آثار تواضع و فروتنی

در سخنان و فرمایشات حضرات معصومین علیهم السلام ، آثار و برکات دنیوی و اخروی فراوانی برای تواضع بیان شده است که به برخی از آنها اشاره می شود.
1. سربلندی و بزرگی مقام
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: «اِنَّ التَّواضُعَ لا یَزیدُ الْعَبْدَ اِلاّ رِفْعَةً فَتَواضَعُوا یَرْفَعَکُمُ اللّهُ؛(8) تواضع و فروتنی جز بزرگی بر انسان نمی افزاید. پس تواضع کنید تا خداوند شما را بلند مقام سازد.»
همچنین فرمودند: «ما تَواضَعَ اَحَدٌ اِلاّ رَفَعَهُ اللّهُ؛(9) هیچ کس تواضع نکرد، مگر اینکه خداوند او را بلند مرتبه کرد.»
2. سلامتی
امام علی علیه السلام فرمودند: «اَلتَّواضُعُ یَکْسِبُکَ السَّلامَةَ؛(10) تواضع برای تو سلامتی را به ارمغان می آورد.»
3. نظم در کارها
حضرت علی علیه السلام فرمودند: «بِخَفْضِ الْجَناحِ تَنْتَظِمُ الاُْمُورِ؛(11) با تواضع و محبت، کارها نظم و سامان می یابد.»
4. نردبان ترقی
همان حضرت فرمودند: «التَّواضُعُ سُلَّمُ الشَّرَفِ؛(12) تواضع و فروتنی نردبان بزرگی [و ترقی] است.»
5. زیادی نعمت
همچنین علی علیه السلام فرمودند: «بِالتَّواضُعِ تَتِمُّ النِّعْمَةُ؛(13)با تواضع و فروتنی نعمت کامل می شود.»
6. محبت
و نیز آن حضرت فرمودند: «ثَمَرَةُ التّواضُعِ الْمَحَبَّةُ؛(14) محبت، میوه درخت تواضع است.»
7. قبولی عبادات
امام صادق علیه السلام فرمودند: «التَّواضُعُ اَصْلُ کُلِّ خَیْرٍ نَفیسٍ وَ مَرْتَبَةٍ رَفیعَةٍ... وَ لَیْسَ لِلّهِ عَزَّوَجَلَّ عِبادَةٌ یَقْبَلُها وَ یَرْضاها اِلاّ وَ بابُهَا التَّواضُعُ؛(15) تواضع ریشه هر کار نیک و با ارزش و مقام والایی است... و هیچ عبادتی برای خدا مورد قبول نخواهد بود، مگر اینکه درِ آن تواضع است.»
8. ایجاد سنگر
علی علیه السلام فرمودند: «وَاتَّخِذُوا التَّواضُعَ مَسْلَحَةً بَیْنَکُمْ وَ بَیْنَ عَدُوِّکُمْ اِبْلیسَ وَ جُنُودِهِ؛(16) تواضع را سنگر میان خود و دشمنتان، یعنی ابلیس و سپاهیانش برگزینید.»
9. شخصیت سازی
ابی حمزه ثمالی از امام سجاد علیه السلام نقل می کند که آن حضرت فرمودند: «لا حَسَبَ لِقُرَشِیٍّ وَلا لِعَرَبِیٍّ اِلاّ بِتَواضُعٍ؛(17) هیچ حسبی برای قریش و عرب نیست، مگر با تواضع.»
همچنین از علی علیه السلام نقل شده است که فرمودند: «لا حَسَبَ کَالتَّواضُعِ؛(18) هیچ حسبی مانند تواضع نیست.»
10. برتری در بندگی
رسول مکرم اسلام صلی الله علیه و آله در خطبه ای فرمودند: «اَیُّهَا النّاسُ اِنَّ اَفْضَلَ النّاسِ عَبْدا مَنْ تَواضَعَ عَنْ رِفْعَةٍ؛(19) ای مردم، همانا برترین مردم از جهت بندگی، کسی است که با وجود برتری مقام، تواضع کند.»
پاورقی:
8. مستدرک الوسائل، ج 7، ص 160، ح 26.
9. امالی شیخ طوسی، ص 56، ح 49.
10. بحارالانوار، ج 72، ص 120.
11. غرر الحکم، ح 5180.
12. همان، ح 5146.
13. نهج البلاغة، حکمت 224.
14. غرر الحکم، ح 5179.
15. بحارالانوار، ج 72، ص 121، ح 12.
16. نهج البلاغة، حکمت 214، خطبه 192.
17. الکافی، ج 8، ص 234، ح 312.
18. نهج البلاغة، حکمت 113.
19. بحارالانوار، ج 74، ص 181