جنگهای صلیبی از سال 1096 م. شروع وتادوقرن ادامه یافت. مورخین، جنگهای صلیبی رابه هشت مرحله تقسیم می کنند، که مهمترین آنهاجنگی بود که طی آن بیت المقدس در سال 1099 م. به تسخیر صلیبیان درآمد و در طی هشتاد و هشت سال صلیبیان در بیت المقدس و شهرهای اطراف آن، حکومت کردند.
(3) صلیبیان پس از تصرف شهر به کشتار مسلمین دست زدند. ابن اثیر تعداد کشته شدگان مسلمان در این شهر را هفتادهزار تن نقل کرده است. قوای صلیبی پس از تصرف قدس خطاب به پاپ نوشتند: اگر تمایل دارید بدانید چه بردشمن ما گذشت; همین بس که اسبهای ما در ایوان «سلیمان » و معبد او تا زانو در خون مسلمین شناور بودند. صلیبیان سه روز متوالی به قتل و غارت پرداختند. یک مورخ فرانسوی از گردن زدن مسلمین و زنده سوزاندن آنها، خبر داده است. به گفته «آن کمن » دختر امپراطور روم یکی از بهترین تفریحات صلیبیان این بود که کودکانی را که سر راه برخورد می کردند، می گرفتند و بدن آنها را قطعه قطعه می کردند و سپس در آتش می سوزاندند.
(4) دولت فاطمیان ناامید از کمک سلجوقیان و بنی عباس «افضل بن بدرجمالی » راهمراه سپاهی به فلسطین فرستاد که بارسیدن نیروی کمکی برای صلیبیان، شکست خوردند ولی فتح شهر «رها» توسط مسلمانان، مسیحیان را مرعوب ساخت و لذا از پاپ و سلاطین اروپا کمک خواستند و بدین صورت مقدمات جنگ دوم صلیبی فراهم شد.
پس از گذشت هشتاد و هشت سال ازتصرف بیت المقدس، صلاح الدین ایوبی (532 - 599 ه ق) با جمع آوری و سازماندهی نیروهای مسلمان، توانست بیت المقدس را باز پس گیرد.
(5) ولی آتش جنگ خاموش نشد و صلیبیان شش جنگ دیگر را در این منطقه به مدت دوقرن بر جهان اسلام تحمیل کردند ولی هرگز موفق نشدند سرزمین قدس را از دست مسلمانان بازپس گیرند. پس از آن، جنگهای فروانی که دارای همان ماهیت بوده تابه امروز بر علیه مسلمانان ادامه داشته است.کشتار وحشیانه مردم بوسنی هرزگوین توسط صلیبیان قرن بیستم ازاین سلسله جنگها است. با این مختصر بهتر است به علل جنگهای صلیبی اشاره ای کنیم، چرا که پدیده های اجتماعی علل و عوامل مختلف - مستقیم و غیر مستقیم - دارند. جنگهای صلیبی نیزدارای عواملی بوده است که می توان به عوامل اجتماعی، مذهبی، سیاسی و اقتصادی آن اشاره نمود.
(6) پی نوشت: 3- ر.ک به: سن، دولاندلن، تاریخ جهانی ترجمه احمد بهمنش، چاپ چهارم (دانشگاه تهران،1367)،جلداول، ص 460-467 و ویل دورانت، قصه الحضاره،(بیروت، دارالجیل للطبع والتوزیع)، ج 15، ص 18 - 61 و سید جعفر حمیدی،تاریخ اورشلیم بیت المقدس، چاپ اول، (تهران،چاپخانه سپهر،1364) ص، 203-224
4- ر.ک به: گوستاولوبن،پیشین،ص 398-404 وجعفرحمیدی، پیشین، ص 210
5- ر.ک به: سید جعفر حمیدی، پیشین، ص 216 - 220
6- ر.ک به: گوستاولوبن، پیشین، ص 396
