سیره عملی پیامبراسلام (ص) گویای توجه و احترام به شخصیت مردم است. در زمان آن حضرت هرکس بر او وارد می شد، مورد تکریم قرار می گرفت که این خود یکی از عوامل بسیار مؤثر در گرایش مردم به دین مبین اسلام بوده است. ایشان در راستای کار و تلاش، کارگران و تولید کنندگان را تکریم و تمجید می نمودند.
انس بن مالک می گوید: هنگامی که پیامبر(ص) از جنگ تبوک بر می گشت، «سعد انصاری» یکی از کارگران مدینه به استقبال آن حضرت آمد. هنگامی که رسول خدا(ص) با او دست داد، دست های زبر و خشن مرد انصاری پیامبر(ص) را تحت تأثیر قرار داد، بنابراین از او پرسید: چرا دست های تو این قدر زبر و خشن است؟!
عرضه داشت: یا رسول اللّه! این خشونت و زبری دستان من بر اثر کار با بیل و طناب است که به وسیله آن زحمت می کشم و مخارج خود و خانواده ام را تأمین می نمایم.
پیامبراکرم(ص) دست او را بوسید و فرمود: این دستی است که آتش جهنم آن را لمس نخواهد کرد.(2)
از دیگر رفتارهای متداول آن حضرت رعایت احترام نسبت به کودکان و اعطای شخصیت به آنان بود. احساس ضعف شخصیت نه فقط بزرگ سالان را رنج می دهد و به رفتار ناهنجار وا می دارد، بلکه کودکان را نیز دچار مشکل می کند. بعضی می پندارند چون کودک پیکری کوچک تر از بزرگ سالان دارد، شخصیت خود را هم کوچک می پندارد، حال آن که چنین نیست و چه بسا بی توجهی به شخصیت کودکان زیان بارتر از بی توجهی به شخصیت بزرگ سالان باشد، زیرا احساس ضعف شخصیت در کودکی سبب بروز رفتارهای نادرست و ویران گر در بزرگ سالی می شود. به همین سبب است که امام هادی(ع) می فرماید: «من هانت علیه نفسه فلا تأمن من شرّه؛(3) هر کس شخصیتش مورد اهانت واقع شود، از شرّ او در امان نیستید.» رسول اکرم(ص) در حضور دختر خردسالش (فاطمه) می ایستاد و احترامش می کرد.(4) گاه به احترام و نیز مراعات خردسالی نوادگانش، سجده نماز را طولانی می ساخت و یا برای برآوردن حاجت آنان، نماز را با سرعت به پایان می برد. هر روز صبح بر سر فرزندان و نوادگانش دست نوازش می کشید و مهربانی و عطوفت نسبت به کودکان، خوی همیشگی آن حضرت بود. مرحوم علامه مجلسی در ضمن نقل روایتی می نویسد: پیامبر اکرم(ص) هر روز با نوه اش حسین(ع) بازی می کرد. روزی آن قدر با وی بازی کرد که عایشه به اعتراض گفت: چقدر با او بازی می کنی؟! حضرت(ص) فرمود: وای بر تو! چه طور او را دوست نداشته باشم در حالی که او میوه دل و نور چشم من است.(5)
لازم به ذکر است در بزرگداشت شخصیت کودکان باید همواره توجه داشت که این امر برای ارضای حسّ شخصیت طلبی آنان است.
بدین سبب باید در انجام آن به شیوه ای گام برداشت که زمینه غرور و نازپروری کودکان فراهم نشود و این امر زمانی است که ما همه شیوه های تربیتی را هم گام عمل کنیم، چنان که رسول خدا(ص) عمل می کرد.