل اند را بسیار گسترده می داند. شناسایی مشترکات اروپا و آمریکا برای مقابله با مسلمان ستیزه جو، اولویت فراوانی دارد.
