همبستگی، 28/5/83
روزنامه همبستگی در راستای تحلیل تاریخی وقایع کودتای 28 مرداد با دکتر حبیب اللّه پیمان گفت وگویی انجام داده است. دکتر پیمان درباره اهداف نهضت ملی که قربانی این کودتا قرار گرفت، می گوید: نهضت ملی ایران دو هدف اساسی داشت: نخست تأمین آزادی و دموکراسی از طریق قطع مداخلات دربار و حکومت ارتجاعی آن دوره و در واقع، احیای قانون اساسی مشروطیت و دوم، تأسیس استقلال و حاکمیت ملی از طریق مبارزه با نفوذ و مداخله جویی های استعمار خارجی به ویژه انگلستان.
ایشان درباره دلایل وقوع این کودتا می گوید: نهضت ملی از یک سو در روابط بین الملل از سوی قدرت های بزرگ مانند آمریکا، انگلیس و شوروی حمایت نمی شد و از سوی دیگر، در جبهه داخل با کارشکنی و مخالفت های شدید جناح راست و ارتجاعی وابسته به دربار و انگلیس و جناح چپ وابسته به دولت شوروی، یعنی حزب توده روبه رو بود و عامل سومی که به وقوع کودتا انجامید، بروز اختلاف میان بخشی از اعضا و هواداران جبهه ملی با رهبری نهضت ملی و دکتر مصدق بود.
ایشان در پاسخ به این سؤال که آیا دست برداشتن مردم از حمایت نهضت ملی، دلیل موفقیت کودتای 28 مردادماه بود یا عوامل دیگری دخیل بود، می گوید: برخی به غلط می خواهند علت پیروزی کودتاچیان را دلسردی مردم و عدم حمایت آنها از نهضت ملی و دکتر مصدق عنوان کنند؛ درحالی که من این داوری را مغایر با واقعیت تاریخی می دانم و معتقدم هیچ وقت مردم به رهبران اصیل خود پشت نکرده اند. در کودتای 28 مرداد کسانی که در روز 28 مرداد به خیابان ها آمدند و با جارو جنجال با حمایت نیروهای ارتش به منزل دکتر مصدق حمله کردند، هرگز از متن مردم ایران برنخاستند، بلکه از اراذل و اوباش و آلت دست کسانی بودند که از قبل با این نهضت مخالف بودند و ماهیت آنها بر همه روشن بود.
دکتر پیمان در پاسخ به سؤال دیگر خبرنگار که پرسیده بود آیا انحلال مجلس توسط مصدق که عملاً اختیار عزل و نصب نخست وزیر را در اختیار شاه قرار داد از عوامل زمینه ساز کودتا بود، می گوید: انحلال مجلس در وقوع کودتا آن طوری که بعضی ها تأکید دارند، تعیین کننده نبود.
