مخاطرات دود دست سوم سیگار

تاکنون در مورد تأثیرات منفی دود سیگار بر روی اطرافیان فرد سیگاری بسیار گفته و شنیده ایم بیشتر افراد از مشکلات بهداشتی سیگاری های غیر مستقیم یا به اصطلاح دود دست دوم به خوبی باخبرند. اما هم اکنون پژوهشگران به تازگی نگرانی خود را درباره پدیده ای اعلام کرده اند که اصطلاحاً به آن دود دست سوم سیگار می گویند. بسیاری از مردم نمی دانند که حتی سیگار کشیدن با فاصله دور از اطرافیان نیز به خصوص برای بچه ها و زنان باردار می تواند بسیار خطرناک باشد.
دود دست سوم چیست و چرا به این نام نامیده می شود؟
به تازگی مشخص شده سموم ناشی از سوخت انواع دخانیات که به صورت دود در هوا دیده نمی شوند نیز پیش از آنچه انتظار می رود خطرناک و آسیب رسان است و ما نیاز به واژه ای داریم که سموم دخانی غیر قابل رویت را نامگذاری کنیم. این سموم از طریق لباس، پوست و مو و وسایل اطراف فرد سیگاری به دیگران منتقل می گردد؛ به طوری که ثابت شده این اثرات حتی تا ماه ها پایدار و تأثیر گذار است. به این ترتیب وقتی فردی از بوی سیگاری که مدت ها قبل در محل کشیده شده ابراز ناراحتی می کند، دچار حساسیت شده ابزار ناراحتی می کند، دچار حساسیت روحی و تلقین شرطی نیست و از لحاظ علمی ثابت شده که این بو هشداری است برای مغز تا هر چه سریع تر به فرد اطلاع داده و او از محل دور شود. البته هنوز تحقیقات گسترده و جامعی در این زمینه انجام نگرفته، ولی روی هم رفته چند تحقیق که مستندتر به نظر می رسد، مانند تحقیقی که در دانشگاه ساندیگو انجام شده، نشان داده است حدود نود درصد نیکوتین تنباکوی دود شده، به دیوار، سطوح، وسایل نرم درون خانه مانند فرش و بالش و مبلمان و نیز لباس و مو و پوست افراد می چسبد. همچنین دریک بررسی سطح کوتینین (یک متابولیت فعال نیکوتین) ادرار و موی اطفالی که والدین سیگاری دارند ولی در بیرون یا دور از کودکان خود سیگار می کشند اندازه گیری شده که حدود هفت برابر کودکان دارای والدین غیر سیگاری است. همچنین این مقدار در کودکانی که والدین شان در حضور آنها سیگار می کشند، هشت برابر کودکانی است که والدین سیگاری شان در منزل سیگار نمی کشند. دود دسته سوم در واقع دود نیست، بلکه ریز ذرات سمی است که به واسطه مصرف دخانیات در محیط پخش می شود و برای مدت ها باقی مانده و عوارض خود را به جا می گذارد. استفاده کننده از مواد دخانی مانند یک کاربر سلاح شیمیایی است که علاوه بر تأثیرات مخرب آنی، در طولانی مدت نیز عوارض پایدار و مخربی از خود به جا و به یادگار می گذارد و در تحقیقات به عمل آمده اتاق خواب اطفال، اتاق نشیمن، گرد و غبار و مو و ادرار اطفال ترکیبات دود ودیگر انواع دخانیات اثبات شده است. به طور کلی این ذرات سمی در گرد و خاک خانگی، فرش و موکت، سقف و دیوار و وسایل تزیینی خانه و پرده و مبلمان و نیمکت تا پنجره و صندلی ماشین و پوست و موی و لباس افراد یافت شده است.
سمومی که به وسیله سیگار در محیط باقی می مانند
به طور کلی و بالقوه تمامی سموم ناشی از استعمال سیگار می تواند در محیط باقی بماند؛ ولی عمده این ترکیبات کروم، کادمیوم، سیاتید هیدروژن، بوتان، تولوئن، آرسنیک، مونواکسید کربن، سرب و پولونیوم دویست و ده می باشد. جالب و البته دردناک اینکه بعضی از این سموم بسیار کشنده اند و حتی برای قتل و کشتار به کار می روند. برای مثال گاز سیانید هیدروژن در کشتارهای دسته جمعی و پولونیوم به عنوان یک ماده رادیواکتیو بسیار قوی و خطرناک توسط بعضی سازمان های جاسوسی برای ازبین بردن قربانیان استفاده می شود. همچنین یازده ترکیب سرطان زای دیگر نیز در این مواد دست سوم دخانیات کشف شده است. پژوهش های انجام شده ثابت کرده که حتی سطوح اندک ذرات دخانیات می تواند با ایجاد مسمومیت در سیستم عصبی کودکان آنها را دچار مشکلات شناختی کند.
چرا کودکان بیشترین تأثیر منفی را از این پدیده می گیرند؟
کودکان زمان بیشتری را در منزل سپری می کنند. همچنین تماس فیزیکی با کودکان، از جمله در آغوش کشیدن و بوسیدن بیشتر است. کودکان با خصوصیت منحصر به فرد خود از جمله سینه خیز و چهار دست و پا رفتن بیشتر خود را در معرض سموم پخش شده در سطوح قرار می دهند واگر تنفس سریع تر کودکان و نیز در دهان بردن وسایل اطراف و دست آلوده را به این عوامل اضافه کنید، مطمئناً به پاسخ سوال خود می رسید.
چرا افرادبه دود دست سوم سیگار حساس ترند؟
افراد خاص مانند خانم های باردار و اشخاص مبتلا به بیماری های قلبی و ریوی مانند کودکان و نوزادان می توانند تحت تاثیر قراربگیرند و دچار عارضه گردند. بنابراین، به افراد سیگاری که می گویند ما در کنار کودکان وافراد حساس سیگار نمی کشیم، باید گفت، بدون شک حتی اگر شما در اطراف کودک تان سیگار یا دیگر انواع دخانیات را مصرف نکنید، سموم ناشی از دود سیگار می تواند در مو، لباس و پوست و دیگر قسمت های منزل باقی بماند و به آسانی به کودکان ونوزادان و دیگرافراد حساس مانند خانم های باردار و سالمندان و بیماران قلبی و ریوی آسیب برساند. این موضوع را جدی بگیرید و به آن اهمیت دهید و یادتان باشد حتی مصرف سیگار در کنار هواکش و پنجره همه آنجا را به مکان های پخش دائمی سموم تبدیل می کند و باعث می گردد حتی وقتی که در منزل نیستید نیز اطرافیان از عواقب سیگار کشیدن شما در امان نباشند.
منبع:نشریه دنیای سلامت، شماره55.
/ج