به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی و امور بین‌الملل بنیاد بوعلی‌سینا، دکتر همرایف که از چهره‌های سرشناس طب سنتی در ازبکستان و آسیای‌میانه بود در سن 65 سالگی در تاشکند، پایتخت ازبکستان درگذشت.
محمدجان همرایف، سال 1331 خورشیدی (1952 میلادی) در شهر بخارا به دنیا آمد. وی فارغ‌التحصیل دانشکده شیمی دانشگاه دولتی در تاشکند و مکتب عالی مترجمان ادبیات فارسی و عربی وابسته به دانشکده خاورشناسی دانشگاه دولتی مسکو بود.
همرایف فعالیت خود را در انستیتوی شیمی فرهنگستان علوم ازبکستان در زمینه پژوهش اسپکتروفوتومتریک آغاز کرد. همچنین وی در گروه تاریخ شیمی دانشکده شیمی دانشگاه دولتی مسکو به‌عنوان دستیار پروفسور «نیکلای فیگورافسکی» فعالیت کرده است.
دکتر همرایف پس از انجام فعالیت‌های علمی و پژوهشی در دانشگاه‌های ازبکستان و شوروی سابق با هدف احیاء و توسعه طب‌سنتی که در زمان استیلای شوروی ممنوع بود؛ فعالیت خود را با ایجاد فرهنگستان طب سنتی ازبکستان آغاز کرد.
ترویج طب سینوی و به‌کار بردن آموزه‌های ابن‌سینا در پزشکی نوین و بهره‌برداری وسیع از نسخه‌های طب سنتی در حفظ سلامتی و درمان بیماری‌ها از جمله اهداف این فرهنگستان بود.
دکتر همرایف برای رسیدن به اهدافِ: 1- احیای طب سنتی ازبکستان بر اساس نسخ خطی قدیمی اطبای شرق بویژه شیخ‌الرئیس بوعلی‌سینا 2- ایجاد مکتب عالی طب سنتی با هدف آموزش متخصصان در زمینه طب‌سنتی 3- تألیف دانشنامه طب سنتی ازبکستان و اصول نظری و عملی آن در آن کشور 4- عملی کردن روش زیست سالم و حفظ سلامتی بر اساس پیشگیری از بیماری؛ فعالیت‌های ملی و بین‌المللی خود را سامان می‌داد.
وی در آزمایشگاه و مرکز فرآوری گیاهان دارویی که در فرهنگستان خصوصی طب سنتی ازبکستان دایر کرده بود، 53 نوع داروی جدید بر اساس طب سنتی تولید و عرضه کرد.
برپایی همایش‌ها و نشست‌های سالانه با همکاری کشورهای ایران، چین، ژاپن، کره جنوبی، هندوستان، ویتنام و نپال و برخی کشورهای اروپایی از جمله فعالیت‌های علمی و ترویجی این استاد فقید برای معرفی و ترویج طب بوعلی‌سینا بود.
وی از سال 1379 خورشیدی (2000 میلادی) ماهنامه طبابت شرق را به طور مرتب منتشر می‌کرد و تا آخرین روزهای حیات سردبیر آن بود.
مراودات فرهنگی و علمی دکتر همرایف با ایران که خود را از نظر فرهنگی وابسته به این دیار و به‌قول خودش شیراز می‌دانست با همکاری رایزنی فرهنگی ایران در یک دهه گذشته به رفت‌وآمد هیئت‌های مختلف علمی و گردشگری بین همدان و بخارا منجر شد.
امضای تفاهم‌نامه همکاری با بنیاد علمی و فرهنگی بوعلی‌سینا و شرکت در آیین‌های گرامیداشت شیخ‌الرئیس در همدان و بخارا از جمله فعالیت‌های علمی و فرهنگی فرهنگستان طب‌سنتی ازبکستان به مدیریت دکتر همرایف بود.
آخرین دیدار دکتر همرایف و هیئت همراه او از همدان و آرامگاه شیخ‌الرئیس با به‌جا آوردن ختم قرآن بر مزار بوعلی‌سینا همراه بود.
توکل دارائی، رئیس روابط عمومی و امور بین‌الملل بنیاد بوعلی‌سینا درباره فعالیت‌های دکتر همرایف در زمینه طب بوعلی‌سینا گفت: دکتر محمدجان همرایف از جمله شیفتگان فرهنگ و هنر ایران‌زمین بود که خود را از اعقاب مهاجران شیرازی به بخارا در 600 سال پیش می‌دانست. او برای ترویج طب سینوی و معرفی شیخ‌الرئیس بوعلی‌سینا تلاش و کوششی بین‌المللی داشت و هر ساله همایش‌هایی در بخارا و تاشکند برای شناساندن میراث پزشکی ابن‌سینا با حضور میهمانانی از ایران و سایر کشورها برگزار می‌کرد.
دارائی با اشاره به مراودات علمی بنیاد بوعلی‌سینا و فرهنگستان طب‌سنتی ازبکستان؛ ادامه داد: نخستین‌بار واسطه ایجاد رابطه علمی و فرهنگی بین دو کشور ایران و ازبکستان رایزنی فرهنگی ایران بود که انصافاً برای معرفی میراث فرهنگی و علمی ایران جهد و تلاش بلیغ داشت. دکتر همرایف به‌عنوان رئیس فرهنگستان طب‌سنتی ازبکستان بارها به همدان آمد و قبر بوعلی‌سینا را زیارت کرد و در برنامه‌های علمی و پژوهشی مرتبط با طب سنتی ازبکستان؛ احیای طب بوعلی‌سینا را دستور کار خود قرار داده بود.
وی افزود: عشق و علاقه وافر دکتر محمد به فرهنگ ایران به‌گونه‌ای بود که احساس نزدیکی و تعلق خاطرش به تمدن ایرانی او را به فراگیری خط فارسی کشانده بود. او هر چند از تاجیکان بود و با زبان شیرین فارسی سخن می‌گفت ولی نمی‌توانست میراث مشترک نیاکان را با خط اصلی بخواند.
دارائی با ابراز تأسف برای از دست دادن چنین شخصیت علمی و ایران‌دوست که زندگی خود را وقف احیای میراث پزشکی ابن‌سینا کرده بود؛ با خانواده و دوستان آن مرحوم اظهار همدردی کرد و از خداوند متعال برای روح آن درگذشته طلب غفران و آمرزش کرد.
