مغزتان را جوان نگه دارید

تقویت حافظه در دوران سالمندی
 

نازک شدن موی سر، جوگندمی شدن محاسن، اندکی شکم آوردن و کمی قوزدار شدن نشانه‌‌های رایج پیر شدن در آقایان است که البته ناراحتی چندانی ایجاد نمی‌کند و اغلب مردان می‌آموزند که مقداری نقصان را در قدرت جسمی، انرژی، بنیه و میل جنسی خود بپذیرند و این تغییرات تدریجی را جبران کنند تا سال‌های سالمندی خلاق و شادمانی را بگذرانند. اما یکی از منافع بزرگ سالمندی که ترکیبی از تجربه،‌ داوری و خاطرات است، خردمندی است.
2500 سال پیش، سوفوکلس گفت: «مردان در سالمندی می‌آموزند که خردمند باشند.» شاید به خاطر همین گنجینه خردمندی باشد که سالمندان بیش از هر تغییر دیگر مربوط به سن،‌ از نقصان حافظه‌شان نگران می‌شوند. این نگرانی، ناموجه نیست. حدود 7 درصد افراد بالای 65 سال دارای معیارهای پزشکی تعریف‌کننده «نقصان شناختی» هستند و تا 85 سالگی 40 درصد افراد ممکن است دچار اختلال قابل توجه ذهنی شوند.
پیری اجتناب‌ناپذیر است اما پژوهش‌ها نشان می‌دهد که نقصان ذهنی قابل‌پیشگیری است. یک برنامه فراگیر که شامل تغییرات سبک زندگی و مراقبت پزشکی باشد می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی خطر «از دست دادن حافظه»‌ را کاهش دهد.
تأثیر افزایش سن بر حافظهافزایش سن حتی بر بهترین مغزها هم اثر می‌گذارد. یادگیری چیزهای جدید مدت بیشتری به طول می‌انجامد.‌ اطلاعات جدید به‌طور سطحی‌تری پردازش می‌شوند و جزییات در ذهن نمی‌مانند.
حافظه کوتاه‌مدت به‌طور مشخص تضعیف می‌شود اما حافظه درازمدت به خوبی حفظ می‌شود. و سالمندان سالم نقصانی در استدلال انتزاعی، توانایی بینایی فضایی و مهارت‌های زبانی نشان نمی‌دهند.
در واقع با وجودی که فرآیندهای شناختی اغلب اندکی آهسته‌تر می‌شوند، ‌برخی از کارکردهای شناختی مانند دانش واژگان، ممکن است با افزایش سن حتی بهتر شود.

لغزش‌های طبیعی حافظه
 

حتی افرادی با حافظه طبیعی نیز ممکن است گاهی چیزها را فراموش کنند اما در حالی که مردان جوان ممکن است به لغزش‌های حافظه‌شان بخندند، مردان سالمندممکن است از این فراموشکاری‌های عادی کاملا آشفته شوند. جدول 1 برخی از تفاوت‌های مهم میان خطاهای طبیعی حافظه و فراموشکاری ناشی از اختلال شناختی را بیان می‌کند. خطاهای جزیی حافظه ممکن است طبیعی و اجتناب‌ناپذیر باشند اما با این حال باعث آزردگی و آشفتگی فرد می‌شوند.

اختلال‌شناختی و زوال عقل
 

افراد بالاتر از 50 سالی که از نقصان حافظه شکایت می‌کنند اما در آزمون‌های حافظه کارکردی طبیعی دارند، را جزو افراد دچار «اختلال حافظه مربوط به سن» (AAMI) می‌شمارند. این عارضه با وجود نام طولانی‌اش بخشی از پیری طبیعی است و کمتر از یک درصد افراد مبتلا به آن به مشکلات جدی مانند زوال عقل (دمانس) مبتلا می‌شود.
عارضه بعدی در این رده، «اختلال ملایم‌شناختی» (MCI) است که مشکلی جدی‌تر است. این عارضه در مردان سالمندی که از نقصان حافظه شکایت می‌کنند و در آزمون‌های استاندارد حافظه نمره کمتری از همسالان سالم‌شان می‌آورند،‌ تشخیص داده می‌شود.
افراد مبتلا به این عارضه مهارت‌های زبانی و استدلال انتزاعی‌شان را حفظ می‌کنند و می‌توانند به‌طور مستقل کار کنند اما تا حداکثر 50 درصد افراد مبتلا به این عارضه نهایتا به زوال عقل تمام‌عیار مبتلا می‌شوند.

طرز تشخیص دمانس
 

زوال عقل یا دمانس هنگامی تشخیص داده می‌شود که نقصان شناختی فرد آن‌قدر شدید است که کارکرد روزانه‌اش مختل می‌شود. در اغلب موارد این عارضه پیشرونده و بازگشت‌ناپذیر است. گرچه چند بیماری ممکن است سبب زوال عقل شوند اما‌ اغلب موارد این عارضه ناشی از دو بیماری است: بیماری آلزایمر و زوال عقل ناشی از سکته‌های مغزی متعدد.
زوال عقل مسیری وحشتناک برای زندگی و راهی سخت برای مرگ است. دانشمندان در حال تحقیق برای درک علل ایجاد اختلال‌شناختی هستند و پژوهش‌های مداومی برای پیشرفت در تشخیص،‌ درمان و پیشگیری این بیماری در جریان است اما حتی همین حالا هم شما می‌توانید کارهای زیادی برای کاهش خطر نقصان حافظه در پیری انجام دهید.

آیا فراموشکاری شما طبیعی است؟
پیری طبیعی	فراموشکاری غیرطبیعی
توانایی فرد در انجام مستقل فعالیت‌های روزانه حفظ می‌شود .	افراد برای انجام فعالیت‌های روزانه خود شدیدا به دیگران وابسته می‌شوند .
فرد از نقصان حافظه شکایت می‌کند اما می‌تواند جزییات کاملی در خصوص موارد فراموشکاری‌‌اش بیان کند .	تنها اگر به‌طور خاص از او سوال شود، ممکن است از مشکلات حافظه شکایت کند و اساسا نمی‌تواند مواردی را به یاد آورد که نقصان حافظه‌اش مورد توجه دیگران قرار می‌گیرد .
خود فرد بیشتر در مورد فراموشکاری‌‌‌اش نگران است تا اعضای نزدیک خانواده‌اش .	خانواده‌ فرد بیشتر نگران موارد نقصان حافظه‌اش هستند تا خود او .
حافظه میان‌مدت فرد در مورد وقایع و امور مهم و مکالمات مهم دست‌نخورده باقی می‌ماند .	نقصان قابل‌توجه حافظه در مورد وقایع اخیر .
گاهی در یافتن کلمات مناسب برای بیان موضوع دچار مشکل می‌شود .	وقفه‌ها و جایگزینی‌های مکرر در کلام به هنگام یافتن کلمات رخ می‌دهد .
فرد در منطقه‌ای آشنا گم نمی‌شود. ممکن است لحظه‌ای توقف کند تا راه را به یاد آورد .	فرد هنگام پیاده‌روی یا رانندگی در یک منطقه آشنا گم می‌شود و ممکن است ساعت‌ها طول بکشد تا به خانه بازگردد .
فرد می‌تواند با ابزارهای معمول کار کند، با وجود اینکه ممکن است برای کار کردن با ابزارهای جدید علاقه نشان ندهد .	فرد نمی‌تواند با ابزارهای معمول کار کند و نمی‌‌تواند حتی کار با ابزارهای ساده جدید را یاد بگیرد .
فرد میزان قبلی مهارت‌های اجتماعی بین‌فردی را حفظ می‌کند .	فرد علاقه به فعالیت‌های اجتماعی را کلا از دست می‌دهد و رفتارهای نامناسب اجتماعی از خود نشان می‌دهد .
در معاینه وضعیت ذهنی،‌ با توجه به سطح تحصیلی و فرهنگی فرد، کارکرد طبیعی دارد .	کارکرد غیرطبیعی در معاینه وضعیت ذهنی که با عوامل تحصیلی یا فرهنگی قابل‌توجیه نیست .

منبع:www.salamat.com
/ج