پیامبران ناشناخته
از اغاز تا کنون، تاریخ شاهد ظهور« وجدانهای پاک و بیدار» بوده که بیدار کردن و جدانهای خفته از بستر جهل و نادانی بر عهده داشته اند تا از این رهگذر آنان را به خدای یکتا رهنمون سازند.
بدون تردید شناخت آنها، زمینه را برای رسیدن به اهداف شان هموار می سازد.
نوح، ابراهیم، عیسی، موسی، و محمد علیهم السلام، از مصادیق آشکار این « انسانهای الهی» هستند که بیشتر از سایر وجدانهای پاک و بیدار در قرآن معرفی شده اند؛ در مقابل، برخی دیگر از این مردان الهی بوده اند که به صورت گذرا، از آنها یاد شده است؛ مثلاً از حضرت ادریس علیه السلام فقط دو مرتبه در سوره مریم ایه های 56 و 57، و در سوره انبیاء ایه 85 یاد شده است. از الیاس نبی دو مرتبه در سوره های انعام ایه 85 و صافات از ایه 122 تا 132 یاد شده است. همچنین از حضرت الیسع علیه السلام دو مرتبه در سوره انعام ایه 86 و سوره ص ایه 48 و از حضرت ذوالکفل علیه السلام در سوره انبیاء ایه 85 و 86 و ص ایه 48 یاد شده است.
این امر ما را بر آن داشت تا به منظور شناخت این وجدانهای بیدار و ناشناخته، نگاهی به زندگانی و فعالیتهای آنها کنیم. این مباحث که با عنوان« پیامبران ناشناخته» مطرح می شوند، در پرتو قرآن و با استفاده از حدیث و تفسیر و تاریخ خواهد آمد.
در این شماره به زندگی حضرت ادریس علی نبیناوآله وعلیه السلام می پردازیم.
»وَ اذْکُرْ فِی الْکِتابِ إِدْریسَ إِنَّهُ کانَ صِدِّیقًا نَبِیا ، وَ رَفَعْناهُ مَکانًا عَلِیا« مریم 57/56
»وَ إِسْماعیلَ وَ إِدْریسَ وَ ذَا الْکِفْلِ کُلُّ مِنَ الصّابِرینَ، وَ أَدْخَلْناهُمْ فی رَحْمَتِنا إِنَّهُمْ مِنَ الصّالِحینَ« انبیاء 86/85
حضرت ادریس علیه السلام پس از آدم و شیث به مقام پیامبری برگزیده شد. او همواره مردم را به پرستش خدای یگانه و دوری از گناه دعوت می کرد و پیروانش را به ظهور پیامبران بعدی به ویژه خاتم الانبیاء محمد مصطفی بشارت می داد.
در این شماره به زندگی حضرت ادریس علی نبیناوآله وعلیه السلام می پردازیم.
نام
گروهی نامش را اخنوع و لقبش را ادریس علیه السلام ، و دسته ای ادریس را معرّف اوزریس خوانده اند.(نام او در تورات، اخنوع یا خنوع ثبت شده است. علامه طباطبایی بر این باور است که نام ایشان به زبان یونانی طرمیس و در زبان عربی اخنوع است و خداوند در قرآن او را ادریس نامید.
ویژگیهای ادریس
علاوه بر ویژگیهای ادریس در قرآن ( صدیق بودن، مقام و رفعت معنوی، استواری بر عمل صالح و بردباری در حوادث)، این پیامبر به کثرت درس و تعلیم ، نشر احکام و سنن الهی مشهور بود و بدین سبب وی را ادریس نامیدند. او نخستین کسی بود که به نوشتن، ستاره شناسی و حکمت پرداخت. خداوند وی را از اسرار و چگونگی ترکیب فلک و نقطة اجتماع ستارگان آگاه ساخت و شمار سالها و دانش ریاضی و هیئت را به او آموخت. به این ویژگی در یکی از دعاهای مختص ماه مبارک رجب نیز اشاره شده است: « اللهُمَّ إنِّی اسئَلُکَ باسْمِکَ ... و معلِّمَ اِدْریس عددَ النُّجوم و الحساب و السنین و الشهور و اوقات الازمان».
هنگام بعثت ادریس، مردم به 72 زبان سخن می گفتند و خداوند همه آن لغات را به وی تعلیم داد.او نخستین کسی است که حرفه و هنر دوزندگی داشت و لباس می دوخت.
قبل از ادریس مردم پوست بر تن می کردند. ادریس خیاط بود و در مسجد سهله به این کار اشتغال داشت. آن پیامبر بزرگوار نخستین فرستادة خداوند بود که با اسلحه به جنگ دشمنان ( فرزندان قابیل) رفت و یکی از فرزندان قابیل را به اسارت در آورد.
عبادت
ابن عباس می گوید: حضرت ادریس روزها به روزه داری و شبها به عبادت مشغول بود. کردار نیک وی هر روز به آسمان می رفت و به گونه ای بود که با اعمال صالح همه مردم زمانش برابر بود. حضرت ادریس هنگام دوختن لباس به حمد و تسبیح، تمجید، تکبیر، توحید خداوند لب می گشود.
فرزندان
طبق کتب تاریخی ادریس پیامبر فرزندان متعددی داشته که فقط نام متوشلخ ، ناخوار و حرقاسیلدر کتابها ثبت شده است.
زبان
ابن عباس زبان ادریس را سریانی(یونانی) می داند.با توجه به اینکه مردم آن دوران به 72 زبان سخن می گفته اند، شاید سخن ابن عباس به زبان مشهور آن دوران اشاره دارد.
ادریس چندمین پیامبر است؟
مشهور این است که حضرت ادریس سومین پیامبر و پس از آدم و شیث بدین مقام برگزیده شد.گروهی وی را دومین پیامبر، دسته ای نوح را دومین پیامبر خدا دانسته اند. برخی هم ادریس را یکی از انبیای بنی اسرائیل شمرده اند که مورخین این سخن را بی پایه و اساس می دانند.
ایا الیاس همان ادریس علیه السلام است؟
در نقلی آمده الیاس همان ادریس بوده است؛ اما طبق کتب معتبر تاریخی، الیاس از فرزندان نوح و ادریس جدّ پدر نوح است و این دو قابل جمع نیستند.
سیمای پیامبر اسلام و علی در مصحف ادریس
در مصحف ادریس، که پیامبر اسلام به نام « بهیائیل» خوانده شده، چنین آمده است:
« هنگامی که خداوند ابلیس را تا روز موعود مهلت داد، به او فرمود: برای آن روز بندگانی را برگزیده و قلبهایشان را امتحان کرده ام. آنان دوستان من هستند، برای آنها پیامبر مصطفی و امینی چون مرتضی(علی) انتخاب کرده ام. پس مصطفی را پیامبر، و آنها ( امت) را یاور و انصار قرار دادم. آنها امتی هستند که من برای پیامبرم مصطفی و امینم مرتضی، اختیار کرده ام«. بنابراین حضرت ادریس، علاوه بر بشارت ظهور پیامبر اسلام، جانشینی امام علی را نیز تصریح می کند.
ولادت و دوران کودکی
علامة طباطبایی می فرماید: « در مورد مکان ولادت ادریس اختلاف شده است. گروهی بر این باورند که او در شهر منف مصر به دنیا آمده است. او در آنجا هرمس الهرامسه خوانده می شده است. گروهی نیز زادگاه وی را بابل می دانند». وی استاد دانشمندی به نام « اغثاذیمون» بوده است. علامه در ادامه می فرماید: کسی درباره زندگی این شخص چیزی نگفته است. فقط گفته اند او یکی از انبیای یونان و مصر بوده است. یونانیها و مصریها ادریس را اورین سوم می خواندند».
ادریس و ستمگران
پادشاه ستمگری بر قوم ادریس حکومت می کرد. روزی پادشاه برای تفریح از شهر خارج شد. در راه به چمن زاری رسید. از اطرافیان خود پرسید: این چمنزار از آن کیست؟ گفتند: از آن مردی خداپرست است. شاه آن مرد بینوا را احضار کرد و از او خواست زمین را به دربار واگذار کند. وی گفت: خانواده ام به این زمین از تو نیازمند ترند. صاحب زمین در برابر اصرارهای شاه حاضر به فروش زمین نشد. شاه با عصبانیت بازگشت و به فکر فرو رفت. همسر ناپاک شاه پس از اطلاع از جریان دستور داد عده ای نزد شاه گواهی دروغ به ارتداد مالک زمین دهند. به گواهی آنان مالک زمین را کشتند و زمین به تصرف شاه در آمد.
در برابر این جنایت بزرگ، ادریس به امر خداوند نزد پادشاه رفت و به وی هشدار داد که حکومت تو ویران و پیکر همسرت طعمة سگان خواهد شد. شاه ادریس را به مرگ تهدید کرد و او را از دربار بیرون انداخت. به دستور همسر پادشاه، گروهی به تعقیب ادریس پرداختند. ادریس به فرمان خداوند از شهر خارج شد و خود را پنهان ساخت و فرمود: « خداوندا! باران رحمتت را بر این شهر نازل مفرما تا من در خواست کنم». بعد از آن او به غاری پناه برد و با حمایت فرشته ای که همه شب غذایش را می آورد، به زندگی ادامه داد.
پروردگار شاه را سرنگون و شهر را ویران و همسرش را طعمة سگان ساخت. پس از گذشت بیست سال از نفرین ادریس، حتی یک قطره باران نیز بر آن سرزمین نبارید. مردم گفتند: سختی و بدبختی ما به سبب نفرین ادریس است. به درگاه خدا رفتند و از گناهان خود پشیمان شدند و خاک ندامت بر سر ریختند. خداوند توبة آنان را پذیرفت و ادریس را به شهر بازگرداند و باران رحمت را بر آنان فرو فرستاد.
پایگاه اینترنتی جامعة القرآن الکریم در سال 1379 با گرایش تخصصی حفظ قرآن کریم تأسیس شد و در سال گذشته برای یکپارچه سازی صفحات آن بازسازی شد. این پایگاه با بیش از دویست عنوان مطلب جذاب به زبان فارسی، پذیرای حافظان کلقرآن کریم است. و در اینده نزدیک به زبانهای انگلیسی و عربی هم راه اندازی می شود.
