شناسایی اعتیاد به کار: آزمون های خودسنجی

آزمون ها و روش های خودسنجی مختلفی برای شناسایی اعتیاد به کار معرفی شده اند که در ادامه به برخی از آنها اشاره می شود:

1) آزمون سنجش اعتیاد به کار (EMODE)

الف- آیا همیشه خواب کارهای خود را می بینید؟
بله □ خیر.□
(پاسخ یک معتاد به کار بله است)
ب- چه قدر از آن چه که می خوانید، به طور مستقیم به کارتان مربوط می شود؟
□ تمام آن چه را که می خوانم
□ بیش تر از نصف
□ کم تر از نصف
□ برای کارم زیاد مطالعه نمی کنم
( یک فرد معتاد به کار گزینه ی اول را انتخاب می کند)
ج - کدام عبارت برای شما مناسب تر است؟
□ نمی خواهم کار کنم، بلکه می خواهم کار دل خواهم را دنبال کنم.
□ کاش همیشه جمعه بود.
□ کار کردن از 7 صبح تا بعد از ظهر راهی مشخص برای زندگی کردن است.
□ برای پول در آوردن سخت کار می کنم.
( پاسخ اکثر معتادین به کار گزینه ی سوم است)
د- شما چند ساعت کار می کنید؟
□ 40 تا 50 ساعت
□ 50 تا 60 ساعت
□ حدود 70 ساعت
□ بیش تر از 70 ساعت
(اغلب معتادین به کار حدود 70 یا بیش تر از 70 ساعت در طول هفته کار می کنند)
هـ - برای سه پرسش زیر پاسخی را انتخاب کنید که هم آهنگی بیش تری با واژه های ذهنی شما دارد:
در مقابل 8 شب ، واژه هایی چون:
□ ساعت رفت و برگشت
□ استراحت در منزل
□ رفتن به کنفرانس
□ بدن سازی
□ انجام دادن کارهای شرکت
در مقابل رایانه، واژه هایی چون:
□ کشف
□ ارتباط
□ شریک
□ گیجی و سردرگمی
در مقابل تعهد، واژه هایی چون:
□ همسرم
□ درآمد ثابت
□ میزان کم
□ مادر- فرزند
و- کدام چهره به شما شبیه تر است؟
□ معلم سرخانه ی فرزندتان
□ چشم گیر بودن به عنوان بهترین دوست دیگران
□ شخص تحویل دهنده ی پیتزا در دفاتر کار، آبدارچی
□ نگهبان و مراقب آخر شب اداره
ز- در یک مهمانی درباره ی چه چیزی صحبت می کنید؟
□ خانواده
□ شایعات مربوط به شرکت
□ بازی و سرگرمی
□ آب و هوا
□ پروژه های بعدی
ح - زیر دوش به چه چیزی فکر می کنید؟
□ هیچ چیز
□ نقشه ها و برنامه های تان در طول روز
□ غذا
□ شست و شو و خشک کردن
□ پروژه ی بزرگ بعدی
ط- در زندگی اجتماعی خود زمانی را برای خلوت کردن و انجام دادن امور معوقه اختصاص می دهید؟
□ به ندرت
□ فقط وقتی که برای یک ضرب الاجل مجبور به این کار بوده ام
□ بعضی وقت ها
□ چه زندگی اجتماعی ای؟
ی - کدام یک از عوامل زیر، شما را از رفتن به سر کارتان باز می دارد؟
□ خستگی
□ گلودرد
□ بدن درد و عرق سردکردن
□ بی هوشی
ک- در مورد مرخصی گرفتن چگونه فکر می کنید؟
□ تنها دلیل من برای کار کردن است
□ فرصتی عالی برای استراحت و آرامش
□ وقتی درمرخصی هستم به سختی می توانم آرامش داشته باشم
□ تغییری عالی در زندگیم است
□ من هرگز مرخصی نمی گیرم
ل - زمانی که از تعطیلات یک هفته ای بر می گردید، اولین موضوعی که به ذهن تان خطور می کند چیست؟
□ از این که در غیاب من کارهای خانه و اداره باقی مانده است تعجب می کنم
□ نامه های رسیده را بر می دارم
□ برای ایمیل فرستادن و بررسی گزارش ها آماده می شوم
س- ارتباط شما با هم کارتان با کدام یک از گزینه های زیر بهتر توصیف می شود؟
□ مؤدبانه اما سرد
□ یک دوستی گذرا
□ یک دوستی بی پایان
□ یک رابطه ی هیجانی
ف - آیا تاکنون به دلیل گرفتاریِ کاری، از شرکت در یک برنامه اجتماعی سرباز زده اید؟
□ خیر
□ بله، اما به ندرت
□ اغلب آن را انجام می دهم
ض- پس از ساعت 17، مقداری از وقتم را با ....صرف می کنم.
□ دوستانم
□ شریک، همسر یا فرد پر اهمیت دیگر
□ هم کارانم
□ رئیسم

2) آزمون خطر اعتیاد به کار ( WART)

1- من ترجیح می دهم به جای کمک گرفتن از دیگران، اغلب کارها را خودم انجام دهم.
2- هنگامی که منتظر کسی هستم یا وقتی که کاری بیش از حد طول می کشد، بی حوصله و بی قرار می شوم.
3- به نظر می رسد که من مرتب در حال عجله کردن و مسابقه دادن با زمان هستم.
4- هنگامی که در حال انجام دادن کاری هستم و مزاحمم می شوند، عصبانی می شوم.
5- من همیشه مشغول انجام دادن کاری هستم و چند کار برای انجام دادن در برنامه ام دارم.
6- من فکر می کنم که همیشه در یک لحظه مشغول انجام دادن دو یا سه کار هستم (مثلاً در حالی که مشغول غذا خوردن هستم، یادداشت می نویسم یا با تلفن صحبت می کنم).
7- من با انجام دادن کار فراتر از توانم، بیش از تعهدی که به خود دارم عمل می کنم.
8- هنگامی که کاری انجام نمی دهم، احساس گناه می کنم.
9- برای من بسیار مهم است که نتایج عینی کاری را که انجام می دهم، ببینم.
10- من علاقه ی بیش تری به نتیجه ی نهایی کارم در مقایسه با فرایند کار دارم.
11- به نظر می رسد که کارها با آن سرعتی که می خواهم پیش نمی روند.
12- هنگامی که کارها طبق روال مورد علاقه ی من پیش نمی روند، کنترل خود را از دست می دهم.
13- با این که سؤالی را یک بار پرسیده ام، بدون این که متوجه باشم، دوباره آن را می پرسم.
14- زمان زیادی را برای برنامه ریزی ذهنی و تفکر درباره ی وقایع آینده صرف می کنم و از زمان حال غافل می شوم.
15- پس از این که هم کارانم کار را تعطیل کردند، من هم چنان به کار خود ادامه می دهم.
16- هنگامی که دیگران معیارهای کمال جویانه ی مرا رعایت نمی کنند، عصبانی می شوم.
17- هنگامی که در وضعیتی غیر قابل کنترل قرار می گیرم، عصبانی و بی قرار می شوم.
18- به هنگام کار، دوست دارم که خود را تحت ضرب الاجل هایی قرار دهم که خودم آن ها را تعیین کرده ام.
19- هنگامی که کار نمی کنم، بسیار مشکل است که راحت باشم.
20- در مقایسه با دیگر فعالیت های اجتماعی، دوستان، سرگرمی، یا فعالیت های اوقات فراغت، زمان بیش تری را صرف کار می کنم.
21- پیش از این که تمام مراحل یک پروژه را به اتمام برسانم، خود را برای یک کار جدید آماده می کنم.
22- حتی به علت انجام اشتباهات کوچک، بی قرار می شوم.
23- من فکر، زمان وانرژی بیش تری را برای کار خود صرف می کنم ( در مقایسه با صرف این مقوله ها با دوستان و افرادی که دوست شان دارم).
24- من معمولاً مراسمی مثل زاد روزها، دیدارها، سال گردها، یا روزهای تعطیل را فراموش می کنم، نادیده می گیرم، یا آن ها را به حداقل کاهش می دهم.
25- پیش از آن که تمام واقعیت ها را بدانم و شانسی برای تفکر در مورد آنان داشته باشم، تصمیمات مهمی را اتخاذ می کنم.

3) آزمون اعتیاد به کار سریع

1- آیا شما برای انجام کار بیش تر از هر چیز دیگر انگیزه دارید؟
بلی □ خیر□
2- آیا در طول صبحانه خوردن کار می کنید یا چیزی می خوانید؟
بلی □ خیر□
3- آیا شما به طور مرتب در حین صرف ناهار کار می کنید؟
بلی□ خیر□
4- آیا شما سرایدارتان را بهتر از همسرتان می شناسید؟
بلی□ خیر□
5- آیا ساعت های طولانی که به کارتان اختصاص می دهید باعث می شود تا در روابط عاطفی با خانواده تان احساس خستگی و کسالت کنید؟
بلی□ خیر□
6- آیا کار در زمان برنامه ریزی شده ی شما مداخله می کند؟
بلی□ خیر□
7- آیا شما به ندرت در مورد کار در بیرون از اداره فکر می کنید؟
بلی□ خیر□
8- آیا شما زمانی را که به یک پروژه اختصاص داه شده است کم اهمیت جلوه می دهید و در فرصت های آخر با عجله سعی می کنید کار را تکمیل کنید؟
بلی□ خیر□
9- آیا شما به ندرت برای روزهای تان برنامه ریزی می کنید؟
بلی□ خیر□
10- آیا شما احساس می کنید که نمی توانید ساعات کاری تان را بدون به مخاطره انداختن حرفه تان کاهش دهید؟
بلی□ خیر□
11- آیا شما به سختی حاضر می شوید که کارتان را به دیگران واگذار کنید؟
بلی□ خیر□
12- آیا شما به ندرت حوادث مربوط به خانواده و تاریخ های اجتماعی را به دلیل ضرب الاجل های خودتحمیلی حذف می کنید؟
بلی□ خیر□
13- آیا شما رقابت طلب هستید؟
بلی□ خیر□
14- آیا شما بیش تر از 45 ساعت در هفته کار می کنید؟
بلی□ خیر□
15- آیا شما سرگرمی های تان را فدای کارتان می کنید؟
بلی□ خیر□
16- آیا شما زمانی که اتفاق های خوشایندی در حال روی دادن است، باز هم نگران آینده هستید؟
بلی□ خیر□
17- آیا پروژه ها و کارهای تان را در فهرستی اولویت بندی می کنید؟
بلی□ خیر□
18- آیا می دانید که کارکردن شما را به سختی بیمار می کند؟
بلی□ خیر□
19- آیا شما از عادات کاریِ خود ناراحت هستید؟
بلی□ خیر□

4) آزمون اعتیاد به کار دیان فاسل:

1- اداره کردن زندگی تا چه حد برای شما مشکل است؟ (از جنبه ی مشغولیت زیاد، عجله کردن و کار کردن)
2- به نظر شما بهترین دوست تان تا چه اندازه تمایل به گفتن این موضوع دارد که شما سخت کار می کنید و آن را قبول نمی کنید؟
3- بهترین دوست تان تا چه اندازه گرایش به گفتن این موضوع دارد که شما در مورد پیشرفت تان اغراق می کنید و شکست تان را کم اهمیت جلوه می دهید؟
4- تا چه اندازه فهرستی طولانی از کارهایی را که باید انجام دهید تهیه می کنید؟
5- شما تا چه اندازه به گفت وگو در زمینه ی آن چه مربوط به کارتان است تمایل دارید؟
6- دوستان تان تا چه اندازه ادعا می کنند که شما به ندرت به استراحت می پردازید؟
7- تا چه اندازه دوستان تان عقیده دارند که شما فردی کمال گرا هستید؟
8- افرادی که با آن ها کار می کنید تا چه اندازه معتقدند که شما به طور مداوم در حال تصحیح کارهای آنان هستید؟
9- شما تا چه اندازه به طور مرتب (هنگام گفت وگو با دیگران، در حمام، در حال تماشای تلویزیون و....) در فکر کار هستید؟
10- شما تا چه اندازه دریافته اید که 12 ساعت در روز یا بیش تر مشغول کار کردن هستید؟
11- دوستان شما تا چه اندازه عقیده دارند که کارتان بر بچه ها و روابط دیگر شما ارجح است؟
12- شما تا چه اندازه دوست دارید شغلی با عنوان مهم و فرصتی برای کنترل دیگران داشته باشید؟
13- تا چه اندازه دوستان تان عقیده دارند که شما با کارتان خود را از دیگران جدا کرده اید؟
14- تا چه اندازه دوستان تان عقیده دارند که شما خودتان را با پرونده ها و توده هایی از موضوعاتی احاطه کرده اید که طبقه بندی نشده اند یا بی استفاده هستند؟
15- دوستان تان تا چه اندازه به شما درباره ی غیر قابل دسترس بودن شما گوشزد می کنند؟
16- دوستان تان تا چه اندازه عقیده دارند که شما اجتماعی بودن را عمدتاً به عنوان راهی برای ساخت ارتباط های کاری آینده می بینید؟
17- تا چه اندازه فکر می کنید که ندایی درونی در شما وجود دارد که می گوید «من به اندازه ی کافی خوب نیستم»؟
18- دوستان تان تا چه اندازه تمایل به گفتن این موضوع دارند که سلامت جسمی و روانی شما به دلیل کارتان به خطر افتاده است؟
19- شما تا چه اندازه از فراموشی (گم کردن کلیدها، یادداشت ها و....) رنج می برید؟
20- تا چه اندازه دوستان تان مایلند به شما بگویند که قادر به ایجاد کردن تعادل در ارتباط های کاری و زندگی نیستید؟

5) پرسش نامه ی کریمی – آتش پور (1380)

این پرسش نامه دارای 30 سؤال و به صورت 5 گزینه ای (بر اساس طیف لیکرت) است. چنان چه دراین آزمون نمره ی فرد از 135 بیش تر باشد، فرد دارای اعتیاد به کار شدید است، کسب نمره ی بین 105- 134 نشان دهنده ی اعتیاد به کار خفیف و نمره ی کم تر از 105 بیانگر عدم اعتیاد به کار است.
توجه: نمره دادن به سؤال های آزمون به نحو زیر است:
کاملاً موافقم نمره ی 5، موافقم نمره ی 4، نظری ندارم نمره ی 3، مخالفم نمره ی 2 و کاملاً مخالفم نمره ی 1.

پاسخ گوی گرامی

این آزمون به رابطه ی شما با کار و مدت زمانی که به آن اختصاص می دهید توجه دارد. یافته های این پژوهش به شکل گروهی تجزیه و تحلیل شده است و به صورت انفرادی مورد توجه ما نیست. لطفاً نزدیک ترین گزینه به وضعیت خود را علامت بزنید.
«با تشکر از هم کاری شما»
1- من ترجیح می دهم که به جای درخواست از دیگران، اغلب کارها را خودم انجام دهم.
□ کاملاً موافقم □ موافقم □نظری ندارم □ مخالفم □ کاملاً مخالفم
2- هنگامی که در انتظار کار هستم یا انجام دادن آن به طول می انجامد، کلافه و بی حوصله می شوم.
□ کاملاً موافقم □ موافقم □نظری ندارم □ مخالفم □ کاملاً مخالفم
3- به نظر می رسد که مجبورم با زمان مسابقه بدهم و در کارها عجله کنم.
□ کاملاً موافقم □ موافقم □نظری ندارم □ مخالفم □ کاملاً مخالفم
4- من همیشه کاری برای انجام دادن دارم؛ انجام دادن چند کار را هم زمان در برنامه ام دارم.
□ کاملاً موافقم □ موافقم □نظری ندارم □ مخالفم □ کاملاً مخالفم
5- من به هنگام استراحت، غذای خود را به تنهایی صرف می کنم و در حال غذا خوردن به مطالعه و کار کردن می پردازم.
□ کاملاً موافقم □ موافقم □نظری ندارم □ مخالفم □ کاملاً مخالفم
6- من در طول شبانه روز 12 ساعت یا بیش تر به کار کردن می پردازم.
□ کاملاً موافقم □ موافقم □نظری ندارم □ مخالفم □ کاملاً مخالفم
7- من بیش از تعهدی که دارم و فراتر از توانم به کار کردن می پردازم.
□ کاملاً موافقم □ موافقم □نظری ندارم □ مخالفم □ کاملاً مخالفم
8- هنگامی که کاری نمی کنم، احساس گناه می کنم.
□ کاملاً موافقم □ موافقم □نظری ندارم □ مخالفم □ کاملاً مخالفم
9- برای من بسیار مهم است که نتایج کاری را که انجام می دهم، ببینم.
□ کاملاً موافقم □ موافقم □نظری ندارم □ مخالفم □ کاملاً مخالفم
10- من به نتیجه ی نهایی کار، بیش از فرایند و جریان انجام دادن کار، اهمیت می دهم
□ کاملاً موافقم □ موافقم □نظری ندارم □ مخالفم □ کاملاً مخالفم
11- به نظر می رسد که کارها به آن سرعتی که می خواهم پیش نمی روند.
□ کاملاً موافقم □ موافقم □نظری ندارم □ مخالفم □ کاملاً مخالفم
12- هنگامی که کارها طبق روال مورد علاقه ام پیش نمی روند، کنترل خود را از دست می دهم.
□ کاملاً موافقم □ موافقم □نظری ندارم □ مخالفم □ کاملاً مخالفم
13- زمان زیادی را برای برنامه ریزی ذهنی و تفکر درباره ی وقایع آینده صرف می کنم و از زمان حال غافل می شوم.
□ کاملاً موافقم □ موافقم □نظری ندارم □ مخالفم □ کاملاً مخالفم
14- هنگامی که دیگران معیارهای کمال گرایی مرا رعایت نمی کنند، عصبانی می شوم.
□ کاملاً موافقم □ موافقم □نظری ندارم □ مخالفم □ کاملاً مخالفم
15- هنگامی که در وضعیتی غیر قابل کنترل قرار می گیرم، عصبانی و بی قرار می شوم.
□ کاملاً موافقم □ موافقم □نظری ندارم □ مخالفم □ کاملاً مخالفم
16- هنگام کار کردن، دوست دارم خود را تحت فشار ضرب الاجل هایی قرار دهم که خودم آن ها را تعیین کرده ام.
□ کاملاً موافقم □ موافقم □نظری ندارم □ مخالفم □ کاملاً مخالفم
17- زمانی را که به کاری اختصاص می دهم، بیش تر از زمانی است که به فعالیت های اجتماعی، ارتباط با دوستان، خانواده، سرگرمی ها یا فعالیت های اوقات فراغت اختصاص می دهم.
□ کاملاً موافقم □ موافقم □نظری ندارم □ مخالفم □ کاملاً مخالفم
18- من معمولاً مراسمی مثل تولدها، سال گردها یا روزهای تعطیل را فراموش می کنم، نادیده می گیرم، یا آن ها را به حداقل می رسانم.
□ کاملاً موافقم □ موافقم □نظری ندارم □ مخالفم □ کاملاً مخالفم
19- من تمایل زیادی به گفت وگو در مورد کارم دارم.
□ کاملاً موافقم □ موافقم □نظری ندارم □ مخالفم □ کاملاً مخالفم
20- یک ندای درونی در من وجود دارد که می گوید «من به اندازه ی کافی خوب کار نمی کنم».
□ کاملاً موافقم □ موافقم □نظری ندارم □ مخالفم □ کاملاً مخالفم
21- جز حالت اغما و بی هوشی، هیچ عامل دیگری نمی تواند مرا از رفتن به کار باز دارد.
□ کاملاً موافقم □ موافقم □نظری ندارم □ مخالفم □ کاملاً مخالفم
22- من به این مثل معروف اعتقاد دارم که «تا به حال هیچ کس از کار کردن نمرده است».
□ کاملاً موافقم □ موافقم □نظری ندارم □ مخالفم □ کاملاً مخالفم
23- کارکردن از هر چیز دیگری در زندگی مرا بیش تر خوشحال می کند.
□ کاملاً موافقم □ موافقم □نظری ندارم □ مخالفم □ کاملاً مخالفم
24- اگر فرصتی دوباره داشتم، کارهایم را بهتر از پیش انجام می دادم.
□ کاملاً موافقم □ موافقم □نظری ندارم □ مخالفم □ کاملاً مخالفم
25- کار برای من یک سرگرمی است.
□ کاملاً موافقم □ موافقم □نظری ندارم □ مخالفم □ کاملاً مخالفم
26- من به گفته ی دیگران مبنی بر این که کارکردن سلامت جسمی و روانی ام را به خطر می اندازد، اعتقاد ندارم.
□ کاملاً موافقم □ موافقم □نظری ندارم □ مخالفم □ کاملاً مخالفم
27- اغلب اوقات، من مجبورم بعضی از کارهای اداره ام را در خانه انجام دهم.
□ کاملاً موافقم □ موافقم □نظری ندارم □ مخالفم □ کاملاً مخالفم
28- خواب و اوقات فراغت برای من شبیه به هدر دادن وقت است.
□ کاملاً موافقم □ موافقم □نظری ندارم □ مخالفم □ کاملاً مخالفم
29- من فردی بلند پرواز و پرانرژی هستم.
□ کاملاً موافقم □ موافقم □نظری ندارم □ مخالفم □ کاملاً مخالفم
30- اغلب اوقات مجبورم به دلیل گرفتاری کاری، از شرکت در یک برنامه ی اجتماعی سرباز زنم.
□ کاملاً موافقم □ موافقم □نظری ندارم □ مخالفم □ کاملاً مخالفم
منبع مقاله :
آتش پور، سید حمید؛ (1388)، اعتیاد به کار( روان شناسی معتادین به کار )، تهران: نشر قطره، چاپ اول