دزدی کردن کودکان

« بعضی وقت ها در کیف مدرسه پسرم وسایلی را می بینم که از خودش نیست مثل تراش، خط کش، پرگار و خودکار. می فهمم که از بچه های دیگر برداشته است. چندین بار هم پسرم را کتک زدم ولی فایده ای نداشته. جرأت نمی کنم به مدرسه خبر دهم چون می ترسم برای فرزندم بد شود ».
«مادر یک کودک»
دزدی در تمام جوامع، صفتی زشت و ناپسند به حساب می آید. هیچ کودکی دزد به دنیا نمی آیند. محیط خانواده اولین جایی است که به کودک یاد می دهد دست به چنین کار زشتی بزند.
دزدی به معنی برداشتن اموال دیگران، بدون اجازه و پنهانی است. دزدی کودکان ابتدا از وسایل کوچک در منزل شروع می شود و کم کم به وسایل با ارزش تر، تبدیل می شود.
مثال هایی از دزدی کودکان:
- سر کیف پدر و مادر یا افراد خانواده رفتن و پول برداشتن
- پیدا شدن وسایلی مثل خودکار، مداد، تراش، خط کش، مداد رنگی در کیف کودک شما
- برداشتن وسیله از مغازه ها و فروشگاه ها
- برداشتن خوراکی هایی که مادر در خانه پنهان می کند.
- برداشتن اسباب بازی دوستان
نوع اشیایی که توسط کودکان دزدیده می شود بستگی به نوع فرهنگ و سطح اقتصادی خانواده و تربیت کودک در خانواده دارد. کلمه دزدی را در 4 سال اول زندگی نباید به کار برد چون کودک نمی تواند مال خودش را از دیگران تشخیص دهد و نمی داند مالکیت چیست و تصور می کند هرچه بخواهد می تواند بردارد اما بچه ها در سن 6 سال با مفهوم مالکیت به خوبی آشنا می شوند و می دانند مالکیت چیست و نباید چیزی را بدون اجازه برداشت (پندلی 2007).
در تحقیقی که روی 29760 دانش آموز، در 100 مدرسه در سراسر کشور آمریکا انجام شد، این نتایج به دست آمد.
35 درصد پسران و 26 درصد دختران، دزدی از یک فروشگاه را اذعان کردند.
20 درصد دانش آموزان گفته اند چیزی از یک دوست به سرقت برده اند.
23 درصد دانش آموزان گفته اند چیزی از پدر و مادر و خویشاوندان سرقت کرده اند (دیوید کراری (1) 2012).
والدین در برابر کودکشان مسئول هستند و باید صداقت و درست زندگی کردن را به آنها بیاموزند.

نقش خانواده در کاهش دزدی

راست گویی و صداقت و درستی و رفتار خانواده می تواند کودکان را تا حدّ زیادی تحت تأثیر قرار دهد. چون اوّلین الگوهای کودکان پدر و مادر هستند.
وقتی کودک دبستانی می بیند که پدرش در خیابان کیف پولی را پیدا می کند و با سخن زیاد کیف پول را به صاحبش می رساند، کودک یاد می گیرد که نمی توان مالک اموال دیگران شد و درستی رفتار را می آموزد.

نقش فیلم و کتاب

خواندن کتاب های داستان که در آن ها راستی و صداقت باعث موفقیت فرد در زندگی می شود یا کتاب هایی که دزدی را عملی زشت می دانند و فردی که دزدی کرده است رسوا می شود و به دردسر می افتد برای بچه ها مفید است و هم چنین کارتون هایی که راستی و صداقت را نشان می دهد، توصیه می شود. اما مشاهده ی فیلم ها و کارتون هایی که در آن دزدی و سرقت راهی برای فرار از مشکلات است باعث می شود که کودکان با قهرمان های فیلم ها همانند سازی کنند و از آنها تقلید کنند توصیه می شود خانواده ها به کودک اجازه ی تماشای این فیلم ها را ندهند.

علل دزدی در کودکان

علل دزدی در کودکان را می توان به سه دسته تقسیم کرد.
1- علل مادی
2- علل روانی و عاطفی
3- علل اجتماعی

علل مادی دزدی

بعضی از کودکان به علت فقیر بودن و نداشتن تغذیه ی مناسب، نداشتن لباس مناسب، نداشتن پول توجیبی، نداشتن اسباب بازی و... دست به دزدی می زنند.

علل روانی و عاطفی دزدی

گاهی کودک مورد بی توجّهی، بی محبتی، خشونت و تبعیض خانواده قرار می گیرند و در برابر این مسائل، دست به دزدی می زنند. کوکان می خواهند با این کار خود، با خانواده لجبازی کنند و یا انتقام بگیرند و از این طریق عقده های روانی خود را تخلیه کنند. مثلاً کودکی که توسط پدرش تنبیه شده، لوازم مورد احتیاج پدرش را می دزدد و به این صورت انتقام می گیرد.

علل اجتماعی دزدی

وقتی کودک شاهد دزدی باشد، دزدی را یاد می گیرد. والدین اولین الگوی کودک هستند. پدری که وسایل اداره را برای استفاده ی شخصی به خانه می آورد، دزدی را به فرزندش می آموزد. گاهی کودک، دزدی را از دوستان خود یاد می گیرد. گاهی از محیط اجتماعی که در آن زندگی می کند و گاهی به علت عدم کنترل خانواده دست به دزدی می زند. وسایل ارتباط جمعی و فیلم هایی که در آن دزدی نشان داده می شود یکی از راه هایی است که کودک دزدی را یاد می گیرد.

پیش گیری

توصیه های زیر کمک زیادی به شما جهت پیش گیری از دزدی در کودکان می کند.
1- والدین در گفتار و عمل به طور جدّی مخالف دزدی باشند تا کودکان از آنها یاد بگیرند و با این روحیه بزرگ شوند.
2- صحبت کردن با کودک به روش منطقی و آگاه کردن کودک از مشکلاتی که دزدی برای افراد به وجود می آورد، در کاهش این رفتار بسیار مفید است.
3- وسایلی که دزدی را در کودک وسوسه می کنند را دور از دسترسی کودک نگه دارید.
4- اجازه ندهید کودکان فیلم هایی را که در آنها دزدی نشان داده می شود ببینند.
5- اعتماد به نفس کودک را در صداقت و خوب بودن و داشتن رفتارهای درست، بالا ببرید تا کودک حتی افکار منفی را نیز به ذهن خود راه ندهد. مثلاً با تعریف و تمجید کردن از صداقت و پاک بودن فرزندتان، در میهمانی ها و در فامیل و بین دوستان، اعتماد به نفس او را بالا ببرید.
6- مجازات های قانونی دزدی را برای کودک توضیح دهید و بگویید اگر کسی مرتکب این عمل شود هیچ کس نمی تواند به فردی که دزدی کرده است کمک کند.
7- رفتارهای صادقانه کودک را تحسین و تشویق کنید. مثلاً اگر کودک وسیله بازی خواهر یا برادرش را با اجازه گرفتن، قرض گرفت این کار او را تحسین کنید. یا اگر پولی پیدا کرد و به شما تحویل داد او را تشویق کنید.

روش های درمان دزدی در کودکان

برای رفع این مشکل اول باید فهمید که علت دزدی کودک چیست؟ آیا کودک برای رفع نیازهایش از جیب دیگران پول بر می دارد؟ آیا با این کار می خواهد توجه خانواده را به خود جلب کند یا می خواهد از افراد خانواده انتقام بگیرد و با آنها لجبازی کند؟ آیا از دوستان یا افراد دیگر آموخته؟ بعد از این که علت اصلی دزدی مشخص شد درصدد رفع آن برآیند. برای درمان دزدی روش های زیر پیشنهاد می شود.
1- اگر کودک برای اولین بار وسیله یا پولی برداشته، او را به گوشه ای خلوت برده و در مورد زشتی کارش با او صحبت کنید و به هیچ عنوان کودک را کتک نزنید یا تحقیر نکنید. نادیده گرفتن دزدی کودکان احتمال این کار را بیشتر می کند (هرناندز (2) 2007).
2- برای کودکانی که اولین بار دست به این کار می زنند، کافی است که آنان را متوجه این عمل ناشایست شان بکنیم بدون اینکه برچسب دزدی به کودک زده شود. به کودک بگویید اگر قول بدهند این کار را تکرار نمی کنند، دزدی آنها پنهان خواهد ماند.
3- از کودک بخواهید هر هفته لیستی از چیزهایی را که نیاز دارد بنویسد و شما با توجه به توان اقتصادی خانواده، آنها را برایش تهیه کنید. اگر موارد غیر ضروری بود برای کودک توضیح دهید که شرایط ما به گونه ای است که الان نمی توانیم این وسایل را برای شما تهیه کنیم ولی بعداً آن را تهیه می کنیم.
4- اعتراف خواستن از کودکی که دزدی کرده و برچسب زدن به او نزد دیگران، عملی ناصحیح و غیر عاقلانه است و آسیب های روحی به کودک وارد می کند (آکادمی کودکان آمریکا 2011).
5- کودک را تنبیه بدنی نکنید. تحقیقات نشان می دهد اگر چه در بعضی موارد تنبیه، مؤثر بوده ولی در بعضی کودکان باعث حالت انتقام جویی و تکرار دزدی شده است.
6- اگر دزدی تکرار شد، مجازات مناسبی برای کودک در نظر بگیرید (هرنانذر (3)2007). مثلاً بعضی از امتیازاتش چند روز حذف شود مثل پارک رفتن، بازی با کامپیوتر، میهمانی رفتن، دوچرخه سواری و موارد مورد علاقه کودک، متناسب با دزدی حذف شود (اسکاتزدال (4) 2000).
7- کودک باید شیء دزدیده شده را به صاحبش برگرداند و از او معذرت خواهی کند. اگر آن شیء خراب شده و یا از بین رفته باشد. باید پولش را به صاحبش بپردازد و از پول توجیبی خود این کار را کند‌ (آنت، نای (5) 2000 و آکادمی کودکان آمریکا 2011).

پی نوشت ها :

1- David crary
2- Hernandez
3- Hernande
4- Scottsdoal
5- Annette Nay

منبع مقاله :
احمدی دارانی، امیر؛ (1392)، چگونه با کودکان دبستانی رفتار کنیم؟ تهران: ورای دانش، چاپ اول