با دیدن بعضی از رفتارها و خصوصیات افراد می توان به نوع و میزان اعتماد به نفس آنها پی برد. البته قضاوت درباره میزان اعتماد به نفس افراد، یک کار تخصصی و در حیطه کار روان پزشک و روان شناس است؛ اما نشانه های زیر می توانند تا حدی به شناختن نوع و میزان اعتماد به نفس افراد کمک کند.
• خجالت
یکی از نشانه های اعتماد به نفس میزان خجالتی بودن افراد است. در واقع میان خجالت و اعتماد به نفس رابطه عکس وجود دارد. افرادی که اعتماد به نفس کمی دارند، بیشتر خجالت می کشند.
زمانی که کسی خجالت می کشد، نباید به او نگاه کنیم. باید او را آزاد بگذاریم تا آرام بگیرد، ولی گاهی ما نه تنها به فرد خجالتی خیره می شویم بلکه دیگران را هم به این کار دعوت می کنیم. این کار ما موجب ضعیف شدن اعتماد به نفس او می شود.
اجازه بدهید مردم خجالت بکشند. خجالت نشانه نجابت است. شخصیت های ضد اجتماعی و بزهکاران اصلاً نمی دانند خجالت چیست. هرگز از این که خجالت می کشید خجالت نکشید. در خیلی از موارد به مردم بگویید که دارید خجالت می کشید. افتخار هم بکنید. فرض کنید در حضور جمعی می خواهید سخنرانی کنید و در این زمینه تجربه
ندارید. دلواپس هستید، اصولاً در میان جمع سخن گفتن با قدری ترس و دلواپسی همراه است. مطمئن باشید مردم با شما همراهی خواهند کرد. مردم سادگی و صمیمت را دوست دارند ولی وقتی تکبر داشته باشید، آن ها هم از اشتباهات شما نخواهند گذشت.
برای امری می خواهید کسی را ببینید، مثلاً دختر خانمی می خواهد با پسری ملاقات کند، آقا پسری به خواستگاری دختر می رود، طبیعی است که یک ذره خجالت بکشد. در نتیجه می بینیم که خجالت به عنوان یک ویژگی انسانی در موقعیت های گوناگون ممکن است واکنشی مثبت و یا منفی به شمار برود.
معمولآً کودکان در نخستین روزهای مدرسه خجالت می کشند و نمی توانند حرف بزنند یا سوال کنند. معلمان برای والدین می نویسند این بچه خجالتی است، چه کار کنیم؟ لازم نیست کاری بکنید. خجالت کشیدن کودک طبیعی است و رفته رفته رفع می شود و اعتماد به نفس او در محیط جدید بالا می رود.
میان خجالت و اعتماد به نفس رابطه ای وجود دارد. به نظر می رسد کسانی که درگذشته تنبیه شده اند بیشتر خجالت می کشند و کسانی که تشویق شده اند، کمتر احساس شرمساری می کنند. به طور کلی می توان کسانی که در کودکی تنبیه شده اند و کتک خورده اند، اعتماد به نفس پایینی دارند.
• طرز غذا خوردن
کسی که اعتماد به نفس نامتعادل دارد، تند، با سر و صدا و شلخته غذا می خورد. مردم به دو شکل نوشیدنی ها را می نوشند، با صدا و بی صدا. با صدا خوردن و نوشیدن، خبر از اعتماد به نفس پایین می دهد. هر چه اعتماد به نفس ما به هنجارتر و بالاتر باشد قشنگ تر و آرام تر غذا می خوریم. قشنگ می نشینیم، قشنگ قاشق و چنگال را در دست می گیریم و خیلی شیک و آرام و بی صدا غذا را صرف می کنیم.
• شکل روابط اجتماعی
برای رابطه برقرار گرفته به اعتماد به نفس نیاز داریم. اشخاصی که اعتماد به نفس پایینی دارند خیلی زود از روابط معمولی زده می شوند، زود قهر می کنند. دل نازکند. در هر حال، برای استواری روابط به اعتماد به نفس متعادل نیازمند هستیم.
• صبوری
بعضی ها دوست دارند بی درنگ پاسخ بدهند، به اصطلاح فی البداهه جواب بدهند و یا حاضر جواب باشند. می توان گفت این افراد اضطراب دارند. معمولاً جواب های فی البداهه غلط از آب در می آیند. در پاسخ دادن عجله نداشته باشید. با تأمل پاسخ بدهید. گاهی فقط نگاه کنید و بگویید ممنون، و بعد از فکر کردن اگر لازم شد، جواب سنجیده ای بدهید، عجله نکنید. افرادی که دارای اعتماد به نفس بالایی هستند،
معمولاً تأمل می کنند. هرگز خیال نکنید آدم های پرسر و صدا و اهل دعوا، اعتماد به نفس بالایی دارند.
• احساسات مبالغه آمیز
اعتماد به نفس بالای کاذب احساسات مبالغه آمیز به بار می آورد. اگر کمی روان شناسی بدانید، راحت تر زندگی می کنید. می دانید که کسی که عاشق شماست و اعتماد به نفس کاذب بالایی دارد، حالش خوب نیست. روی آدم های آرام و متین که محبت شان پیوسته در سطح متعادلی است و تند و تیز نیستند، بیشتر حساب کنید و حرف آن ها را جدی بگیرید. می توان به جای عاشق سینه چاک بودن، کسی را زیاد دوست داشت. این بهتر و زیباتر است. « دوست داشتن از عشق برتر است».
هر وقت احساس کردید عاشق کسی هستید، با او ازدواج نکنید. با کسی ازدواج کنید که نسبت به او احساس ملایم و نرمی دارید. احساسات تند و مبالغه آمیز، تند و مبالغه آمیر هم قطع می شود. روی دیگر سکه عشق، نفرت است. از آن غافل نباشید. همیشه به یاد داشته باشید که درخت اعتماد به نفس کاذب، میوه تلخ به بار می آورد.
در ازدواج کافی است کسی را دوست داشته باشیم، ولی ضروری است دوست داشتن خود را با کلام، با بوسیدن، با لمس کردن آشکار کنیم. ما با لمس کردن بسیاری از احساسات خود را نشان می دهیم. اگر آن را به زبان نیاوریم، و اگر به طریقی نشان ندهیم، مردم از کجا بدانند ما دوستشان داریم. افرادی که اعتماد به نفس پایینی دارند، قادر به
بوسیدن نیستند. نمی توانند احساسات خود را ابراز کنند.
هر تعریفی را که با هیجان و شدت بیان می شود، باور نکنید. کسی در ملاقات او به شما می گوید چه آدم نازنینی هستی، باور نکنید. کسی با هیجان می گوید شما چه آدم بدی هستید، باور نکنید. ولی اگر کسی با متانت و آرامش به شما گفت که آدم نازنین یا آدم بدی هستید، حرف او را بپذیرید و روی آن فکر کنید.
منبع مقاله :
مجد تیموری، میر محمد ولی؛ ( 1391)، اعتماد به نفس، تهران: نشر قطره، چاپ ششم. 