در نظام آفرینش، هر موجودی با نامی شناخته می شود و در این میان، انسان با عنوان اشرف مخلوقات معرفی شده است. در حقیقت، نام تا حدودی نماینده هویت انسان است. امروزه در برخی علم ها مانند روان شناسی، جامعه شناسی و روان شناسی اجتماعی، به مسئله نام توجه فراوانی شده است.
یافته های علم ارتباط شناسی در این باره، مؤید آن است که نام نیکوی فرد می تواند ارتباط او را با محیط پیرامون و اطرافیان خود بهتر و سازنده تر کند. به همین دلیل، خانواده ها نام های شایسته و مناسب برای فرزندان شان انتخاب می کنند. در عالم تبلیغات، صاحبان مؤسسه ها و شرکت های تولیدی و تجاری نیز برای یافتن عنوان نیکو برای کالاها و فرآورده های خود در تلاشند تا از این طریق، ذهنیت بهتری را برای مصرف کنندگان ایجاد کنند و مستقیم یا غیرمستقیم بر میزان و نوع مصرف کالاها اثر گذارند. به طور کلی، نام و عنوان، حالتی چند بُعدی دارد و می تواند کارکردهای مختلفی را برای افراد و یا مؤسسه ها به همراه داشته باشد. اهمیت نام نیکو در زندگی فرزندان، تا آن جاست که از رسول خدا صلی الله علیه و آله و امامان دین علیهم السلام روایت های فراوانی در این باره بیان شده است. برای مثال، از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نقل است:
مِنْ حَقِّ الْوَلَدِ عَلی والِدهِ ثَلاثَةٌ؛ یُحَسِّنُ اسْمَهُ وَ یُعَلِّمُه وَ یُزَوِّجُهُ اِذا بَلَغَ.
از حقوق فرزند بر پدر، سه چیز است: نام او را نیکو بنهد، به او نوشتن بیاموزد و هنگام بلوغ او را به ازدواج درآورد.
و باز می فرماید: «یا علی، حق فرزند بر پدر این است که نام نیکو بر او نهد و نیکو ادبش کند».
از حضرت رضا علیه السلام نیز روایت است: «بهترین نام و کنیه را برای فرزند انتخاب کنید».
در حکایتی آمده است:
از طرف پادشاه روم، غلامی نصرانی به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم اهدا شد. حضرت از او پرسید: اسمت چیست؟ گفت: عبد شمس (بنده خورشید). فرمود: اسمت را عوض کن که من تو را عبدالوهاب (بنده خدای بخشنده) می نامم.
همچنین، امیر عنصر المعالی قابوس بن وشمگیر، در قابوس نامه خود چنین می نویسد:
«اگر پسریت آید، ای پسر، اول چیز باید که نام خوش برو نهی که از جمله حق های پدران بر فرزندان یکی آن است که او را نام خوش نهد».
در حقیقت، نام، یکی از مهم ترین ابعاد شخصیت انسان است و ریشه در هویت او دارد. بزرگان دین و نیز صاحب نظران و اندیشمندان غربی، اهمیت نام نیکو را در زندگی انسان متذکر شده اند.
نام شخص، ردایی نیست که تنها بر گرد او پیچیده شده باشد و کسی بتواند آن را به آسانی از او برباید، بلکه لباس کاملاً پیوسته به اندام اوست که همچون پوست بدن او بالیده و رشد کرده است و کسی نمی تواند بدون صدمه زدن به او آن را از تن وی بیرون آورد.
امروزه بیشتر از هر زمان، اسامی انتخابی از شخصیت ها و طبیعت، به سوی احساسات کشیده شده است. این نام ها هر چند نسبت به اسامی عناصر متهم تاریخ، چون چنگیز و تیمور مرتبه برتری دارند، نسبت به شخصیت های پرمحتوا و برجسته بسیار عقب ترند. انتخاب نام ائمه هدی و اولیای خدا، روح طفل را با آشنایی با صاحب نام خود، به سوی تکامل و سعی در تشبیه به آن وجودهای مبارک سوق می دهد.
پیام متن:
1. اهمیت نام نیکو در زندگی انسان.
2. تأکید اسلام بر انتخاب نام نیکو برای فرزندان، به عنوان یکی از وظایف پدران و مادران.
