جام جم، 3 و 6/8/1380
پرفسور فرانکو امتو از مسیحیانی است که سال ها در زمینه تمدن اسلامی تحقیق کرده است . وی یکی از اهداف دین را پاسخ گویی به مشکلات حیات انسانی برمی شمرد و ادعا می کند انسان ها می توانند هر دینی را بپذیرند و در عین حال به سوی خدا حرکت کنند و در این صورت دعوت دین و خدا را پذیرفته اند .
قسمت اعظم مقاله در بیان نمودهای تمدن اسلامی است . تمدن اسلامی با رهنمودهای پیامبر اسلام و بزرگان دین و تعالیم قرآن نضج گرفت و با نیروی شوق و اراده مسلمانان، بعدی جهانی یافت . مسلمانان با ترجمه آثار علمی تمدن های مختلف جهان، به دانش خویش افزودند و در عین حال به جای تقلید از آن تمدن ها، به ترکیب و تکمیل و بنای تمدنی نو پرداختند . پرورش 4000 شاگرد توسط امام صادق علیه السلام از نمونه های تعلیم دانش در صدر اسلام است . مسلمانان با آموختن فن کاغذسازی آن را توسعه دادند، و در روزگاری که غرب در جهل به سر می برد، کتابخانه های متعددی در سراسر ممالک اسلامی یافت می شد که گاه بیش از یک میلیون جلد را در خود جای می داد . پی ریزی علم جبر و کشف عدد «صفر» و ابداع علامت های اعشاری توسط خوارزمی، تبیین قواعد علم مثلثات توسط خواجه نصیرالدین طوسی، اختراع ساعت و اثبات ساخت شیشه از سنگ توسط عباس فرناس، ارائه نظریه های نوین در دانش اجتماعی و فلسفه تاریخ به وسیله ابن خلدون، اختراعاتی نظیر قطب نما و عدسی و کشف الکل، پتاس، نیترات و بسیاری از اسیدها، نمونه هایی از تمدن اسلامی است . در روزگاری که کلیسا علم پزشکی را مردود می دانست، مسلمانان بیمارستان های مجهزی ابداع کرده بودند و همانان مبتکر عمل جراحی، بی هوشی و موسیقی درمانی بودند .
گرچه نگارش مقاله در سال 1374 صورت گرفته، اما ترجمه آن در زمانی که نخست وزیر ایتالیا با وقاحت تمام سخن از پیشرفت تمدن غرب و عقب ماندگی تمدن اسلامی بر زبان می آورد، می تواند پاسخی از یک محقق هموطن او باشد .
