جام جم، 9/4/83
چندی پیش ریچارد رورتی، فیلسوف معاصر آمریکایی، به دعوت مؤسسه تحقیقات وابسته به سازمان مدیریت و برنامه ریزی به ایران سفر کرد و مباحثی را در جمع تعدادی از اندیشمندان ایرانی مطرح نمودند. در ادامه، سخنان آقای لاریجانی را درباره اندیشه های ایشان می خوانیم: آقای رورتی فیلسوف و نویسنده فعال و معروفی است و آثار جالبی در زمینه معرفت شناسی سیاست و اخلاق دارد. مهم ترین ویژگی که وی را شاخص می کند، گرایش پراگماتیستی اوست. آثار و نتایج پراگماتیسم در مباحثی چون اپیستمولوژی (معرفت شناسی)، سیاست، اخلاق، منطق و ... ظهور و بروز می کند. برای مثال یک فیلسوف پراگماتیسم در حوزه اخلاق معتقد است که فقط چیزهایی خوبند که خوب بودن آنها عملاً و به تجربه ثابت شود. از نظر آنها در حوزه سیاست، نظامی برتر و کامل تر است که در آن اکثریت مردم احساس خوشبختی و رضایت داشته باشند.
حال طبق این مبنا، یک فیلسوف پراگماتیسم چگونه می تواند ارجحیت مطلق دموکراسی لیبرال را ثابت کند؛ درحالی که بر طبق قاعده باید تا به دست آمدن نتیجه صبر کند. آقای رورتی در پاسخ به این سؤال می گوید: «مسئله "یونیورسالیسم" در امر دموکراسی لیبرال یک حرف بی اساس است و هیچ پایه نظری ندارد و لذا می تواند در خیلی مواقع نتیجه خوبی هم نداشته باشد. بنابراین نمی توان تجربه غربی را به عنوان یک دگم یا چیزی غیرقابل تشکیک برای همه جا در نظر گرفت».
رورتی از وضعیت دموکراسی در آمریکای کنونی ابراز نگرانی می کند و می گوید: دموکراسی در آمریکا دچار مشکلات بسیار زیادی است؛ عدالت اجتماعی پایین آمده است و حتی دموکراسی در کشورهای اسکاندیناوی به مراتب از دموکراسی آمریکا بالاتر است. درحالی که برخی از روشن فکران ما تجربه غربی یعنی دموکراسی لیبرال با مبانی سکولارش را به عنوان یک وحی قطعی و یک ایدئولوژی کاملاً مقدس و به مراتب مقدس تر از مذهب، تبلیغ و ترویج می کنند.